Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
gray1

Turystyka a rekreacja

Według UNWTOUNWTOUNWTO turystyka to ogół czynności wykonywanych przez osoby, które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych, służbowych (połączonych ze zwiedzaniem) lub innych nie dłużej niż rok bez przerwy poza swoim codziennym miejscem zamieszkania. Do turystyki nie zalicza się wyjazdów, których głównym celem jest aktywność zarobkowa. Są to wówczas migracje ekonomiczne. Rekreację zaś definiuje się jako przywracanie sił fizycznych i równowagi psychicznej podczas odpoczynku. Związana jest zwykle z wypoczynkiem aktywnym.

RVg8c5bnfSTzX
Głównym celem turystyki nie może być działalność zarobkowa. Migranci zwykle są pracownikami i producentami, a turyści – konsumentami.
Źródło: Pixabay License, https://pixabay.com/pl/service/terms/#license, dostępny w internecie: https://pxhere.com/en/photo/1533407.
Polecenie 1

Zastanów się, jakie są podobieństwa i różnice między migracją a turystyką.

R15PlbaO2vYA2
(Uzupełnij).
gray1

Funkcje turystyki

Turystyka pełni wiele funkcji. Jedną z nich jest funkcja wypoczynkowa. Obejmuje ona wypoczynek w czasie wolnym od pracy i nauki, odbywa się poza miejscem zamieszkania i ma charakter ucieczki przed szybkim tempem życia, hałasem i innymi uciążliwymi czynnikami. Typowymi formami tego rodzaju turystki są wczasy i wycieczki krajoznawcze. Drugą ważną funkcją jest także funkcja zdrowotna. Ma ona na celu poprawę kondycji zdrowotnej, dyspozycji fizycznej i psychicznej, a także redukcję negatywnych skutków cywilizacji. Funkcję tę pełnią między innymi: wyjazdy sanatoryjne, wczasy, wycieczki krajoznawcze, a także turystyka kwalifikowana. Turystyka pełni także funkcję wychowawczą – budzi i zaspokaja ciekawość świata, wiąże się z wchodzeniem w nowe kręgi i grupy społeczne, odkrywaniem nowych wartości moralnych, kształtowaniem stosownej postawy wobec środowiska przyrodniczego, a także pozytywnych cech charakteru i osobowości. Funkcję tę pełnią przede wszystkim: obozy harcerskie, żeglarskie, wycieczki szkolne i kolonie. Istotna jest także funkcja edukacyjna (kształceniowa), która dotyczy rozszerzania wiedzy o świecie, możliwości zastosowania zdobytych wiadomości w praktyce, odkrywania nowych wartości moralnych i intelektualnych oraz wykorzystania znajomości języków obcych. Pełnią ją różnego rodzaju wycieczki krajoznawcze, turystyka aktywna, wycieczki szkolne i wyjazdy językowe. Bardzo ważną rolę pełni także funkcja etniczna. Związana jest ona z szukaniem swoich „korzeni”, pielęgnowaniem języka ojczystego i ze zwiększaniem tożsamości narodowej. Obejmuje ona wycieczki krajoznawcze do miejsca swojego pochodzenia.

RooGrpiNoQcHS
Szkolne wycieczki to rodzaj turystyki. Pełnią one funkcję wychowawczą i edukacyjną.
Źródło: autor – K.W. Barrett, 3rd Grade Field Trip To Patuxent, CC BY 2.0 https://creativecommons.org/licenses/by/2.0/, dostępny w internecie: https://www.flickr.com/photos/barrettelementary/15531123167.
gray1

Rodzaje turystyki

Istnieje bardzo wiele klasyfikacji turystyki. Najczęściej stosowanym kryterium jest cel wyjazdu.

Na tej podstawie wyróżnia się turystykę:

  • wypoczynkową (mającą na celu regenerację sił witalnych – fizycznych i psychicznych),

  • poznawczą (obejmującą zwiedzanie i poszerzanie wiadomości o świecie),

  • zdrowotną (związaną z poprawą lub utrzymaniem stanu zdrowia),

  • biznesową (celem załatwiania spraw służbowych, lecz połączoną z wypoczynkiem),

  • konferencyjną (związaną z wyjazdami naukowymi, seminariamiseminariumseminariami i konferencjami),

  • shoppingową (dotyczącą wyjazdów na zakupy),

  • sportową (w celu czynnego uprawiania sportu lub udziału w zawodach sportowych),

  • religijną (obejmującą zwiedzanie miejsc pielgrzymkowych),

  • etniczną (podróże do miejsc pochodzenia swojego lub swoich przodków),

  • towarzyską (celem odwiedzenia rodziny, znajomych, członków organizacji, klubów),

  • kwalifikowaną (aktywną, wymagającą od turysty określonych umiejętności, sprzętu specjalistycznego, kondycji itp.),

  • alternatywną (w celu poznania kultury i tradycji mieszkańców danego regionu),

  • motywacyjną (jako wynagrodzenie za pracę).

