Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Kula jest bryłą obrotową powstałą przez obrót koła lub półkola wokół prostej zawierającej średnicę.

Objętość kuli wyraża się wzorem V=43πr3.

Pole całkowite kuli można policzyć ze wzoru Pc=4πr2.

Przykład 1

Świecę w kształcie kuli o promieniu 6 cm przetopiono na świecę w kształcie stożka o wysokości 10 cm. Obliczymy, jaką długość ma promień podstawy tego stożka.

R7MIM8crqoEea
R1bbiUdvVAduD

Rozwiązanie:

Obliczamy objętość kuli: V=43π63=288π.

Obliczamy długość podstawy stożka podstawiając dane do wzoru na objętość: 13πr210=288π, a stąd r2=86,4, co daje nam r9,3 cm.

Przykład 2

Półkolista równoważnia jest wykonana z tworzywa o gęstości 74 kgm3 i ma średnicę długości 6 dm. Wyznaczymy masę tej równoważni. Wynik przybliżymy do 0,1 kg. Przyjmiemy: π=3,14.

R1RVwTKWfawrc
Źródło: dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

Rozwiązanie:

Obliczamy objętość półkuli: V=23π33=18π56,52 dm30,057 m3.

A zatem masa równoważni wynosi m=0,057744,2 kg.

Przykład 3

Kasia kupiła styropianową kulę o średnicy 30 cm, z której wykona bombkę choinkową metodą decoupage. Obliczymy, ile serwetek o wymiarach 33 cm×33 cm potrzebuje, jeżeli do powierzchni kuli należy dorzucić jeszcze 10% powierzchni na zakładki i ścinki.

Rozwiązanie:

Obliczamy pole powierzchni kuli: Pc=4π2252826 cm2. Razem z zakładkami ścinkami mamy więc 3108,6 cm2.

Pole powierzchni jednej serwetki wynosi 3333=1089 cm2.

Stąd otrzymujemy 3108,6:10892,85. A zatem Kasia potrzebuje 3 takich serwetek.

Przekrojem osiowym kuli jest koło wielkiekoło wielkiekoło wielkie. Każdy inny przekrój kuli ma kształt koła, którego promień jest mniejszy od promienia kuli.

R12bleClWi70Y
Przykład 4

Akwarium w kształcie czaszy wyciętej ze sferysferasfery o średnicy 40 cm jest napełnione wodą tak, że promień powierzchni wody wynosi 2 dm. Obliczymy, ile wody jest w akwarium. Wynik przybliżymy do 0,1 l. Przyjmiemy π=3,14.

RbUgd2QaF1y0e

Rozwiązanie:

Powierzchnia wody jest przekrojem osiowym kuliprzekrój osiowyprzekrojem osiowym kuli. A zatem musimy obliczyć objętość półkuli o promieniu 2 dm. Vpółkuli=23π816,7 l.

Przykład 5

Przecięto 100 drewnianych polakierowanych klocków w kształcie kuli o średnicy 20 cm w odległości 6 cm od środka a następnie dokończono lakierowanie powstałych klocków. Czy puszka o pojemności 0,5 l wystarczy na polakierowanie tych klocków, jeżeli wydajność lakieru wynosi 10 m2l.

Rozwiązanie:

R1QcnOa1MXBIF

Obliczymy promień przekroju z twierdzenia Pitagorasa: 62+r2=102, a stąd r=8 cm.

Musimy więc polakierować 200 kół o promieniu długości 8 cm. A stąd P=200π8240192 cm24,02 m2.

Farbą z puszki o objętości 0,5 l możemy pomalować 5 m2 farby. A zatem puszka ta wystarczy na dokończenie malowania powstałych klocków.

Przykład 6

Dla zainteresowanych - treść wykracza poza podstawę programową.

RAkmP9rLJfWT8
Film nawiązujący do treści materiału

Słownik

przekrój osiowy
przekrój osiowy

część wspólna tej bryły obrotowej z płaszczyzną zawierającą jej oś obrotu

sfera
sfera

powierzchnia kuli

koło wielkie
koło wielkie

przekrój kuli przechodzący przez środek kuli