Ilustracja interaktywna
Polecenie 1
Zapoznaj się z informacjami z galerii zdjęć interaktywnych. Wskaż cechy turpistyczne w umieszczonych w niej utworach.
Rafał Wojaczek, Groteska odjazdu
Już zamiast mózgu mam płonącą różę:
Chirurg, co sprawił, chyba był demiurgiem.
Ręce do boków przycisnąłem; mądry
Majster stosownie odgiął dłoni lotki.
Przy reaktorze brzucha, gdzie się warzy
Noc nuklearna, fizycy na straży.
Astronomowie pewną trajektorię
Zliczyli. Wenus sobie myje krocze.
Lecz wszystko na nic, bo znów ktoś mi stopy
Wielkimi gwoźdźmi przybił do podłogi.
Obraz przedstawia grupę kalekich ludzi. Poruszają się o kulach. Mają ucięte nogi. Część z nich ma wykrzywiony wyraz twarzy. 2. Francisco Goya, Saturn pożerający własne dzieci, 1819-1823, domena publiczna
Rafał Wojaczek, Erotyk
Nie umiem napisać wiersza
By był taki jak to ciało
ciało
Nie umiem myśleć
Ciało jest czarne
Ciało śmierdzi
Ja nie jestem malarzem
Umiem tylko kopnąć w brzuch
Na ulicy gonią psy
Hycle
Obdzierają mnie ze skóry
Obraz przedstawia Saturna, boga w mitologii rzymskiej, pożerającego nagiego człowieka. 3. Hieronim Bosch, Kuszenie św. Antoniego – tryptyk, 1501, domena publiczna
Rafał Wojaczek, ***
Niebo na piersi kładzie mi swą ciężką stopę
Gipsowy knebel obłoku do ust
Spraw krwi, nim głos mi wyjdzie już uszami
Żebym zdążyła wyrzec chociaż ten czterowiersz
Obraz przedstawia opancerzonego stwora siedzącego na gęsi z baranią głową. Stwór gra na lutni. Wokół niego znajdują się zwierzęta i inne stwory. 4. Francisco Goya, Kanibale, ok. 1800, domena publiczna
Rafał Wojaczek, Zmierzch łagodnie rozsupłał
Zmierzch łagodnie rozsupłał mózgu ciasny węzeł –
Blask zapalanej lampy jakby uciął ręce
Mrozu, które przez szybę rosły serce macać –
Kryształ krwi się roztopił, pękła limfy szklanka
I rdza szronu spłynęła z rzęs; czy może ściekła.
Łza, nareszcie łaskawa. I w końcu śmierć, wściekła
Suka przywarowała w nogach łóżka, chłodnym
Nosem póty tykając sterczących spod kołdry
Stóp, póki nie schowałam.– I dopiero wtedy
Mogłam zacząć się bać; bo nie tamtej już śmierci
Bezimiennej jak tyle kundli przy śmietnikach,
Co się już na chodniku na wznak rozwaliła
Iskając sobie gołe podbrzusze; ja mogłam
Każdy swój lęk szczególny imiennie wywołać
Z rejestru snów, dziennika jawy, katalogu
Czytelni, z Almanachu Gotajskiego, szkolnych
Wypisów lub z zarysu psychoanalizy,
Z historii świętej Kingi, z pism pornograficznych
– inwentarza pamięci... i tylko się strzegłam,
By przypadkiem nie wyrzec Twojego imienia.
8 III 1971
Obraz przedstawia grupę nagich mężczyzn. Jeden z nich trzyma w prawej dłoni uciętą ludzką rękę. W prawej trzyma uciętą ludzką głowę. Po prawej stronie obrazu płonie ognisko. 5. Francisco Goya, Dwie staruchy jedzące zupę, 1823, domena publiczna
Rafał Wojaczek, Pewne rymy
Będziemy zawsze, chociaż patrząc sobie w oczy,
Jedli siebie nawzajem wydzierając z gardła.
Abyśmy tylko sami byli zdrowi,
Będziemy pili, choć z wspólnego garnka.
Choć dłoń wzniosłemu hasłu uprzejmie przyklaśnie,
Imię pokoju zawsze ciałem wojny się stanie.
Kobieta zawsze będzie czymś, co jest na sprzedaż
Za oprawione w miłą ślinę słówko.
Dziecko nigdy nie będzie dziedzicem imienia
Dobrego – zawsze tylko złej sławy podrzutkiem.
Zawsze będzie przekleństwo i pot śmierdzący moczem
I bohaterstwo puste i na nic nasze czekanie.
Nigdy nie będzie świata innego niż zapowiedź
Kolejnej nędzy w jego wewnętrznej bramie.
Obraz przedstawia dwie starsze osoby. Osoba po lewej stronie ma wykrzywioną twarz i chustę na głowie. Trzyma w ręku łyżkę nad talerzem. Po prawej siedzi osoba, której głowa wygląda jak czaszka.
Wszystkie utwory Rafała Wojaczka za: Rafał Wojaczek, Wiersze zebrane, Wrocław 2005
Źródło: Pieter Bruegel Starszy, Triumf śmierci, 1562, domena publiczna.
Polecenie 2
Wyjaśnij związek prezentowanych w galerii wierszy z propozycjami ilustracji.
Dokonaj krótkiej interpretacji wybranego utworu Rafała Wojaczka z galerii zdjęć interaktywnych.
Polecenie 3
Zgromadź informacje dotyczące wyobcowania artysty w kontekście wybranych elementów biografii Rafała Wojaczka.