Berylowce są srebrzystobiałymi metalamimetalemetalami, które, będąc aktywne chemicznie, występują w przyrodzie wyłącznie w postaci związków chemicznych. Spośród berylowców, to właśnie wapń, bar i stront, ze względu na dużą reaktywność, przechowuje się w nafcienaftanafcie. W związkach chemicznych berylowce przyjmują $\text{II}$ stopień utlenieniastopień utlenieniastopień utlenienia.

Berylowce posiadają na ostatniej powłoce elektronowejpowłoka elektronowapowłoce elektronowej dwa elektrony. Ich konfigurację elektronową można przedstawić następująco:

• ${}_4\text{Be}:\left[{}_2\text{He}\right]2s^2$

• ${}_{12}\text{Mg}:\left[{}_{10}\text{Ne}\right]3s^2$

• ${}_{20}\text{Ca}:\left[{}_{18}\text{Ar}\right]4s^2$

• ${}_{38}\text{Sr}:\left[{}_{36}\text{Kr}\right]5s^2$

• ${}_{56}\text{Ba}:\left[{}_{54}\text{Xe}\right]6s^2$

• ${}_{88}\text{Ra}:\left[{}_{86}\text{Rn}\right]7s^2$

Dla porównania, kofigurację sodu, który należy do litowców, zapisujemy następująco:

• ${}_{11}\text{Na}:\left[{}_2\text{Ne}\right]2s^1$

R1f0zKZkbUpZI1

Ilustracja przedstawia dwie pierwsze grupy układu okresowego: w lewej kolumnie: wodór, zaznaczony na zielono, lit sód potas, rubid, cez i frans zaznaczone na pomarańczowo, a w drugiej kolumnie zaznaczone na beżowo: beryl, magnez, wapń, stront, bar, rad. po lewej stronie kolumn znajduje się strzałka skierowana w dół podpisana: wzrost aktywności.

Porównując konfigurację elektronową berylowców i litowców – które posiadają tylko jeden elektron walencyjnyelektrony walencyjneelektron walencyjny – można zauważyć, że do uzyskania konfiguracji gazu szlachetnego, czyli do całkowitego zapełnienia powłok elektronowych, berylowce muszą oddać dwa elektrony. Wymaga to większej energii niż w przypadku oddania tylko jednego elektronu, dlatego wartość energii jonizacji berylowców jest większa niż litowców, a ich reaktywność mniejsza.

Berylowce reagują z wodą, ale nie aż tak gwałtownie jak litowce. Reaktywność berylowców rośnie w dół grupy, wynika to z tego, że elektrony walencyjne znajdują się dalej od jądra atomowego, które słabiej na nie oddziałuje. Są więc bardziej ekranowane od jądra.

Promienie atomowe i jonowe litowców i berylowców

R17RMb9saCd2w1

Ilustracja przedstawia promienie atomów i jonów w piknometrach. Wartości są następujące: kation litu $76$, lit $152$, kation berylu $45$, beryl $112$, kation sodu $102$, sód $186$, kation magnezu $72$, magnez $160$, kation potasu $138$, potas $227$, kation wapnia $100$, wapń $197$, kation rubidu $152$, rubid $248$, kation strontu $118$, stront $215$.

Porównując promienie jonowe litowców i berylowców można zauważyć, że berylowce z tego samego okresu co litowce mają mniejszy promień atomowy. Ponieważ jądra berylowców zawierają o jeden proton więcej niż litowców, to silniej przyciągają elektrony, co powoduje skrócenie promieni atomowych oraz wzrost energii potrzebnej do oderwania elektronów.

Ciekawostka

Jednym ze znanych minerałów, zawierających w swojej cząsteczce jony berylu, jest szmaragd.

RaTzkuMal6t30

Zdjęcie przedstawia nieregularny zielony przejrzysty walec, będący szmaragdem.

Słownik

Bibliografia

Krzeczkowska M., Loch J., Mizera A., Repetytorium chemia. Liceum – poziom podstawowy i rozszerzony, Warszawa – Bielsko–Biała $2010$.