Przeczytaj
Małżeństwo
W przepisach prawnych Rzeczypospolitej Polskiej brak jest definicji małżeństwa. Jego cechy definicyjne można wywieść pośrednio z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz z wielu norm szczegółowych regulujących prawa i wzajemne obowiązki małżonków. Wynika z nich, że małżeństwo to związek określany w kilku wymiarach:
Artykuł 18: „Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej”., rodzaj więzi W sposobie rozumienia małżeństwa zakłada się, że więź między małżonkami ma mieć charakter trwały, indywidualny, cielesny i duchowy., małżeństwo a społeczeństwo Małżeństwo jako związek społeczny prowadzi do założenia rodziny. Prawo, chroniąc rodzinę, chroni zatem także małżeństwa i reguluje wzajemne prawa i obowiązki małżonków.
płeć osób tworzących małżeństwo
W prawie polskim płeć przyszłych małżonków ma znaczenie. Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej małżeństwo to związek mężczyzny i kobiety, podlegający ochronie państwa, podobnie jak rodzina.
Artykuł 18: „Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej”.
rodzaj więzi
W sposobie rozumienia małżeństwa zakłada się, że więź między małżonkami ma mieć charakter trwały, indywidualny, cielesny i duchowy.
małżeństwo a społeczeństwo
Małżeństwo jako związek społeczny prowadzi do założenia rodziny. Prawo, chroniąc rodzinę, chroni zatem także małżeństwa i reguluje wzajemne prawa i obowiązki małżonków.
Z treści przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego można wyprowadzić kilka istotnych definiensówdefiniensów małżeństwa: jest ono trwałym (ale nie nierozerwalnym) i legalnym związkiem zawartym zgodnie z przepisami prawa w celu wspólnego pożycia i dobra założonej przez małżonków rodziny. By zawrzeć związek małżeński, kobieta i mężczyzna muszą dopełnić formalności przewidzianych prawem, a przede wszystkim być osobami wolnymi i pełnoletnimi (przez zawarcie małżeństwa pełnoletność za zgodą sądu opiekuńczego może uzyskać kobieta, która ukończyła 16 lat; art. 10 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Związki małżeńskie i partnerskie w Europie
Oprac. na podst. Status prawny związków osób tej samej płci w Europie, wikipedia.org.
Konkubinat
W literaturze prawniczej i w orzecznictwie nie ma ustalonej definicji konkubinatu. W poszczególnych ustawach określa się najczęściej konkubinat przez wspólne pożycie.
Na przykład Kodeks karny tak definiuje osobę bliską:
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks Karny (Dz. U. 1997, nr 88, poz. 553)Art. 115 § 11. Osobą najbliższą jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.
Źródło: Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks Karny (Dz. U. 1997, nr 88, poz. 553), dostępny w internecie: isap.sejm.gov.pl [dostęp 6.07.2020 r.].
Przepisy prawa polskiego nie określają również płci partnerów pozostających we współżyciu. Umożliwia to szeroką interpretację konkubinatu jako związku heteroseksualnego lub jednopłciowego. Najczęściej jednak w doktrynie prawnej wyróżnia się konstytutywne cechy konkubinatu w odniesieniu do małżeństwa.
Konkubinat w tym ujęciu jest to związek:
względnie trwały;
nieformalny;
monogamiczny, heteroseksualny, który nie został zalegalizowany zgodnie z istniejącymi regulacjami prawnymi;
podobnie jak małżeństwo, definiowany przez więź duchową (emocjonalną), fizyczną oraz materialną (wspólne zamieszkiwanie i gospodarstwo domowe).
W polskim prawie konkubinat jest synonimem kohabitacjikohabitacji, czyli współzamieszkiwania i wspólnego prowadzenia gospodarstwa domowego. W praktyce orzecznictwa nie są uwzględniane inne formy współżycia (np. związki LATzwiązki LAT, związki partnerskie jednopłciowe, związki poligamicznepoligamiczne, osoba jednocześnie pozostająca w związku małżeńskim i w konkubinacie), podobnie jak komuny zakładające współżycie wielu osób.
Małżeństwo a konkubinat
Szerokie ujmowanie konkubinatu, widoczne w orzecznictwie polskich sądów powszechnych, sprawia wrażenie, że konkubinat od małżeństwa różni tylko sam akt zawarcia małżeństwa, będący czynnością prawną. Dopiero dogłębne porównanie obu tych instytucji ujawnia rzeczywiste różnice, jakie między nimi istnieją.
Słownik
(z łac. – to, co definiuje); jest to ta część definicji, która określa obiekt definiowany
jeden ze wskaźników stosowanych w badaniu poziomu religijności; jest to odsetek katolików uczęszczających na niedzielną mszę wśród wszystkich osób deklarujących się jako wierzące
(z łac. habitare – mieszkać, com – wespół); współzamieszkiwanie partnerów bez zawarcia formalnego związku małżeńskiego w sposób zdefiniowany przez konkretną społeczność; jeśli pojawią się dzieci, wtedy mamy rodzinę, brak dzieci oznacza pozostawanie w związku partnerskim; kwestia liczby osób i ich płci jest problemem wtórnym
nieformalny związek dwóch osób, pozostających w pożyciu, bez usankcjonowania w świetle prawa jako małżeństwo
kulturowo uznany związek dwóch osób, najczęściej mężczyzny i kobiety, zwanych małżonkami, który ustanawia prawa i obowiązki między nimi, jak również między nimi i ich dziećmi, a także między nimi i ich powinowatymi
(ze stgr. polygamia, od polys – liczny, i gameo – zawieram małżeństwo; wielomałżeństwo); małżeństwo lub związek z więcej niż jedną osobą w tym samym czasie; w ramach poligamii są wyróżniane:
poliandria – związek jednej kobiety z wieloma mężczyznami
poligynia – jeden mężczyzna ma wiele partnerek
uznany prawnie związek dwóch osób
(z ang. living apart together); relacja, której strony pozostają w bliskim i intymnym pożyciu, ale mieszkają osobno i nie traktują tego jako stanu przejściowego