O autorze

R1NGndt9xtQmQ1

Zdjęcie przedstawia mężczyznę w średnim wieku. Postać ukazuje prawy półprofil. Mężczyzna ma owalną twarz. Jego czoło i brwi są lekko zmarszczone. Ma głęboko osadzone oczy. Są otoczone zmarszczkami. Ma wydatny nos. Nosi okulary w cienkich oprawach. Jego usta są lekko zaciśnięte. Ma jednodniowy zarost na twarzy. Jest szpakowaty, krótko ostrzyżony. Ubrany w rozpiętą, czarną koszulę.

Jerzy Pilch urodził się w 1952 roku w Wiśle. W latach 70. ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, następnie do 1985 roku pracował na tej samej uczelni jako wykładowca. Od 1978 roku był członkiem redakcji czasopisma „Student”. W latach 80. zaangażował się w tworzenie i organizowanie niezależnego pisma literackiego „NaGłos”, które, zgodnie ze swoim tytułem, początkowo funkcjonowało tylko w wersji mówionej. Przez lata pisał felietonyfelietonfelietony do „Tygodnika Powszechnego, by pod koniec lat 90. przenieść je do „Polityki”, a w 2006 roku do „Dziennika”.

Jako pisarz debiutował w 1988 roku zbiorem opowiadań Wyznania twórcy pokątnej literatury erotycznej, za który otrzymał prestiżową Nagrodę Fundacji im. Kościelskich. Popularność przyniosła mu powieść z 1993 roku Spis cudzołożnic, na podstawie której powstał film Jerzego Stuhra pod tym samym tytułem. Jerzy Pilch jest również laureatem nagrody Paszport „Polityki”. Jego „powieść o piciu”, Pod Mocnym Aniołem, otrzymała nagrodę Nike w 2001 roku. Książka jest obrazem wewnętrznego zamętu, opowieścią o zmaganiu się z samym sobą i przede wszystkim z własną słabością. Pilch napisał ją z właściwym sobie ironicznymironiaironicznym humorem i drwiną, a historia Jurusia została opowiedziana w godnym uwagi barokowym stylu, jak gdyby wyzwolonym pod wpływem alkoholu.

Jerzy Pilch zmarł w 2020 roku w Kielcach.

Twórczość z doświadczeń

Twórczość Pilcha wypływa z autobiograficznych doświadczeń, przetwarzanych w trakcie pisania w rodzaj anegdotycznych wspomnień, które najczęściej zyskują wymiar groteskowygroteskagroteskowy. Bohaterowie opowieści odczuwają ból istnienia, wciąż zmagają się z poczuciem deprywacjideprywacjadeprywacji i ulegają nostalgii. Daremnie szukają utraconych lat młodości, wspominając dawne kochanki, nieobecnych już przyjaciół, chwile dzieciństwa i beztroskie lata studiów. Często są obdarzeni niezwykłymi zdolnościami, np. Patryk Wojewoda, główna postać powieści Miasto utrapienia, potrafi rozszyfrowywać kody PIN kart bankomatowych i kredytowych na podstawie dźwięku cyfr wstukiwanych na klawiaturze bankomatów. Patryk próbuje robić użytek ze swej umiejętności: traktuje ją jako sposób na poderwanie dziewczyny albo niczym Robin Hood wymierza sprawiedliwość, karząc grzywną bogaczy.

Jerzy Pilch był jednym z czołowych polskich felietonistówfelietonfelietonistów. Jego zgryźliwe, pełne przekory i bezkompromisowe teksty mają zarówno zagorzałych zwolenników, jak i zdecydowanych przeciwników. Zbiory felietonów Pilcha zostały kilkakrotnie wydane w formie książkowej, m.in. Rozpacz z powodu utraty furmanki i Bezpowrotnie utracona leworęczność.

W przypadku twórczości Pilcha można mówić o tak zwanej literaturze dokumentu osobistego (pojęcie to stworzył Roman Zimand), czyli twórczości autobiograficznej, do której zalicza się między innymi dzienniki czy pamiętniki. Obcując z literaturą Pilcha, czytelnik ma do czynienia z wielkim projektem autobiograficznym, ponieważ pisarz w swojej twórczości – zarówno prozatorskiej, jak i publicystycznej – wielokrotnie przetwarza stałe wątki, których źródłem jest jego biografia. Chociaż Pilch zaprzeczał, że jego bohaterowie to jego alter ego, można w nich rozpoznać pewne cechy pisarza, jak chociażby w przypadku głównego bohatera powieści Pod mocnym aniołem. Głównym bohaterem jest Jureczek, który zmaga się, podobnie jak sam Pilch, z problemem alkoholowym. Powieść ta nosi silne cechy autobiografizmu i jest doskonałym przykładem, w jaki sposób Pilch wykorzystuje własne doświadczenia, by pisać.

Kilka innych motywów stale powraca w prozie Jerzego Pilcha. Tematem kontrowersyjnym, zwłaszcza z punktu widzenia kobiet, są kobiety oraz miłość bohaterów do nich.

R1JsNJbk4vW5F

Fotografia przedstawia górski pejzaż. Na pierwszym planie ukazane są wierzchołki świerków. W głębi zaprezentowane są porośnięte drzewami szczyty wzgórz. W tle znajduje się lekko zachmurzone, jasne niebo.

Przede wszystkim jednak charakterystyczne dla pisarza będzie poruszanie tematów takich jak: literatura, jego własne małe ojczyzny (a więc pisanie o miastach, kolejno: o Wiśle, Krakowie, Warszawie) oraz religia. Najważniejszą cechą twórczości Pilcha jest jednak kreacja świata oparta na faktycznych zdarzeniach biograficznych, budowanie postaci „podobnych” do znajomych, rodziny, współpracowników. Twórczość Pilcha jest pod tym względem wielką zagadką – to autobiografia kreowana, pisarz podsuwa czytelnikom pewne tropy, jednak w żaden sposób nie potwierdza tożsamości kolejnych postaci z rzeczywistymi osobami. Inną kluczową cechą twórczości pisarza, dotyczącą zarówno prozy, jak i publicystyki, jest charyzmatyczny, wyjątkowy styl, którym Pilch się posługuje, nazywany „Pilchową frazą”, złożoną z typowych dla twórcy wyrażeń: „w sensie ścisłym”, „powiedzieć, że (…), to nic nie powiedzieć”, „ja, prosty synek z Wisły”. Stylizacja językowa, której Pilch dokonuje, często polega na przerysowaniu języka mówionego, aby nabierał cech czysto literackiej mowy potocznej.

Słownik