Kość zbudowana jest z tkanki kostnejtkanka kostnatkanki kostnej zbitej (istoty zbitejtkanka kostna zbitaistoty zbitej), składającej się z osteonówosteonosteonów, i gąbczastej (istoty gąbczastejtkanka kostna gąbczastaistoty gąbczastej). Istota zbita tworzy warstwę zewnętrzną wszystkich kości i występuje w trzonie kości długich. Istota gąbczasta wypełnia wnętrze nasad kości długich oraz pozostałych kości – z wyjątkiem kości pneumatycznych.

Kość rośnie zarówno na grubość, jak i na długość. Grubienie kości wynika z odkładania się na jej zewnętrznej powierzchni osteoblastówosteoblastosteoblastów i niszczenia od wewnątrz starych komórek kostnych (za co odpowiadają osteoklastyosteoklastosteoklasty). Wzrost kości trwa do ok. 18. r.ż. u kobiet i do ok. 21. r.ż. u mężczyzn. U osób starszych może dochodzić do ubytku masy kości i osłabienia ich struktury, a w konsekwencji do złamań.

Chrzęstny model kości formuje się już w okresie rozwoju embrionalnego. Stopniowo chrząstkachrząstkachrząstka jest zastępowana tkanką kostną. Później, dzięki warstwie chrząstki zwanej nasadową, następuje wzrost kości między jej nasadami a trzonem, co powoduje jej wydłużanie.

R19tIfHV9hLmh

Schemat przedstawiający etapy kostnienia śródchrzęstnego. W pierwszym etapie na ilustracji jest podłużna struktura z delikatnymi zagłębieniami po bokach, zaokrąglonych końcach. Zewnętrzna warstwa struktury to ochrzęstna. Wewnątrz jest niebieskawa, jednolita chrząstka szklista. W kolejnym etapie środek struktury zaczynają wypełniać żółte elementy różnej wielkości i kształtów - to pierwotny punkt kostnienia. Leży pośrodku struktury. W kolejnym kroku w strukturze pojawiają się naczynia krwionośne. U nasady zaznaczono chrząstkę nasadową, stanowiącą miejsce wzrostu. Kość wypełnia brązowa jama szpikowa. Na końcach kości również są brązowe obszary. Zaznaczono nasadowe naczynia krwionośne. Są czerwone i niebieskie. W ostatnim etapie na krańcach kości jest tkanka gąbczasta mająca postać drobnych brązowych struktur o różnych kształtach i różnej wielkości. W jamie szpikowej są naczynia krwionośne. Nad jamą szpikową jest warstwa tkanki kostnej zbitej. Kość pokrywa okostna. Na końcach kości w tkance gąbczastej naczynia krwionośne są czerwone i niebieskie.

Pod wpływem hormonów wydzielanych w okresie dojrzewania płciowego (estrogenów) wzrost kości ustaje, a nasady kości długich zrastają się z trzonem.

Cechy zapewniające kościom wytrzymałość i odporność na rozciąganie przy zachowaniu lekkości to:

• gęste utkanie istoty zbitej,

• ułożenie beleczek istoty gąbczastej (zgodne z kierunkiem oddziaływania na kość siły największego nacisku),

• walcowata budowa trzonu,

• skład istoty międzykomórkowej (składa się ona w ok. 65% z soli mineralnych, a w 25% z organicznej substancji, tzw. osseiny).

Forma i kształt kości są bardzo zróżnicowane; wynika to z różnorodności funkcji, jakie kości pełnią w organizmie.

W trakcie rozwoju płodowego, w okresie niemowlęctwa i dzieciństwa w miejscach, w których powierzchnia kości jest narażona na ucisk, powstają zagłębienia, dołki lub rowki, z kolei tam, gdzie działają siły rozciągające, tworzą się wypukłości w formie grzebieni bądź kłykci.

Mózgoczaszkę tworzą płaskie kości połączone ze sobą nieruchomo za pomocą szwów.

Mózgoczaszka chroni mózgowie, ważne ośrodki pnia mózgu (np. oddechowy) oraz mózgowe ośrodki zmysłów: wzroku, węchu, słuchu i równowagi.

Różnokształtne kości trzewioczaszki to:

• parzyste kości szczękowe,

• parzyste kości jarzmowe,

• parzyste kości nosowe,

• parzyste kości podniebienne,

• parzyste kości łzowe,

• kość gnykowa,

• ruchoma, nieparzysta żuchwa (łączy się ruchomo z kośćmi skroniowymi).

Rh3eF6rB5K6ek1

Ilustracja przedstawia rozmieszczenie zatok przynosowych. Po lewej i prawej stronie dolnej części nosa są zatoki szczękowe. Ma schemacie mają trójkątny kształt. Nad oczami są zatoki czołowe. Z boku głowy w okolicach uszu są zatoki klinowe. Po bokach górnej części nosa są komórki sitowe. Mają postać drobnych jam.

Kości twarzoczaszki okalają początkowe odcinki dróg oddechowych i układu pokarmowego. Są również miejscem przyczepu mięśni twarzy. Kości czaszki znajdujące się w sąsiedztwie jamy nosowej wypełnione są powietrzem i tworzą zatoki przynosowe. Te wolne przestrzenie wnikają również w łuki brwiowe kości czołowej, szczękę i trzon kości klinowej. Wypełnione powietrzem kości czaszki należą do kości pneumatycznych.

Słownik