O autorze

Urodził się w 1945 roku w Mikołowie. Rodzice przyszłego poety byli filologami, absolwentami Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rafał był bardzo zdolny, miał świetną pamięć i doskonale radził sobie z przedmiotami ścisłymi. Interesował się fotografią i lubił pływać. Dobrze wychowany, grzeczny, chodził z rodzicami na niedzielne spacery. Problemy zaczęły się w liceum. Kłócił się z nauczycielami, zmieniał szkoły, ciął się żyletką. Jego wybryki z roku na rok były coraz głośniejsze. Raz wszedł do restauracji w Mikołowie przez szybę, o czym mówiło potem całe miasteczko.

R1TdWXOSBDwRw

Ilustracja przedstawia tablicę, która składa się z trzech części. Po lewej znajduje się napis Musi być ktoś, kogo nie znam, ale kto zawładnął mną: moim życiem, śmiercią; tą kartką. Na środkowej części tablicy znajduje się płaskorzeźba głowy mężczyzny. Mężczyzna ma krótkie włosy i podpiera twarz prawą ręką. Pod nim jest napis Z tego domu wyszedł w świat. Na prawej części tablicy jest napis Rafał Wojaczek. Poeta. 1945 1971.

Jeden z „poetów wyklętych”

Dostał się na polonistykę na Uniwersytet Jagielloński, ale zaliczył tylko jeden semestr. Wtedy też po raz pierwszy przeszedł badania psychiatryczne, które wykazały skłonności psychopatyczne. Postanowił przenieść się do Wrocławia, tu miał się leczyć, pracować i pisać. Początkowo próbował pracy zarobkowej, przez kilka miesięcy był dyspozytorem samochodów w Miejskim Przedsiębiorstwie Oczyszczania. Później żył z tego, co przysyłali mu rodzice, po jakimś czasie doszły też honoraria autorskie. Wojaczek pisał wiersze, w nocy często włóczył się po knajpach i dworcu kolejowym. Co jakiś czas przebywał na leczeniu psychiatrycznym. Był niezrównoważony, miażdżył w dłoni szklanki, z Klubu Dziennikarza wyszedł przez szybę, a po kłótni w mieszkaniu znajomego wyskoczył z drugiego piętra. Wierzył, że jest kolejnym wcieleniem swojego ulubionego poety, Artura Rimbauda.

R1M1nYqhxqbjD1

Zdjęcie przedstawia metalową tablicę. Tablica jest umieszczona na kamieniu. Na tablicy jest napis Rafał Wojaczek. Poeta. 1945 1971.

Przyjaźnił się z wrocławskimi poetami: Januszem Styczniem i Bogusławem Kiercem. Ożenił się z pielęgniarką Hanną, ale ich małżeństwo nie przetrwało nawet pół roku. Swojej córki Dagmary nigdy nie poznał. Ponad trzy lata spotykał się z Teresą, pisał dla niej wiersze. Często zmieniał mieszkania, ostatni pokój wynajmował u „wdowy z ratlerkiem” na wrocławskich Karłowicach. Miał 26 lat, kiedy pewnego wieczora połknął różne leki, których nazwy wypisał na kartce. Rano właścicielka stancji znalazła go martwego - siedział oparty o łóżko.

Twórczość wzbudzająca kontrowersje

Jako poeta Wojaczek zadebiutował w 1965 roku w pierwszym numerze czasopisma „Poezja”. Jego utwory zostały przyjęte przez krytyków pozytywnie, chociaż nie brakowało i negatywnych ocen:

Zdecydowanie bronił go krytyk Jan Błoński. Pisał, że poezja Wojaczka niesie w sobie prawdę, a jej drastyczność to tylko prowokacja mająca zwrócić uwagę na dramatyczne przeżycia wewnętrzne. Tadeusz Nyczek podkreślał, że w polskiej poezji nie ma bardziej przejmujących wierszy.

TurpizmturpizmTurpizm w poezji Wojaczka

Wojaczek uczynił ze swojego życia poezję. Wiersze obrazowały to, co działo się w jego psychice. Przepełnione katastrofizmem, wyrażające zupełne nieprzystosowanie do świata, fascynację brzydotą i obsesję śmierci, do dziś szokują ekspresjonistycznymi środkami stylistycznymi, brutalnymi i wulgarnymi obrazami, śmiałą erotyką i dosłownym traktowaniem fizjologii. Utwory poetyckie Wojaczka jednak niejednokrotnie pozytywnie zaskakują kunsztownością, czarnym humorem i świadomością momentu historycznego.

Popularność poezji „polskiego Rimbauda” trwa do dziś. W 1997 roku w domu, w którym urodził się Wojaczek, powstał Instytut Mikołowski, gromadzący pamiątki po poecie. W 1999 roku reżyser Lech Majewski nakręcił film biograficzny Wojaczek, który wzbudził spore zainteresowanie widzów i krytyki - przede wszystkim dzięki osobie samego bohatera.

Słownik