Przeczytaj
Budowa kości
Kość zbudowana jest z tkanki kostnejtkanki kostnej zbitej (istoty zbitejistoty zbitej), składającej się z osteonówosteonów, i gąbczastej (istoty gąbczastejistoty gąbczastej). Istota zbita tworzy warstwę zewnętrzną wszystkich kości i występuje w trzonie kości długich. Istota gąbczasta wypełnia wnętrze nasad kości długich oraz pozostałych kości – z wyjątkiem kości pneumatycznych.
Kość rośnie zarówno na grubość, jak i na długość. Grubienie kości wynika z odkładania się na jej zewnętrznej powierzchni osteoblastówosteoblastów i niszczenia od wewnątrz starych komórek kostnych (za co odpowiadają osteoklastyosteoklasty). Wzrost kości trwa do ok. 18. r.ż. u kobiet i do ok. 21. r.ż. u mężczyzn. U osób starszych może dochodzić do ubytku masy kości i osłabienia ich struktury, a w konsekwencji do złamań.
Chrzęstny model kości formuje się już w okresie rozwoju embrionalnego. Stopniowo chrząstkachrząstka jest zastępowana tkanką kostną. Później, dzięki warstwie chrząstki zwanej nasadową, następuje wzrost kości między jej nasadami a trzonem, co powoduje jej wydłużanie.
Pod wpływem hormonów wydzielanych w okresie dojrzewania płciowego (estrogenów) wzrost kości ustaje, a nasady kości długich zrastają się z trzonem.
Cechy zapewniające kościom wytrzymałość i odporność na rozciąganie przy zachowaniu lekkości to:
gęste utkanie istoty zbitej,
ułożenie beleczek istoty gąbczastej (zgodne z kierunkiem oddziaływania na kość siły największego nacisku),
walcowata budowa trzonu,
skład istoty międzykomórkowej (składa się ona w ok. 65% z soli mineralnych, a w 25% z organicznej substancji, tzw. osseiny).
Różnorodność form i kształtów kości
Forma i kształt kości są bardzo zróżnicowane; wynika to z różnorodności funkcji, jakie kości pełnią w organizmie.
W trakcie rozwoju płodowego, w okresie niemowlęctwa i dzieciństwa w miejscach, w których powierzchnia kości jest narażona na ucisk, powstają zagłębienia, dołki lub rowki, z kolei tam, gdzie działają siły rozciągające, tworzą się wypukłości w formie grzebieni bądź kłykci.
Kości czaszki
Mózgoczaszkę tworzą płaskie kości połączone ze sobą nieruchomo za pomocą szwów.
Mózgoczaszka chroni mózgowie, ważne ośrodki pnia mózgu (np. oddechowy) oraz mózgowe ośrodki zmysłów: wzroku, węchu, słuchu i równowagi.
Różnokształtne kości trzewioczaszki to:
parzyste kości szczękowe,
parzyste kości jarzmowe,
parzyste kości nosowe,
parzyste kości podniebienne,
parzyste kości łzowe,
kość gnykowa,
ruchoma, nieparzysta żuchwa (łączy się ruchomo z kośćmi skroniowymi).
Kości twarzoczaszki okalają początkowe odcinki dróg oddechowych i układu pokarmowego. Są również miejscem przyczepu mięśni twarzy. Kości czaszki znajdujące się w sąsiedztwie jamy nosowej wypełnione są powietrzem i tworzą zatoki przynosowe. Te wolne przestrzenie wnikają również w łuki brwiowe kości czołowej, szczękę i trzon kości klinowej. Wypełnione powietrzem kości czaszki należą do kości pneumatycznych.
Słownik
sztywna i jednocześnie elastyczna tkanka łączna podporowa, zbudowana z chondroblastów, chondrocytów i chondroklastów oraz substancji międzykomórkowej
włóknista błona okrywająca kość, zawierająca naczynia krwionośne, nerwy i komórki kostne; uczestniczy w ochronie, odżywianiu i regeneracji kości
komórka wytwarzająca organiczną substancję międzykomórkową (osseinę) tkanki kostnej i kontrolująca jej mineralizację
komórka kościogubna; wielojądrzasta, duża komórka powstała przez zespolenie makrofagów; niszczy lokalnie tkankę kostną, tworząc zagłębienia w kości; uczestniczy w procesach przebudowy kości i gojenia złamań
inaczej system Haversa; podstawowa jednostka strukturalna i czynnościowa kości; w jego wnętrzu znajduje się tzw. kanał Haversa, w którym przebiegają nerwy i naczynia krwionośne
tkanka złożona z komórek takich jak osteoblasty, osteocyty oraz osteoklasty i z substancji międzykomórkowej, zawierającej włókna kolagenu i sole mineralne
tkanka zbudowana z blaszek kostnych ułożonych w beleczki kostne; między beleczkami występuje szpik kostny czerwony
tkanka zbudowana z ułożonych koncentrycznie blaszek kostnych, które tworzą osteony