bg‑pink
Bruzdkowanie i gastrulacja Mitotyczne podziały zygoty to proces bruzdkowania. Podczas bruzdkowania nie następuje wzrost nowo powstałych komórek – blastomerów blastomer blastomerów . Na tym etapie rozwijający się zarodek nie zwiększa swojej masy i objętości.
RJ3nlYOd8Ba7M 1 Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
1
Przejdź do poprzedniej ilustracji
Przejdź do następnej ilustracji
R184UGi3vSgkZ 1 Schemat przedstawia proces bruzdkowania u człowieka, od zapłodnienia komórki jajowej. Na pierwszej ilustracji zilustrowana jest okrągła komórka jajowa w kolorze czerwonym z jasnofioletowym jądrem. Przyporządkowana jest do niej cyfra 1 oraz opis: Oocyt II rzędu. Żeńska komórka rozrodcza człowieka w trakcie drugiego podziału mejotycznego zatrzymanego w momencie owulacji. Na kolejnej grafice przedstawione jest zapłodnienie. Do żeńskiej komórki jajowej zbliża się męska komórka - plemnik. Ma on z tyłu wić, a z przodu niewielką, owalną główkę. Przyporządkowana jest tu cyfra 2 oraz opis: Zapłodnienie. W przebiegu rozmnażania płciowego połączenie gamety żeńskiej i męskiej (plemnika) w jedną komórkę, zwaną zygotą, która daje początek nowemu organizmowi. Do zapłodnienia dochodzi w bańce jajowodu. Z plemnika i komórki jajowej tworzy się zygota zilustrowana na grafice opatrzonej cyfrą 3. Ma ona okrągły kształt, fioletowy kolor i ciemnofioletowe jądro. Po kliknięciu na cyfrę rozwija się opis: Zygota. Komórka powstała w wyniku zapłodnienia. Na grafice z cyfrą 4 zygota dzieli się na dwie mniejsze komórki. Zobrazowane jest tu stadium 2 blastomerów, czyli podział zygoty na 2 komórki 48 godzin po zapłodnieniu. Na następnej grafice z cyfrą 5 widać stadium następujące 64 godziny po zapłodnieniu - stadium 4 blastomerów; zygota składa się z czterech części. Po 76 godzinach zygota dzieli się na osiem komórek. Jest to stadium 8 blastomerów oznaczone cyfrą 6. Na grafice z cyfrą 7 widnieje morula - zygota dzieli się na 12 do 16 mniejszych komórek otoczonych osłonką przejrzystą. Tworzy się ona 124 godziny po zapłodnieniu. Kolejnym etapem rozwoju jest powstała po 148 godzinach blastocysta. Wyróżnia się w niej trofoblast i węzeł zarodkowy. Zygota składa się wówczas z wielu komórek. Blastocysta oznaczona jest cyfrą 8, a cyfrą 9 znajdujący się wewnątrz blastocysty węzeł zarodkowy, inaczej embrioblast będący półokrągłym zgrubieniem wewnątrz komórki. Na kolejnej ilustracji przedstawiono trofoblast oznaczony cyfrą 10 - jest to zewnętrzna warstwa komórek blastocysty. Są na nim zaznaczone opatrzone cyframi następujące elementy: 11. Zarodek 12 dni po zapłodnieniu , 12. Jama owodni - jama jednej z błon płodowych; owodnia powstaje z ekto- i mezodermy, stanowi barierę dla drobnoustrojów oraz ochronę mechaniczną, a także środowisko wodne rozwoju zarodka i później płodu. 13. Tarcza zarodkowa (blastodysk). Zbudowana jest z dwóch warstw komórek: epiblastu i hipoblastu. Z epiblastu powstają listki zarodkowe: ektoderma, endoderma i mezoderma. Z komórek hipoblastu ostatecznie tworzy się pęcherzyk żółtkowy pierwotny. Proces powstawania listków zarodkowych to gastrulacja, 14. Jama blastocysty.
