Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Polecenie 1

Czy znasz ogólny zapis równania reakcji chemicznej pomiędzy berylowcami a tlenem? W którym kierunku wzrasta aktywność chemiczna berylowców? Jakie są zastosowania tlenków pierwiastków II grupy układu okresowego? Przeanalizuj mapę pojęć dotyczącą tlenków berylowców i ich zastosowań, a następnie stwórz na jej podstawie własną mapę pojęć zawierającą nazwę, charakter chemiczny oraz zastosowania odpowiednich tlenków berylowców. Kolejno przejdź do wykonania ćwiczeń sprawdzających.

Czy znasz ogólny zapis równania reakcji chemicznej pomiędzy berylowcami a tlenem? W którym kierunku wzrasta aktywność chemiczna berylowców? Jakie są zastosowania tlenków pierwiastków II grupy układu okresowego? Przeanalizuj opis mapy pojęć dotyczącej tlenków berylowców i ich zastosowań, a następnie stwórz listę wypunktowanych haseł zawierających nazwę, charakter chemiczny oraz zastosowania odpowiednich tlenków berylowców. Kolejno przejdź do wykonania ćwiczeń sprawdzających.

R1bUCf6fYIsYz1
Schemat dotyczy zastosowania tlenków berylowców. W centralnej części schematu w umieszczony jest pionowy szereg berylowców - od góry od berylu w dół do radu. Kolejno są beryl Be o liczbie atomowej 4, magnez Mg o liczbie atomowej 12, wapń Ca o liczbie atomowej 20, stront Sr o liczbie atomowej 38, bar Ba o liczbie atomowej 56 oraz rad Ra o liczbie atomowej 88. Po lewej i prawej stronie schematu są strzałki pionowe. Po lewej stronie jest pionowa strzałka skierowana w dół, dotyczy ona aktywności berylowców, która rośnie w miarę wzrostu liczby atomowej. Po prawej stronie schematu jest strzałka skierowana w górę - dotyczy elektroujemności, która rośnie wraz z malejącą liczbą atomową. Po prawej stronie schematu jest napis: berylowce to metale drugiej grupy, na drugim stopniu utlenienia, o elektroujemności od 0,9 do 1,5. Po lewej stronie schematu są wzory związków. Między innymi jest tlenek amfoteryczny BaO, są tlenki zasadowe CaO, BO, SrO oraz MgO. Opisano: 1. Ogólny zapis równania reakcji chemicznej berylowców z tlenem: 2 M+O22 MO, 2. Tlenek berylu. Tlenek berylu w formie spieku, jest bardzo stabilnym materiałem ceramicznym. Używany jest on w silnikach rakietowych oraz wykorzystywany jest w aluminiowych zwierciadłach teleskopowych jako przezroczysta warstwa ochronna. Tlenek berylu znalazł zastosowanie do produkcji efektywnych części półprzewodnikowych, wykorzystywanych na przykład w sprzęcie radiowym, ze względu na jego dobrą przewodność cieplną. Ponadto jest on dobrym izolatorem elektrycznym. BeO wykorzystuje się jako wypełniacz w odpowiednich materiałach termicznych, na przykład w smarze termicznym. Jest również używany jako ceramika strukturalna do wysokoefektywnych urządzeń mikrofalowych, lamp próżniowych, magnetronów i laserów gazowych. Związek berylu został zaproponowany jako moderator neutronowy dla morskich wysokotemperaturowych reaktorów, chłodzonych gazem (MGCR), a także zastosowany został w reaktorze jądrowym Kilopower NASA do zastosowań kosmicznych. Zdjęcie przedstawia konstrukcję zbudowaną z połączonych ze sobą elementów przypominających rakiety., 3. Tlenek magnezu MgO jest cenionym materiałem ogniotrwałym, czyli jest stabilny fizycznie i chemicznie w wysokich temperaturach. Ma dwa użyteczne atrybuty: wysoką przewodność cieplną i niską przewodność elektryczną. Ważnym zastosowaniem tlenku magnezu jest wypełnienie spiralnych, górnych elementów grzejnych. MgO wchodzi w skład cementu portlandzkiego w zakładach przetwórczych. Ważnymi zastosowaniami związku magnezu wynikającymi z jego zdolności do buforowania kwasów i jego związaną efektywnością w stabilizacji rozpuszczonych gatunków metali ciężkich, są: uzdatnianie gleby i wód gruntowych, oczyszczanie ścieków, uzdatnianie wody pitnej, oczyszczanie emisji gazów do powietrza, przetwarzanie odpadów. Tlenek magnezu aplikuje się również w celu łagodzenia zgagi i niestrawności, jako środek neutralizujący kwas solny, suplement magnezu oraz jako krótkotrwały preparat przeczyszczający. Niestety używanie tlenku magnezu obejmuje również skutki uboczne takie jak nudności i skurcze. MgO jest wykorzystywany również jako dodatek do żywności i środek zapobiegający zbrylaniu, który jest znany pod numerem E530. Ponadto znalazł zastosowanie jako izolator elektryczny w rurowych elementach grzejnych, ze względu na jego wysoką wytrzymałość dielektryczną i średnie przewodnictwo cieplne. W żaroodpornym kablu elektrycznym związek magnezu jest stosowany jako izolator. Domieszkowanie ceramiki tlenkiem magnezu efektywnie hamuje w niej wzrost ziaren i ulepsza jej stabilność na pękanie. Związek magnezu stanowi również komercyjny nawóz dla roślin i paszę dla zwierząt. Aerozolowany roztwór MgO jest stosowany w bibliotekach w celu odkwaszenia zagrożonych przedmiotów papierowych. Zdjęcie przedstawia wnętrze biblioteki. Jest w nim dużo regałów na kolejnych piętrach. Przez środek pomieszczenia z regałami biegnie wysoka rura przypominająca komin. Ponadto tlenek magnezu znalazł zastosowanie jako powłoka ochronna w wyświetlaczach plazmowych., 4. Tlenek wapnia Głównym zastosowaniem wapna palonego jest wytwarzanie stali, w którym jego zawartość mieści się w zakresie od około 30 do 50 kilogramów na tonę stali. Zdjęcie przedstawia zabudowania cementowni. Wapno palone zobojętnia kwaśne tlenki: SiO2, Al2O3 i Fe2O3, formując stopiony żużel. Mielony tlenek wapnia jest używany do wytwarzania bloczków z betonu komórkowego o gęstości ok. 0,6–1,0 g/cm3. Małe ilości wapna palonego są wykorzystywane w takich procesach jak produkcja szkła, cementu glinowo-wapniowego i chemikaliów organicznych. CaO stanowi dodatek do żywności, gdzie używany jest jako regulator kwasowości, środek do przetwarzania mąki i jako środek spulchniający, o numerze E529. Po podgrzaniu tlenku wapnia do 2400°C, emituje ono intensywny blask, które jest znane jako światło reflektorów. Ten rodzaj oświetlenia był wykorzystywany w produkcjach teatralnych przed wynalezieniem oświetlenia elektrycznego. Tlenek wapnia stanowi ważny element podczas produkcji cementu. Związek wapnia jest składnikiem past do wykrywania wody wykorzystywanym w procesie naftowym. Podczas kontaktu tej pasty z wodą w zbiorniku paliwa, CaO wchodzi z nią w reakcję wydzielając wodorotlenek wapnia, który nadaje fenoloftaleinie żywy fioletowo-różowy kolor. Podczas odsiarczania spalin stosowane są stałe aerozole lub zawiesiny tlenku wapnia, które prowadzą do usunięcia tlenku siarki(IV) ze strumienia spalin., 5. Tlenek baru Tlenek baru znalazł zastosowanie w lampach katodowych. Na zdjęciu w szklanej bańce wypełnionej powietrzem jest spiralnie skręcona, umieszczona poziomo pomiędzy dwoma drutami elektroda. Tlenek baru wyparł tlenek ołowiu(II) w produkcji pewnych typów szkła (np. optycznego szkła koronowego). W reakcji etoksylowania, ten związek chemiczny jest wykorzystywany jako katalizator, proces zachodzi w temperaturze między 150 a 200°C. Związek baru stanowi również źródło czystego tlenu otrzymywanego poprzez fluktuację ciepła. Ponadto tlenek baru ulega utlenieniu do BaO2 z wytworzeniem jonu nadtlenkowego. BaO2 rozkłada się do O2 i BaO w temperaturze 1175 K. 2 BaO+O22 BaO2. Powyższa reakcja była wykorzystywana jako metoda produkcji tlenu na dużą skalą i była metodą dominującą na początku XX wieku (proces Brina)., 6. Tlenek strontu Od 1970 roku głównym zastosowaniem tlenku strontu była produkcja lamp katodowych, w składzie których ten związek chemiczny stanowił ok. 8% wagowych. Urządzenia takie jak telewizory kolorowe, które składały się z kolorowych lamp katodowych, sprzedawane w Stanach Zjednoczonych były zdeklarowane prawnie do wykorzystywania tlenku strontu na płycie czołowej, co miało na celu zablokowanie emisji promieniowania rentgenowskiego (telewizory emitujące promieniowanie rentgenowskie nie są już produkowane). Zdjęcie przedstawia dwóch małych chłopców oglądających telewizję. Siedzą obok siebie w pokoju na dywanie., 7. Aktywność berylowców. Aktywność berylowców rośnie w dół w obrębie grupy., 8. Elektroujemność. Elektroujemność zmniejsza się w dół w obrębie grupy, a zwiększa w kierunku od radu do berylu.
Zastosowania tlenków berylowców
Źródło: GroMar Sp. z o.o., na podstawie Bielański, A., Podstawy chemii nieorganicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2013; oraz K.D. Sharma, Inorganic Chemistry Book, 3 ed., 2015, ISBN: 978-93-272-4756-5, licencja: CC BY-SA 3.0.

