Ernest Hemingway Komu bije dzwon

– Roberto – odezwał się cicho Cygan.
– Tak, Rafaelu – odpowiedział. Po głosie poznał, że wino podziałało na Cygana. On sam wypił dwa absynty i sporo wina, ale umysł miał jasny i chłodny po pełnym napięcia starciu z Pablem.
– Dlaczegoście nie zabili Pabla? –zapytał bardzo cicho Cygan.
– A czemu miałem go zabić?
– Będziecie musieli, wcześniej czy później. Dlaczego nie dogadzała wam ta chwila?
– Mówicie poważnie?
– A wy myślicie, że na co wszyscy czekali? Jak wam się zdaje, dlaczego kobieta wyprawiła dziewczynę z jaskini? Uważacie, że można będzie dalej tak ciągnąć po tym, co się powiedziało?
– To wy go wszyscy wspólnie zabijcie.
– Que vaQue vaQue va – odrzekł spokojnie Cygan. –To wasza sprawa. Parę razy spodziewaliśmy się, że go zabijecie. Pablo nie ma przyjaciół.
– Miałem ten zamiar – powiedział Robert Jordan. – Ale się rozmyśliłem.
– Pewnie, każdy to widział. Wszyscy zauważyli wasze przygotowania. Dlaczegoście tego nie zrobili?
– Myślałem, że może to być przykre wam albo kobiecie.
– Que va. Kobieta czekała jak kurwa na lepszych gości. Młodszyś, niż się wydajesz.
– Możliwe.
– Zabijcie go teraz. – To byłoby morderstwo.
– Tym lepiej – powiedział bardzo cicho Cygan. – Mniejsze niebezpieczeństwo. No, dalej. Zabijcie go teraz.
– W ten sposób nie mogę. To dla mnie wstrętne, a poza tym nie tak trzeba działać dla sprawy. […]
Wróciwszy do jaskini Robert Jordan usiadł w kącie przy ogniu na jednym z krytych surową skórą zydli i słuchał, co mówiła kobieta. Zmywała naczynia, a dziewczyna wycierała je i przyklękając ustawiała w wydrążeniu w ścianie, którego używano jako półki.
– Dziwne, że El Sordo nie przyszedł – powiedziała kobieta.
– Powinien już tu być od godziny.
– Daliście mu znać, że ma przyjść?
– Nie. Przychodzi co wieczór.
– Może jest czymś zajęty. Jakąś robotą.
– Możliwe – odparła. – Jeżeli się nie zjawi, musimy jutro pójść do niego.
– Tak. Czy to daleko stąd?
– Nic. Będzie doskonała wycieczka. Brak mi ruchu.
– A ja mogę pójść? – spytała Maria. – Mogę pójść z wami, Pilar?
– Możesz, pięknotko – odrzekła kobieta, a potem, obróciwszy do Roberta Jordana swoją szeroką twarz, zapytała: – No, czy ona nie śliczna? Jak ci się wydala? Trochę za chuda, co?
– Dobrze mi się wydała – odpowiedział Robert Jordan. Maria napełniła mu kubek winem.
– Wypijcie to – rzekła. – Po tym wydam wam się jeszcze lepiej. Trzeba dużo tego wypić, żebym się wydała piękna.
– To chyba przestanę pić – rzekł Robert Jordan. – Bo już mi się wydajesz piękna, a nawet więcej. […]
– Jesteście komunistą?
– Nie. Antyfaszystą.
– Od dawna?
– Odkąd zrozumiałem, co to jest faszyzm.
– A to było dawno?
– Prawie dziesięć lat temu.
– To niewiele – powiedziała kobieta. –Ja jestem republikanką już od dwudziestu lat.
– Mój ojciec był republikaninem przez całe życie – rzekła Maria. – Za to go rozstrzelali.
– I mój ojciec też był przez całe życie republikaninem. Tak samo dziadek – powiedział Robert Jordan. […]
– Więc my dwoje jesteśmy tacy sami – powiedziała Maria.
Położyła dłoń na jego ręce i zajrzała mu w twarz. Popatrzał na jej smagłe policzki i na oczy, które, odkąd je po raz pierwszy zobaczył, nie były ani przez chwilę tak młode, jak reszta twarzy, natomiast teraz stały się nagle głodne i młode, i spragnione.
– Z wyglądu moglibyście być bratem i siostrą – odezwała się kobieta. – Ale chyba szczęśliwie się składa, że nie jesteście.
– Teraz już wiem, dlaczego tak czułam – powiedziała Maria.
– Teraz to jasne.
– Que va – rzekł Robert Jordan i pochyliwszy się przesunął dłonią po jej głowie. Przez cały dzień pragnął to zrobić i teraz uczuł, że coś mu nabrzmiewa w gardle. Poruszyła głową pod jego dłonią i uśmiechnęła się do niego, a on poczuł, jak między palcami przemyka mu gęsta, lecz jedwabista szorstkość przystrzyżonych włosów. Potem dłoń osunęła się na szyję i wtedy ją cofnął.
– Zróbcie to jeszcze raz – powiedziała dziewczyna. – Przez cały dzień chciałam, żebyście to zrobili. […]
– O co chodzi? – spytała kobieta Pabla, kiedy dziewczyna odeszła do wylotu jaskini, gdzie przystanęła obok wielkiego bukłaka przyglądając się grającym w karty.
– Cygan mówił, że powinienem był... – zaczął.
– Nie – przerwała mu kobieta. – Mylił się.
– Jeżeli to konieczne, żebym... – powiedział Robert Jordan spokojnie, ale z trudnością.
– To byś to pewnie zrobił – dokończyła. – Nie, nie jest konieczne. Obserwowałam cię. Twój osąd był słuszny.
– Jednak jeżeli trzeba...
– Nie – powtórzyła. – Mówię ci, że nie trzeba. Mózg Cygana jest przegniły.
– Ale człowiek może być bardzo niebezpieczny w swojej słabości.
– Nie. Ty tego nie rozumiesz. W tamtym nie zostało już nic niebezpiecznego.
– Nie rozumiem.
– Jeszcześ bardzo młody – powiedziała. – Z czasem zrozumiesz. – A potem do dziewczyny: –Chodź, Maria. Już skończyliśmy gadać. Dziewczyna podeszła, a Robert Jordan wyciągnął rękę i pogładził ją po głowie. Przeciągnęła się pod jego dłonią jak kot. Przez chwilę miał wrażenie, że zbiera jej się na płacz. Ale wygięte kąciki warg podniosły się znowu i spojrzała na niego z uśmiechem.

komu Źródło: Ernest Hemingway, Komu bije dzwon, tłum. B. Zieliński, Warszawa 1987, s. 69–70.