Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
bg‑blue

Czym jest cement?

R3wOUHAMQM48x1
Zdjęcie przedstawia ścianę z bloczków cementowych. Na zdjęciu jest napis cement i dwie definicje: technologiczna i chemiczna. 1. Definicja technologiczna. Cement to materiał wiążący, otrzymywany z surowców mineralnych (margiel, wapień, glina) poprzez wypalanie i następne zmielenie otrzymanego spieku. 2. Definicja chemiczna. Cement to złożone mieszaniny (roztwory stałe, kryształy mieszane) krzemianów, tlenków prostych, podwójnych i potrójnych oraz innych związków, głównie wapnia, glinu, krzemu i żelaza.
Definicja cementu
Źródło: GroMar Sp.z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RMCTkdq5d2nf61
Obrazy mikroskopowe (mikroskop skaningowy) cementu
Źródło: Μaria Amenta, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.
bg‑blue

Gdzie w Polsce produkowany jest cement?

W Polsce produkcja cementu odbywa się w następujących lokalizacjach:

Grupa

Zakład

Charakterystyka

Lafarge

Cementownia Małogoszcz

Zakłady z pełnym cyklem produkcyjnym

Cementownia Kujawy

HeidelbergCement

Cementownia Górażdże

Zakłady z pełnym cyklem produkcyjnym

Ekocem Sp. z o.o.

Przemiałownia

CRH

Grupa Ożarów

Zakłady z pełnym cyklem produkcyjnym

Cementownia Rejowiec

Dyckerhoff

Dyckerhoff Polska Sp. z o.o.

Zakłady z pełnym cyklem produkcyjnym

Cemex

Cementownia Chełm

Zakłady z pełnym cyklem produkcyjnym

Cementownia Rudniki

Polen Cement

Cementownia Warta

Zakład z pełnym cyklem produkcyjnym

Miebach

Cementownia Odra

Zakład z pełnym cyklem produkcyjnym

Cementownia Kraków - Nowa‑Huta

Cementownia Kraków - Nowa‑Huta

Zakład z pełnym cyklem produkcyjnym

Mapei

Górka Cement

Zakład z pełnym cyklem produkcyjnym

Producent cementu glinowego.

Na podstawie: www.polskicement.pl/charakterystyka‑przemyslu‑cementowego

R1RDPkmz0lBKh1
Lokalizacje cementowni w Polsce
Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie: https://www.polskicement.pl/charakterystyka-przemyslu-cementowego, licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑blue

Jak oznacza się cement?

Zgodnie z aktualnymi aktami prawnymi cementy dzielimy na dwie główne grupy :

  • cementy powszechnego użytku, uznane za „tradycyjne”, które są objęte normą europejską EN 197‑1, zatwierdzona jako norma: PN‑EN 197‑1:2002,

  • cementy specjalne ze względu na dodatkowe cechy użytkowe, których dotyczy polska norma PN‑B-19707:2003.

Sposób znakowania cementu jest szczegółowo regulowany i zgodnie z powyższymi normami pozwala rozróżnić pięć rodzajów cementu.

Pierwszy człon oznaczenia informuje o rodzaju cementu:

  • CEM I – cement portlandzki;

  • CEM II – cement portlandzki wieloskładnikowy;

  • CEM III – cement hutniczy;

  • CEM IV – cement pucolanowy;

  • CEM V – cement wieloskładnikowy.

Potem występuje jedna z trzech liter - A, B lub C, informujące o dodatkach, a także ich rodzajach:

Nazwa dodatku

Oznaczenie dodatku

Granulowany żużel wielkopiecowy

S

Popiół lotny krzemionkowy

V

Popiół lotny wapienny

W

PucolanapucolanyPucolana naturalna

P

Pucolana przemysłowa

Q

Łupek palony

T

Wapień

L, LL

Pył krzemionkowy

D

RKSEdjOEyjBq31
Składniki cementu i ich oznaczenia
Źródło: GroMar Sp. z o.o. opracowano na podstawie: Składniki cementu i ich rola w kształtowaniu właściwości kompozytów cementowych, Zbigniew Giergiczny, Politechnika Śląska, Warszawa 2016, licencja: CC BY-SA 3.0.

Kolejną informacją ważną dla cementu są jego klasy. Wyróżniamy trzy: 32,5, 42,5 oraz 52,5 - oznacza jego wytrzymałość na ściskanie po 28 dniach, wyrażona w MPa.

Litery R, N lub L oznaczają cement o wysokiej (R), normalnej (N) lub niskiej (L) wytrzymałości. Przy oznaczeniach cementu mogą też pojawić się inne oznaczenia, np. MSR – średnia odporność na siarczany, HSR – wysoka odporność na siarczany, LH – cement o niskim cieple hydratacji czy NA – cement o niskiej zawartości tlenków alkalicznych.

Rph16idm3Z5IN
Oznaczenia cementu zgodnie z normą EN‑PN‑197‑1
Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie www.magbud-ghb.pl opracowano na podstawie: http://www.magbud-ghb.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1bsBQhVTuMdU1
Przykładowe oznakowanie paczki cementu.
Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie Stowarzyszenie Producentów Cementu, licencja: CC BY-SA 3.0.

Słownik

pucolany
pucolany

materiał krzemionkowy lub krzemionkowo‑glinowy, który w postaci drobnoziarnistej i w obecności wilgoci reaguje chemicznie z wodorotlenkiem wapnia, tworząc związki o właściwościach wiążących. Naturalne to popioły wulkaniczne, łupki opalowe, rogowce, a przemysłowe popioły lotne to (np. odzyskiwane z gazów spalinowych w elektrowniach opalanych węglem) oraz mikrokrzemionka

młyn kulkowy
młyn kulkowy

to odmiana młyna, w którym funkcję mielników spełniają kule o różnych średnicach, wykonane z twardego materiału o dużej gęstości, takiego jak stal czy ceramika. Młyny tego typu służą do mielenia na sucho lub mokro surowców w przemyśle cementowym, ceramicznym i w energetyce

klinkier
klinkier

tworzywo ceramiczne będące bazowym składnikiem m.in. cementu, otrzymywane przez wypalanie glin wapienno‑żelazistych, wapienno‑magnezjowych lub żelazistych w wysokich temperaturach

Bibliografia

Garbacik A., Giergiczny Z., Cementy specjalne. Nowe kryteria klasyfikacji, wymagań i oceny zgodności, „Przegląd budowlany” 5, 2014.

Norma PN‑EN 197‑1:2012 „Cement - Część1: Skład, wymagania i kryteria zgodności dotyczące cementów powszechnego użytku” po nowelizacji, https://www.bta-czasopismo.pl/wp-content/uploads/2019/05/1919