Przeczytaj
Rośliny dwuliścienne (Magnoliopsida/Dicotyledoneae) są klasą roślin okrytozalążkowych, u których zarodek nasienia posiada zwykle dwa liścienie.
Cechy roślin dwuliściennych
-
Wiązki przewodzące łodygi ułożone są w pierścień, są otwarte (mogą się rozrastać na grubość).
-
Korzeń główny jest długotrwały i rozgałęziony.
-
Pędy nadziemne są bogato rozgałęzione.
-
Liście ogonkowe, z unerwieniem siatkowatym, często złożone, z przylistkami.
-
Kwiaty najczęściej mają budowę pięcio- lub czterokrotną, zwykle z okwiatem zróżnicowanym na kielich i koronę. Przeważnie są obupłciowe.
-
W zarodku obecne są dwa liścienie (liście zarodkowe).
Przegląd roślin dwuliściennych
- Nazwa kategorii: Rośliny dwuliścienne
- Nazwa kategorii: Astrowate
- Nazwa kategorii: Bobowate
- Nazwa kategorii: Psiankowate
- Nazwa kategorii: Kapustowate
- Nazwa kategorii: Dyniowate
- Nazwa kategorii: Różowate
- Nazwa kategorii: Kaktusowate Koniec elementów należących do kategorii Rośliny dwuliścienne
- Elementy należące do kategorii Rośliny dwuliścienne
-
Rośliny dwuliścienne
-
Astrowate
-
Bobowate
-
Psiankowate
-
Kapustowate
-
Dyniowate
-
Różowate
-
Kaktusowate
-
Astrowate / złożone (Asteraceae/Compositae)
Najliczniejsza w gatunki rodzina roślin dwuliściennych, licząca ok. 1550 rodzajów obejmujących ok. 25 tys. gatunków, występujących na lądach całej kuli ziemskiej (z wyjątkiem Antarktydy).
Bobowate / motylkowate (Fabaceae /Papilionaceae)
Liczą ok. 700 rodzajów i blisko 18 tys. gatunków. Występują w różnych strefach klimatycznych; są to drzewa, krzewy, bylinybyliny i rośliny krótkotrwałe.
Bobowate mają olbrzymie znaczenie gospodarcze. Ich korzenie współżyją z bakteriami brodawkowymi, wiążącymi wolny azot z powietrza, wzbogacają glebę w związki mineralne, głównie azotowe. Wiele bobowatych (np. koniczynę – Trifolium, lucernę – Medicago) uprawia się jako cenne rośliny pastewne, nasiona zaś tzw. roślin strączkowych (np. grochu – Pisum, fasoli – Phaseolus, soczewicy – Lens culinaris) są cennym źródłem białka. Niektóre (np. soja – Glycine max, orzech ziemny – Arachis hypogea) są roślinami oleistymi. Gatunki drzewiaste (np. akacja – Acacia ) dostarczają cennego drewna, gum i garbników, a wiele innych sadzi się jako rośliny ozdobne (np. złotokap – Laburnum); niektóre gatunki mają znaczenie lecznicze (np. lukrecja – Lucretia).
Kapustowate / krzyżowe (Brassicaceae /Cruciferae)
Obejmują ok. 370 rodzajów i 4000 gatunków występujących głównie w umiarkowanej i podzwrotnikowej strefie klimatycznej półkuli północnej. W Polsce rośnie ponad 100 gatunków.
Wiele gatunków wykorzystuje się w uprawie polowej i ogrodowej (np. kapusta – Brassica, rzodkiewka – Raphanus sativus var. Radicula, rzepak – Brassica napus, chrzan – Armoracia rusticana), a także jako ozdobne (np. lewkonia – Matthiola). Liczne kapustowate są chwastami (np. tasznik – Capsella bursa‑pastoris).
Dyniowate (Cucurbitaceae)
Obejmują ok. 120 rodzajów z ponad 700 gatunków roślin jednorocznych, rosnących na obszarach tropikalnych i podzwrotnikowych oraz nielicznie w strefie umiarkowanej. W Polsce dziko rosną gatunki z rodzaju przestęp (Bryonia). Do przedstawicieli dyniowatych o znaczeniu gospodarczym należą arbuz (kawon – Citrullus vulgaris), dynia (Cucurbita), ogórek (Cucumis) i tykwa pospolita (Lagenaria vulgaris).
Różowate (Rosaceae)
Liczą ponad 110 rodzajów i ok. 3500 gatunków występujących prawie na całej kuli ziemskiej, licznie w strefach podzwrotnikowej i umiarkowanej półkuli północnej. Obejmują rośliny zielne, krzewy lub drzewa, często z kolcami. Do różowatych należy większość roślin sadowniczych strefy umiarkowanej. Wiele gatunków uprawia się jako rośliny ozdobne, inne dostarczają surowców dla przemysłów farmaceutycznego i perfumeryjnego. W Polsce występuje ok. 190 gatunków zaliczanych do czterech podrodzin: tawułowe (np. tawuła – Spiraea), różowe (np. jeżyna – Rubus, poziomka – Fragaria, róża – Rosa), jabłoniowe (np. jabłoń – Malus, grusza – Pyrus, jarząb – Sorbus, głóg – Crataegus) i śliwowe (np. śliwa – Prunus, wiśnia – Cerasus, brzoskwinia – Persica, migdał – Amygdalus communis).
