Przeczytaj
Obecnie konflikty toczą się w różnych miejscach na świecie, mają różne przyczyny i podłoże. Istotne dla postrzegania dzisiejszych konfliktów są globalizacja, szybki dostęp do informacji i wysokie tempo przekazywania informacji na świecie, dzięki czemu w Europie lub w Polsce wiemy o konfliktach toczących się w odległych krajach Afryki czy Azji. Ma to również znaczenie dla reakcji innych państw i możliwości świadczenia pomocy państwom uwikłanym w konflikt.
Konflikty można klasyfikować ze względu na wiele cech, a ich różnorodność przedstawia tabela poniżej. Warto pamiętać, że konflikty zwykle mają charakter mieszany (np. sposób działania może być inny w różnych fazach sporu).
Podział konfliktów | |
---|---|
Zasięg terytorialny | lokalne, regionalne, światowe/międzynarodowe, domowe (wewnętrzne) |
Charakter działań | regularne, partyzanckie, domowe, interwencyjne, ograniczone prewencyjne, wyprzedzające, równoczesne |
Sposób działania | lądowe, morskie, powietrzne z użyciem środków chemicznych, biologicznych, nuklearnych z użyciem sił konwencjonalnych, niekonwencjonalnych |
Cel | obronne, antykolonialne, narodowowyzwoleńcze, politycznepolityczne, ekonomiczne, rasowe, religijnereligijne |
Zachowanie stron | konflikt werbalny, akcje konfliktowe (użycie siły) |
Indeks dolny Źródło: W.M. Stankiewicz, Konflikt jako zjawisko integrujące i dezintegrujące oblicze współczesnego świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko‑Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2008. Indeks dolny koniecŹródło: W.M. Stankiewicz, Konflikt jako zjawisko integrujące i dezintegrujące oblicze współczesnego świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko‑Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2008.
We współczesnym świecie obserwuje się konflikty polityczne, ekonomiczne i kulturowe. Te pierwsze mogą dotyczyć napięć politycznych, aneksji państwa lub jego części. Drugi typ konfliktu może mieć związek z walką o surowce i uzależnieniem gospodarczym od innego państwa. Natomiast konflikty kulturowe dotyczą religii, różnic rasowych i klasowych.
Konflikty toczące się na świecie mają różną lokalizację, przyczyny oraz podłoże. Ważnym elementem obecnych konfliktów jest globalizacja i dostęp do szybkiej informacji o wydarzeniach na świecie. Dostęp do informacji ma wpływ na reakcje państw. Ważnym wydarzeniem w XXI w. był atak z 11 września 2001 roku w Stanach Zjednoczonych, po którym zarówno ten kraj, jak i inne państwa świata zintensyfikowały walkę z terroryzmem. Wojna jest zjawiskiem społeczno‑politycznym, jej zasięg zmieniał się na przestrzeni lat wraz z rozwojem technologii. Wojna współcześnie jest postrzegana jako zintegrowana walka zbrojna z narodami, państwami lub grupami społecznymi.
Skutki konfliktów zbrojnych
Konflikty zbrojne powodują:
straty ekonomiczne – zniszczenia wojenne, załamanie gospodarcze wywołane wydatkami i zniszczeniami wojennymi, ekonomiczne uzależnianie się ubogich państw prowadzących wojny od państw bogatych, ograniczanie możliwości rozwoju,
straty ludnościowe – w XX w. w trakcie działań wojennych zginęło ok. 90 mln osób (w tym coraz większy odsetek ludności cywilnej, nawet do 90%), wiele osób doznało okaleczeń, także po zakończeniu walk na skutek min pozostałych po działaniach wojennych,
niszczenie kulturowego dziedzictwa narodów,
niszczenie struktur społecznych,
demoralizację społeczeństw – wzrost patologii społecznych, kombatanci mają problemy z przystosowaniem się do życia w społeczeństwie, pogłębiają się narodowe kompleksy, wzrasta liczba osób prywatnych posiadających broń, narasta skłonność do agresji, nacjonalizmu i szowinizmu; dzieci powszechnie zmuszane są do czynnego udziału w wojnach (obecnie dotyczy to ok. 200 tys. dzieci),
deportacje i przesiedlenia ludności,
niszczenie środowiska naturalnego.
Słownik
rodzaj konfliktu społecznego, gdzie stronami są narody, mniejszości narodowe bądź grupy etniczne, które funkcjonują w społeczeństwach wielonarodowościowych i wieloetnicznych bądź na pograniczu etnicznym
walka co najmniej dwóch podmiotów politycznych, które mają sprzeczne interesy; strony konfliktu zmierzają do osiągnięcia określonych korzyści w postaci dóbr materialnych lub zdobycia władzy, jednocześnie ograniczając możliwość działania i dążąc do zneutralizowania lub zniszczenia przeciwnika
rodzaj konfliktu, który jest umotywowany pobudkami religijnymi; przyczynami konfliktów religijnych są chęć wyparcia wyznawców określonej religii z jakiegoś terytorium, podporządkowania ich, nawrócenia lub wyniszczenia