Proces deglomeracjideglomeracjadeglomeracji jest obserwowany obecnie niemal we wszystkich funkcjonujących okręgach przemysłowych. Polega na przeniesieniu zakładów przemysłowych na obrzeża miast lub inne, odległe obszary, np. wiejskie. Przyczyny tego procesu to m.in. możliwość zwiększenia przestrzeni produkcyjnej oraz niższe koszty gruntów i siły roboczej.

Podczas deglomeracji przemysłu należy dokładnie przeanalizować aspekty przestrzenne, tak aby była ona efektywna – czyli opłacalna, ponieważ za optymalną lokalizację zakładu przemysłowego uznaje się miejsca, w których koszty produkcji są najmniejsze, a zyski ze sprzedaży produktów gotowych – maksymalne. Mianowicie należy wziąć pod uwagę:

• aspekt przyrodniczy – sąsiedztwo przemysłu może mieć wpływ na zmianę ukształtowania terenu, degradację gleb, zanieczyszczenie wód i atmosfery,

• rozwój tych obszarów – lokalizacja przemysłu wpływa na rozwój obszarów wiejskich i miejskich,

• zagospodarowanie terenu – może wiązać się z przekształceniem użytków rolnych w tereny pod budowę zakładów przemysłowych,

• zasoby siły roboczej – dużo pracowników może mieć problem z dojazdem do nowej lokalizacji, więc należy wziąć pod uwagę możliwe zwolnienia lub zatrudnienie nowych pracowników,

• dostępność zaplecza naukowo‑badawczego – umożliwia wzrost jakości przemysłu,

• infrastruktura techniczna – wpływa na komunikację z danym zakładem oraz dostęp do wody i innych mediów.

Położenie zakładów w jednej aglomeracji, dzięki wspólnemu dostępowi do infrastruktury technicznej, zmniejsza koszty produkcji, transportu i możliwej kooperacji między nimi (np. w zakresie zaopatrzenia lub sprzedaży). Jednak zbyt duża koncentracja przemysłu na danym obszarze jest zjawiskiem negatywnym, ponieważ oddziałuje niekorzystnie na środowisko naturalne.

R97n5hIbJwmTc

Zdjęcie przedstawia nowoczesną linię montażową w fabryce samochodów. Składa się z taśmociągu, na którym znajduje się nadwozie samochodu w kolorze srebrnym z niebieskimi elementami. Czterech monterów montuje drzwi do samochodu. Dookoła znajdują się skomplikowane platformy, rampy oraz przewody będące częścią linii montażowej. Z tyłu stoi kolejne nadwozie samochodu przygotowane do montażu.

Zalety deglomeracji przemysłu:

• dostęp do przestrzeni dla rozwoju produkcji, tańszej ziemi i siły roboczej,

• zazwyczaj niższe czynsze dzierżawne i podatki (np. w specjalnych strefach ekonomicznych),

• możliwość uzyskania subwencji i dotacji rządowych na część peryferyjnych terenów wiejskich,

• mniej zdegradowane środowisko przyrodnicze.

Przyczyny deglomeracji przemysłu:

• ograniczenia związane z dostępem do odpowiednio dużych terenów przemysłowych,

• nadmierne obciążenie infrastruktury, uniemożliwiające podłączenie kolejnego zakładu do istniejącej sieci, np. energetycznej,

• przeludnienie obszaru aglomeracji, skutkujące m.in. brakiem mieszkań lub ich bardzo wysokimi cenami,

• bardzo wysokie koszty zakupu bądź dzierżawy ziemi pod nowe inwestycje,

• zanieczyszczenie środowiska.

Wady deglomeracji przemysłu:

• zwiększenie zanieczyszczenia środowiska w danym miejscu,

• zmniejszenie bioróżnorodności,

• degradacja krajobrazu,

• pustoszenie centrów miast.

Słownik