Kaktusowate – kaktusy (Cactaceae)
Obejmują ponad 1,5 tys. gatunków zebranych w 97 rodzajów. Są to typowe sukulenty pędowe, wieloletnie, zielne lub częściowo zdrewniałe, czasem o pokroju drzewiastym lub krzewiastym. Kaktusowate pochodzą z kontynentów amerykańskich – ich zasięg naturalny obejmuje tereny od Kanady do Patagonii, z wyjątkiem nielicznych gatunków występujących w Afryce i na Madagaskarze. Na inne kontynenty (Australia, obszar śródziemnomorski) zostały przeniesione. Zajmują różne siedliska, najczęściej półpustynne: wykazują wiele przystosowań ekologicznych do przetrwania suszy (sukulentysukulenty). Funkcję asymilacyjną pełni zielona łodyga.
Chętnie uprawiane rośliny ozdobne to m.in. Cefalocereus, Echinocereus, Echinocactus, Cereus. Ponadto lokalnie użytkowane są jako żywopłoty, pasza, drewno na opał i budulec. Owoce wielu kaktusowatych są jadalne na surowo lub w przetworach (np. opuncja figowa – Opuntia).
Psiankowate (Solanaceae)
Obejmują 96 rodzajów i ok. 2300 gatunków rosnących na całej kuli ziemskiej (najliczniej w Ameryce Południowej). Są to rośliny zielne, krzewy lub drzewa. Wiele gatunków psiankowatych jest silnie trujących –ich komórki zawierają alkaloidy, np. nikotyny czy atropiny. Wytwarzają je rośliny takie jak: bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium) i pokrzyk wilcza jagoda (Atropa belladonna). W Polsce uprawia się zaaklimatyzowane gatunki, najczęściej są to: papryka (Capsicum annuum), pomidor (Lycopersicon), tytoń (Nicotiana) i ziemniak (Solanum tuberosum). Jako ozdobne uprawia się m.in. petunię – Petunia i miechunkę peruwiańską (Physalis peruviana).
Słownik
rodzaj kwiatostanu groniastego, w którym szypułki kwiatowe lub gałązki z kwiatami są osadzone wzdłuż osi głównej, a kwiaty dzięki szypułkom o różnej długości układają się na powierzchni płaskiej lub wypukłej
trwała, wieloletnia roślina zielna, corocznie odnawiająca pęd nadziemny z zimujących pąków podziemnych (np. rabarbar, konwalia, krwawnica) lub przyziemnych (np. lebiodka zwyczajna, zimotrwałe złocienie)
wieloletnia, zdrewniała roślina lądowa (forma życiowa roślin wieloletnich) składająca się z pnia i korony (system bocznych pędów zwanych gałęziami) lub z tzw. kłodziny zakończonej pękiem dużych liści (u palm, drzewiastych paproci i cykasów)
typ kwiatostanu groniastego prostego; oś kwiatostanu jest bardzo skrócona i zgrubiała; kwiaty liczne, siedzące lub prawie siedzące na bardzo krótkich szypułkach tworzą kwiatostan zbity; kwiaty brzeżne rozwijają się wcześniej niż środkowe
typ kwiatostanu, w którym kwiaty są osadzone wzdłuż osi na wydłużonych szypułkach kwiatowych, a kwitnienie postępuje od dołu ku szczytowi osi grona
pojedynczy, mięsisty owoc o soczystej owocni, zazwyczaj wielonasienny, np. porzeczka, pomidor, winogrono
typ monopodialnego kwiatostanu z bezszypułkowymi kwiatami osadzonymi na wydłużonej osi, dojrzewającymi w kolejności doszczytowej; oś kwiatostanu może być wiotka albo silnie zgrubiała
typ kwiatostanu jednoosiowego typowy u roślin z rodziny astrowatych (złożonych); bezszypułkowe kwiaty (zw. kwiatkami) są osadzone zwarcie na silnie rozszerzonym zakończeniu osi kwiatostanu – dnie koszyczka; na brzegu rozszerzenia i poniżej są osadzone liście przykwiatowe, tworząc okrywę koszyczka; kwiatki zewnętrzne są zwykle języczkowate, tworzą powabnię o promieniowej symetrii, pozostałe – są rurkowate
typ rośliny drzewiastej, która wytwarza nowe, silnie rosnące pędy w nasadowej części głównego pędu, w związku z czym brakuje wyraźnego pnia
pojedynczy, suchy owoc o twardej owocni, pękający dwiema klapami, właściwy np. dla rzepaku
owoc podobny do łuszczyny, lecz krótszy i szerszy; powstały z dwóch owocolistków; pęka wzdłuż szwów; charakterystyczny dla roślin z rodziny kapustowatych
typ owocu suchego lub słabo mięsistego, utworzony z pojedynczego owocolistka; mieszek otwiera się (pęka) z jednej tylko strony – wzdłuż szwu, ułatwiając rozsiewanie się nasion
typ owocu jednonasiennego, suchego, niepękającego, o owocni skórzastej, niezrośniętej z nasieniem, powstający z górnej lub dolnej zalążni; na owocni często występują urządzenia służące do rozsiewania
płonna część kwiatu obejmująca utwory typu bocznych organów, zwykle uważanych za przekształcone liście pędu kwiatowego
pojedynczy, mięsisty owoc o częściowo soczystej owocni, której wewnętrzna część jest zdrewniała i wraz z nasionem tworzy pestkę, np. czereśnia
pojedynczy, suchy owoc wielonasienny, pękający dwustronnie, charakterystyczny np. dla grochu
rośliny gruboszowate; grupa roślin sucholubnych, które magazynują wodę w specjalnej tkance zwanej tkanką wodną; w zależności od miejsca gromadzenia wody wyróżnia się sukulenty łodygowe, liściowe i korzeniowe
owoc szupinkowy, owoc rzekomy; typ owocu, w którego tworzeniu się uczestniczą, poza zalążnią, także inne części kwiatu, m.in. silnie zmięśniałe dno kwiatowe
pojedynczy, suchy owoc wielonasienny, pękający wielorako, występujący np. u maku