Czym jest stereotyp?

Pojęcie stereotypustereotypstereotypu wprowadził do rozważań dotyczących spraw społeczno‑politycznych amerykański dziennikarz i analityk opinii publicznej Walter LippmannWalter LippmannWalter Lippmann w 1922 roku. Według niego stereotypem są:

Walter Lippmann

Rgle1kE5SXiXF

Zdjęcie portretowe młodego mężczyzny. Siedzi zwrócony lewym bokiem. Ubrany jest w garnitur.

(1889–1974); amerykański dziennikarz, wpływowy komentator polityczny i analityk opinii publicznej; oprócz wprowadzenia pojęcia stereotypu spopularyzował też termin zimna wojna

Te obrazy dotyczą najczęściej członków innej grupy, na przykład społecznej, kulturowej, zawodowej lub innego narodu. Przypisuje się im pewne cechy, zachowania lub role społeczne tylko dlatego, że należą do danej społeczności.

Według dr Marty Kucharskiej, wykładowcy Uniwersytetu Łódzkiego, człowiek nie jest w stanie funkcjonować bez stereotypów, nie jest też w stanie uwolnić się od nich całkowicie, ponieważ pomagają nam funkcjonować, upraszczając nasz świat.

Są dla człowieka jak mechanizmy obronne. Ponadto sprzyjają wzmacnianiu tożsamości grupowej i tworzeniu więzi. Z drugiej strony dezintegrują życie społeczne ludzi oraz zafałszowują obraz rzeczywistości.

Warto jednak być świadomym, jakimi stereotypami człowiek kieruje się w swoim życiu. Dzięki temu można blokować ich działanie i patrzeć szerzej na rzeczywistość.

Stereotyp a postawa

PostawapostawaPostawa to wyuczona, względnie stała skłonność do reagowania w ten sam sposób w podobnych sytuacjach.

Stereotyp jest powiązany z myślami człowieka, jego przekonaniami, czyli z aspektem poznawczym postawy. Człowiek, mając wczytany w głowę pewien stereotyp, reaguje w ten sam, wyuczony sposób, gdy znajdzie się w sytuacji z nim związanej.

Funkcje stereotypów

Dzięki stereotypom człowiek łatwiej odnajduje się w rzeczywistości.

Stereotypy pełnią wiele funkcji społecznych. Do najważniejszych z nich należą:

Jak działają stereotypy?

W momencie przyjęcia jakiegoś stereotypu człowiek często dokonuje kategoryzacjikategoryzacjakategoryzacji my – oni. Zaczyna postrzegać „swoich” jako indywidualności, gdzie każdy jest inny, czym innym się charakteryzuje, natomiast członków pozostałych grup widzi jako jednorodność, masę, przypisuje im wszystkim jednakowe cechy. Myśląc tak, odmawia sobie możliwości poznania „tamtych”. Jeżeli przy tym pojawią się, nie zawsze pozytywne, emocje, to wówczas dochodzi do powstawania uprzedzeń. To może rzutować na zachowanie człowieka wobec „innych”, co wiąże się nawet z zachowaniami dyskryminacyjnymi.

Z tych powodów każdy człowiek powinien mieć otwarty umysł, szukać informacji, zdobywać wiedzę, być otwarty na świat i – w miarę możliwości – uczestniczyć w spotkaniach, gdzie udział biorą różni ludzie. Dzięki temu będzie mniej podatny na działanie stereotypów.

Jest to o tyle ważne, że stereotypy, jeśli są przekazywane z pokolenia na pokolenie, mogą wywoływać przekonanie o ich nieomylności i uniwersalności.

Słownik