Schemat przedstawia proces bruzdkowania u człowieka, od zapłodnienia komórki jajowej. Na pierwszej ilustracji zilustrowana jest okrągła komórka jajowa w kolorze czerwonym z jasnofioletowym jądrem. Przyporządkowana jest do niej cyfra 1 oraz opis: Oocyt II rzędu. Żeńska komórka rozrodcza człowieka w trakcie drugiego podziału mejotycznego zatrzymanego w momencie owulacji. Na kolejnej grafice przedstawione jest zapłodnienie. Do żeńskiej komórki jajowej zbliża się męska komórka - plemnik. Ma on z tyłu wić, a z przodu niewielką, owalną główkę. Przyporządkowana jest tu cyfra 2 oraz opis: Zapłodnienie. W przebiegu rozmnażania płciowego połączenie gamety żeńskiej i męskiej (plemnika) w jedną komórkę, zwaną zygotą, która daje początek nowemu organizmowi. Do zapłodnienia dochodzi w bańce jajowodu. Z plemnika i komórki jajowej tworzy się zygota zilustrowana na grafice opatrzonej cyfrą 3. Ma ona okrągły kształt, fioletowy kolor i ciemnofioletowe jądro. Po kliknięciu na cyfrę rozwija się opis: Zygota. Komórka powstała w wyniku zapłodnienia. Na grafice z cyfrą 4 zygota dzieli się na dwie mniejsze komórki. Zobrazowane jest tu stadium 2 blastomerów, czyli podział zygoty na 2 komórki 48 godzin po zapłodnieniu. Na następnej grafice z cyfrą 5 widać stadium następujące 64 godziny po zapłodnieniu - stadium 4 blastomerów; zygota składa się z czterech części. Po 76 godzinach zygota dzieli się na osiem komórek. Jest to stadium 8 blastomerów oznaczone cyfrą 6. Na grafice z cyfrą 7 widnieje morula - zygota dzieli się na 12 do 16 mniejszych komórek otoczonych osłonką przejrzystą. Tworzy się ona 124 godziny po zapłodnieniu. Kolejnym etapem rozwoju jest powstała po 148 godzinach blastocysta. Wyróżnia się w niej trofoblast i węzeł zarodkowy. Zygota składa się wówczas z wielu komórek. Blastocysta oznaczona jest cyfrą 8, a cyfrą 9 znajdujący się wewnątrz blastocysty węzeł zarodkowy, inaczej embrioblast będący półokrągłym zgrubieniem wewnątrz komórki. Na kolejnej ilustracji przedstawiono trofoblast oznaczony cyfrą 10 - jest to zewnętrzna warstwa komórek blastocysty. Są na nim zaznaczone opatrzone cyframi następujące elementy: 11. Zarodek 12 dni po zapłodnieniu , 12. Jama owodni - jama jednej z błon płodowych; owodnia powstaje z ekto- i mezodermy, stanowi barierę dla drobnoustrojów oraz ochronę mechaniczną, a także środowisko wodne rozwoju zarodka i później płodu. 13. Tarcza zarodkowa (blastodysk). Zbudowana jest z dwóch warstw komórek: epiblastu i hipoblastu. Z epiblastu powstają listki zarodkowe: ektoderma, endoderma i mezoderma. Z komórek hipoblastu ostatecznie tworzy się pęcherzyk żółtkowy pierwotny. Proces powstawania listków zarodkowych to gastrulacja, 14. Jama blastocysty.
Schemat procesu bruzdkowania u człowieka − od zapłodnienia komórki jajowej.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o.
R12UDzfjJkAof 1 Na ilustracji widoczny jest schemat procesu gastrulacji u człowieka. Na pierwszej ilustracji przedstawiono jest blastula, która powstaje w procesie bruzdkowania poprzedzającym gastrulację. Na pierwszej ilustracji widoczny jest owalny kształt, który w środku obwiedziony jest szeregiem łączących się ze sobą komórek z niewielkim jądrem. Jest to blastoderma.W górnej części okręgu widoczny jest szereg nieregularnych, zbliżonych kształtem do koła ciemnopomarańczowych komórek, które łączą się ze sobą węzeł zarodkowy. Wewnątrz okręgu zbudowanego z blastodermy znajduje się przestrzeń – blastocel. Na kolejnej ilustracji przedstawiona jest pierwsza faza gastrulacji. Z komórek węzła zarodkowego powstają dwie warstwy komórek – epiblast i hipoblast. Na zewnątrz widoczny jest trofoblast - warstwa komórek, które mają nieregularny, zbliżony do okrągłego kształt z widocznym jądrem w środku i tworzą okrąg. W górnej części znajduje się epiblast, czyli skupisko przylegających do siebie, jasnoróżowych komórek z jądrem. Pod nim jest hipoblast – warstwa skupionych koło siebie okrągłych, ciemnopomarańczowych komórek w kształcie odwróconej litery U.