Stwórz własną mapę pojęć

1
R1KbIOmyw8usw1
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Tlenki berylowców
    • Elementy należące do kategorii Tlenki berylowców
    • Nazwa kategorii:
      • Elementy należące do kategorii
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii
    • Nazwa kategorii:
      • Elementy należące do kategorii
      • Nazwa kategorii:
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii
    • Nazwa kategorii:
    • Nazwa kategorii:
      • Elementy należące do kategorii
      • Nazwa kategorii:
      • Koniec elementów należących do kategorii
    • Nazwa kategorii:
    • Koniec elementów należących do kategorii Tlenki berylowców
RcMub5p5BnDGQ
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 1

Jakie informacje, dotyczące konfiguracji elektronowej berylowców, można odczytać z układu okresowego pierwiastków chemicznych?

RtFJGUAUTscpY
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 2

Jakie informacje o reaktywności berylowców można odczytać z układu okresowego pierwiastków chemicznych?

RlZD9UVBEWigF
(Uzupełnij).
R1LHxxhjIXoTW
Ćwiczenie 3
Przyporządkuj tlenki berylowców do ich najważniejszych zastosowań. Beo Możliwe odpowiedzi: 1. , 2. , 3. , 4. , 5. MgO Możliwe odpowiedzi: 1. , 2. , 3. , 4. , 5. CaO Możliwe odpowiedzi: 1. , 2. , 3. , 4. , 5. SrO Możliwe odpowiedzi: 1. , 2. , 3. , 4. , 5. BaO Możliwe odpowiedzi: 1. , 2. , 3. , 4. , 5.