Polecenie 2

Poniżej scharakteryzowano trzy rodzaje turystyki. Uzasadnij, którą z nich poleciłbyś znajomemu preferującemu aktywne formy wypoczynku, a którą zaproponowałbyś komuś, kto woli biernie spędzać wakacje lub urlop.

ROqIHj42y4Xzs
Turystyka wypoczynkowa (rekreacyjna, urlopowa) obejmuje bierny wypoczynek (wyjazdy rekreacyjne), ale czasem jedną z jej składowych są różne formy rozrywki. Jest często określana jako „3S” (z ang. <span lang="„en”>sun – słońce, <span lang="„en”>sun – morze i <span lang="„en”>sand – piasek). Dzieli się ona między innymi na: agroturystykę (relaks na wsi), turystykę morską (uprawianą na wybrzeżu oraz na pełnym morzu, na przykład na jachtach) czy turystykę rozrywkową (jej głównym celem jest dobra zabawa, na przykład w parkach rozrywki). Na zdjęciu przykład turystyki wypoczynkowej – rozrywkowej disneyland - bydynki z wieżami przypominają zamek. Turystyka poznawcza jest związana ze zwiedzaniem miejsc oraz poszerzaniem swoich wiadomości i umiejętności. W jej obrębie wyróżnić można turystykę: krajoznawczą (odwiedzanie miejsc w kraju), przyrodniczą (mającą na celu poszerzanie wiedzy przyrodniczej – m.in. jest to turystyka safari (skoncentrowana na podziwianiu świata zwierząt na kontynencie afrykańskim), polarna (na obszarach okołobiegunowych), ornitologiczna (ukierunkowana na obserwacji i badaniu życia ptaków) oraz geoturystyka (obserwacja przyrody nieożywionej)), kulturową (podziwianie obiektów o cennej wartości historycznej, kulturalnej i artystycznej), lingwistyczną (wyjazd w celu kształtowania umiejętności posługiwania się językiem obcym). Przykład geoturystyki -na zdjęciu Skalne Miasto w Czechach, na pierwszym planie mężczyzna z psem, za nimi wysokie, pionowe skały, stożkowate., Turystyka kwalifikowana polega na spędzaniu wolnego czasu aktywnie. Wymaga od turysty pewnych umiejętności związanych z daną dyscypliną, dobrej kondycji i często specjalistycznego sprzętu. Może to być turystyka: piesza, rowerowa, narciarska, konna, żeglarska, kajakowa, speleologiczna czy wspinaczka wysokogórska. Turystyka speleologiczna jako przykład turystyki kwalifikowanej. Na zdjęciu dwie osoby płynące kajakiem po rzece w słoneczny dzień.
Źródło: grafiki:
1. Domena publiczna, [online], dostępny w internecie:https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Castillo_de_Disneyland.jpg
2. By Olgierd Rudak, Teplickie Skalne Miasto, CC BY 2.0, https://creativecommons.org/licenses/by/2.0/, [online], dostępny w internecie: https://www.flickr.com/photos/olgierd/37551444554
3.
, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Castillo_de_Disneyland.jpg.

Dynamiczny rozwój turystyki sprawił, że jest ona nazywana gospodarczym i społecznym fenomenem współczesnego świata (zyski z turystyki wraz z usługami transportowymi, które jej towarzyszą, stanowią około 1/3 wszystkich wpływów z usług). Szczególnie wyraźny rozwój turystyki na świecie obserwuje się od połowy XX wieku.

Słownik

globalizacja
globalizacja

proces zwiększania się współzależności i podobieństw między różnymi krajami całego świata, wynikający z postępu technicznego w zakresie transportu towarów, przepływu ludzi i kapitału, wymiany informacji (sjp.pwn.pl)

ludność autochtoniczna
ludność autochtoniczna

ludność miejscowa, tubylcy

safari
safari

karawany wyprawy myśliwskiej (lub innej) wraz z ludźmi, zwierzętami, wozami i sprzętem w Afryce Wschodniej (sjp.pwn.pl)

seminarium
seminarium

spotkanie naukowców zajmujących się pewną dziedziną wiedzy (sjp.pwn.pl)

speleologia
speleologia

dział geologii zajmujący się budową i pochodzeniem jaskiń; jaskinioznawstwo (sjp.pwn.pl)

UNWTO
UNWTO

(z ang. United Nations World Tourism Organization – Światowa Organizacja Turystyki) – organizacja międzynarodowa założona w 1975 r.; od 2003 organizacja wyspecjalizowana ONZ; jej celem jest popieranie rozwoju turystyki jako ważnego czynnika rozwoju społeczno‑gospodarczego i współpracy międzynarodowej (encyklopedia PWN)