Kolejna ilustracja przedstawia fazę w której z epiblastu i hipoblastu tworzy się tarczka zarodkowa. Pomarańczowe komórki nadal stanowią krawędź zarodka, ale w środku widać już większą, jasnożółtą przestrzeń. Epiblast tworzy niewielki, górny pierścień, natomiast hipoblast większy, dolny pierścień zbudowany z połączonych ze sobą komórek. Na ostatniej ilustracji znajduje się gastrula. W drugiej fazie powstają trzy listki zarodkowe. W obrębie tarczki zarodkowej komórki epiblastu dzielą się mitotycznie i migrują, zastępując komórki hipoblastu nową warstwą – endodermą. Te, które nie uległy migracji, tworzą kolejną warstwę – ektodermę. Pomiędzy nimi tworzy się mezoderma. Powstaje ona z komórek epiblastu, które pozostały w przestrzeni między ektodermą a endodermą.
Na ilustracji widoczny jest schemat procesu gastrulacji u człowieka. Na pierwszej ilustracji przedstawiono jest blastula, która powstaje w procesie bruzdkowania poprzedzającym gastrulację. Na pierwszej ilustracji widoczny jest owalny kształt, który w środku obwiedziony jest szeregiem łączących się ze sobą komórek z niewielkim jądrem. Jest to blastoderma.W górnej części okręgu widoczny jest szereg nieregularnych, zbliżonych kształtem do koła ciemnopomarańczowych komórek, które łączą się ze sobą węzeł zarodkowy. Wewnątrz okręgu zbudowanego z blastodermy znajduje się przestrzeń – blastocel. Na kolejnej ilustracji przedstawiona jest pierwsza faza gastrulacji. Z komórek węzła zarodkowego powstają dwie warstwy komórek – epiblast i hipoblast. Na zewnątrz widoczny jest trofoblast - warstwa komórek, które mają nieregularny, zbliżony do okrągłego kształt z widocznym jądrem w środku i tworzą okrąg. W górnej części znajduje się epiblast, czyli skupisko przylegających do siebie, jasnoróżowych komórek z jądrem. Pod nim jest hipoblast – warstwa skupionych koło siebie okrągłych, ciemnopomarańczowych komórek w kształcie odwróconej litery U.
Kolejna ilustracja przedstawia fazę w której z epiblastu i hipoblastu tworzy się tarczka zarodkowa. Pomarańczowe komórki nadal stanowią krawędź zarodka, ale w środku widać już większą, jasnożółtą przestrzeń. Epiblast tworzy niewielki, górny pierścień, natomiast hipoblast większy, dolny pierścień zbudowany z połączonych ze sobą komórek. Na ostatniej ilustracji znajduje się gastrula. W drugiej fazie powstają trzy listki zarodkowe. W obrębie tarczki zarodkowej komórki epiblastu dzielą się mitotycznie i migrują, zastępując komórki hipoblastu nową warstwą – endodermą. Te, które nie uległy migracji, tworzą kolejną warstwę – ektodermę. Pomiędzy nimi tworzy się mezoderma. Powstaje ona z komórek epiblastu, które pozostały w przestrzeni między ektodermą a endodermą.
Schemat procesu gastrulacji u człowieka.
Źródło: Zephyris, Wikimedia Commons , licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑pink
Typy komórek jajowych a bruzdkowanie Główny wpływ na przebieg bruzdkowania bruzdkowanie bruzdkowania mają zawartość i rozmieszczenie żółtka żółtko żółtka w komórce jajowej.
bg‑azure
Zawartość żółtka w komórce jajowej Z tego względu jaja możemy podzielić na:
RNwtMrIT9La3d 1 Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
bg‑azure
Rozmieszczenie żółtka w komórce jajowej Kolejnym sposobem podziału komórek jajowych jest rozmieszczenie żółtka żółtko żółtka w jaju.
