Przeczytaj

bg‑red

Które pierwiastki należą do berylowców?

Metale grupy 2. układu okresowego: beryl, magnez, wapń, stront, bar i rad zaliczamy do berylowców. Wszystkie berylowce są aktywnymi metalami (chociaż mniej niż litowce) i ich aktywność rośnie wraz ze wzrostem liczby atomowej. W przyrodzie występują wyłącznie w postaci związków, jako składniki skał i minerałów.

R17qqw4Ipv6bC1

Zdjęcie przedstawia kawałek metalu, palący się jasnym płomieniem. — Spalanie magnezu w powietrzu
Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

Magnez spala się nawet w powietrzu, dając białe, jaskrawe światło. W wyniku tej reakcji tworzy się tlenek magnezu. W czystym tlenie reakcja ta przebiega intensywniej, czego efektem jest oślepiające białe światło. Wióry metalicznego magnezu w powietrzu przez długi czas zachowują połysk.

2 Mg + O_{2} \to 2 MgO

Wapń jest bardziej aktywny, łatwo reaguje z tlenem z powietrza i musi być przechowywany pod naftą lub w atmosferze argonu.

2 Ca + O_{2} \to 2 CaO

Jeszcze bardziej reaktywne są stront i bar. Czyste mogą zapalić się w powietrzu.

2 Sr + O_{2} \to 2 SrO

2 Ba + O_{2} \to 2 BaO

Bar i stront, oprócz tlenkówtlenkitlenków, tworzą także nadtlenkinadtlenkinadtlenki ${BaO}_{2}$ i ${SrO}_{2}$ .

2 BaO + O_{2} \overset{ogrzewanie}{\to} 2 {BaO}_{2}

2 SrO + O_{2} \overset{ogrzewanie}{\to} 2 {SrO}_{2}

bg‑red

Właściwości tlenków berylowców

Tlenek berylu ma charakter amfoteryczny. W reakcji z kwasami tworzy sole, w których beryl jest kationem:

BeO + 2 H {}_{3}O^{+} \to {Be}^{2 +} + 3 H_{2} O

Z zasadami tworzy sole, w których beryl wchodzi w skład anionu:

BeO + {OH}^{-} \to [Be {(OH)}_{4}]^{2 -}

Produktem reakcji jest anion tetrahydroksoberylowy.

Tlenki pozostałych berylowców mają charakter zasadowy. W reakcji z wodą tworzą wodorotlenki:

Przykład 1

MgO + H_{2} O \to Mg {(OH)}_{2}

CaO + H_{2} O \to Ca {(OH)}_{2}

Dla zainteresowanych

Jon tetrahydroksoberylowy ${[Be {(OH)}_{4}]}^{2 -}$ jest jonem kompleksowymzwiązki kompleksowekompleksowym.

Jego jonem centralnym jest ${Be}^{2 +}$ , który jest otoczony przez cztery jony ${OH}^{-}$ będące ligandami. Pomiędzy jonem centralnym a ligandami tworzą się wiązania koordynacyjne. Atom centralny jest akceptorem pary elektronowej, a ligand donorem. Liczba koordynacyjna wynosi 4, co oznacza, że atom centralny otoczony jest czterema ligandami.

Ciekawostka

R1Cmtcm7zN6xz

Na zdjęciu jest żółto-czerwony płomień. — Zabarwienie płomienia podczas spalania próbki zawierającej jony strontu
Źródło: dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

W wysokiej temperaturze pary roztworów soli berylowców barwią płomień charakterystycznym kolorem. Na przykład jony ${Sr}^{2 +}$ barwią płomień na kolor karminowoczerwony. Związki te wykorzystywane są do produkcji sztucznych ogni.

Słownik

tlenki

związki tlenu z innymi pierwiastkami

nadtlenki

związki aktywnych pierwiastków z tlenem, w których tlen występuje na –I stopniu utlenienia, na przykład ${BaO}_{2}$

związki kompleksowe

związki, w których atom centralny (jon metalu) będący akceptorem par elektronowych, jest otoczony ligandami (donorami par elektronowych), na przykład $Na [Al {(OH)}_{4}]$ .

Bibliografia

Bielański A., Podstawy chemii nieorganicznej, rozdz. 25, Warszawa 1987.

Czerwińska A., Jelińska‑Kazimierczuk M., Kuśmierczyk K. Chemia 1, s. 210‑240, Warszawa 2002.

Litwin M., Styka‑Wlazła Sz., Szymońska J., Chemia ogólna i nieorganiczna, Podręcznik dla liceum, cz. 1, s. 241‑252, Warszawa 2004.

Wprowadzenie

Mapa pojęć

Które pierwiastki należą do berylowców?

Właściwości tlenków berylowców

Słownik

Bibliografia