bg‑pink
Bruzdkowanie w różnych typach jaj RLO9y3gIC0aeq Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
RkQ3cwSg1yN5V 1 Ilustracja interaktywna przedstawia schemat prezentujący typy komórek jajowych. Wyróżnia się dwa takie typy: izolecytalne i anizolecytalne. Do komórek izolecytalnych zalicza się komórki alecytalne (u strzykw i większości ssaków), oligolecytalne (u jeżowca, lancetnika i ssaków łożyskowych, w tym człowieka), mezolecytalne (u ryb jesiotrowatych i płazów). Do komórek anizolecytalnych, polilecytalnych zalicza się komórki: telolecytalne (u głowonogów, ryb kostnoszkieletowych, płazów, gadów, ptaków, stekowców) oraz komórki centrolecytalne (u owadów). Ilustracje mieszczone na schemacie przedstawiają następujące komórki: 1. Komórkę alecytalną, która posiada bruzdkowanie całkowite równomierne – ilustracja przedstawia kulę, na której znajduje się równomiernie rozłożona siatka przypominająca rozłożenie równoleżników i południków na kuli ziemskiej. 2. Komórkę oligolecytalną, która posiada bruzdkowanie całkowite równomierne – ilustracja przedstawia kulę, na której znajduje się równomiernie rozłożona siatka przypominająca rozłożenie równoleżników i południków na kuli ziemskiej. 3. Komórkę mezolecytalną, która posiada bruzdkowanie całkowite nierównomierne – ilustracja przedstawia kulę, na której znajduje się nierównomiernie rozłożona siatka – na górze jest bardzo gęsta, na dole rzadka. 4. Komórkę telolecytalną, która posiada bruzdkowanie częściowe tarczowe – ilustracja przedstawia kulę, na górze której znajduje się równa siatka, jest jednak miejscami poprzerywana. 5. Komórkę centrocytalną, która posiada bruzdkowanie częściowe powierzchniowe – ilustracja przedstawia okrąg otoczony równomiernie komórkami.
Ilustracja interaktywna przedstawia schemat prezentujący typy komórek jajowych. Wyróżnia się dwa takie typy: izolecytalne i anizolecytalne. Do komórek izolecytalnych zalicza się komórki alecytalne (u strzykw i większości ssaków), oligolecytalne (u jeżowca, lancetnika i ssaków łożyskowych, w tym człowieka), mezolecytalne (u ryb jesiotrowatych i płazów). Do komórek anizolecytalnych, polilecytalnych zalicza się komórki: telolecytalne (u głowonogów, ryb kostnoszkieletowych, płazów, gadów, ptaków, stekowców) oraz komórki centrolecytalne (u owadów). Ilustracje mieszczone na schemacie przedstawiają następujące komórki: 1. Komórkę alecytalną, która posiada bruzdkowanie całkowite równomierne – ilustracja przedstawia kulę, na której znajduje się równomiernie rozłożona siatka przypominająca rozłożenie równoleżników i południków na kuli ziemskiej. 2. Komórkę oligolecytalną, która posiada bruzdkowanie całkowite równomierne – ilustracja przedstawia kulę, na której znajduje się równomiernie rozłożona siatka przypominająca rozłożenie równoleżników i południków na kuli ziemskiej. 3. Komórkę mezolecytalną, która posiada bruzdkowanie całkowite nierównomierne – ilustracja przedstawia kulę, na której znajduje się nierównomiernie rozłożona siatka – na górze jest bardzo gęsta, na dole rzadka. 4. Komórkę telolecytalną, która posiada bruzdkowanie częściowe tarczowe – ilustracja przedstawia kulę, na górze której znajduje się równa siatka, jest jednak miejscami poprzerywana. 5. Komórkę centrocytalną, która posiada bruzdkowanie częściowe powierzchniowe – ilustracja przedstawia okrąg otoczony równomiernie komórkami.
Rodzaj bruzdkowania zależy od typu jaja.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Słownik blastomer blastomer
komórka powstająca podczas podziałów mitotycznych bruzdkującej zygoty
blastula blastula
wczesne stadium rozwoju zarodkowego tkankowców powstałe w wyniku bruzdkowania; blastula ssaków łożyskowych (blastocysta) ma kształt pęcherzyka, którego ścianę tworzy jedna warstwa komórek (trofoblast); do światła blastocysty zwiesza się węzeł zarodkowy, z którego powstaje właściwy zarodek
bruzdkowanie bruzdkowanie
pierwszy etap rozwoju zarodkowego polegający na wielokrotnych podziałach mitotycznych zapłodnionej komórki jajowej, przez co powstają coraz mniejsze komórki – blastomery; w wyniku bruzdkowania powstaje stadium rozwoju zarodkowego zwane blastulą
gastrulacja gastrulacja
proces embriologiczny, w wyniku którego dochodzi do grupowania się komórek pełniących podobne funkcje w organizmie; w wyniku gastrulacji powstają listki zarodkowe
morula morula
zaawansowane stadium bruzdkowania całkowitego (ok. 64 i 128 blastomerów), przypominające wyglądem owoc morwy
zapłodnienie zapłodnienie
proces połączenia gamet (komórki jajowej i plemnika) prowadzący do powstania zygoty
żółtko żółtko
substancja zapasowa komórki jajowej pozwalająca na wzrost i rozwój rosnącego zarodka