Przeczytaj
Czy warto inwestować w naukę i innowacje?
Postęp techniczny towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów. Od początku wywierał wpływ zarówno na życie poszczególnych społeczeństw, jak i całej gospodarki. Jednym z przejawów postępu technicznegopostępu technicznego są innowacjeinnowacje ściśle związane z nauką. Inwestowanie zasobów ludzkich, czasu, pieniędzy w badania naukowe i innowacje to inwestycje w przyszłość nie tylko danego kraju, ale i całego świata. Dzięki nim nie tylko dane państwo jest konkurencyjne wobec innych, ale i jego obywatelom żyje się zdecydowanie lepiej.
Termin „innowacje” jest terminem ekonomicznym, którego autorem jest Joseph Schumpeter, austriacki ekonomista, autor teorii wzrostu gospodarczego i cyklów koniunkturalnych wzbudzanych za pomocą innowacji. Według naukowca innowacjami jest ciąg działań, które wytyczają kierunek, prowadzą do wykreowania, wyprodukowania nowych produktów czy stworzenia procesów technologicznych albo systemów organizacyjnych. Schumpeter wskazał pięć przypadków, w których występują innowacje:
przygotowanie nowego produktu;
wprowadzenie nowej metody produkcji czy nowej technologii;
wykreowanie nowego rynku;
uzyskanie nowych, nieznanych dotąd surowców;
przekształcenie gałęzi gospodarki.
Badania naukowe a innowacje
Podstawą innowacji są badania naukowe. Isaac Newton, Maria Skłodowska-Curie, Ignacy Łukasiewicz czy Albert Einstein nie byliby dziś znani ze swoich odkryć, gdyby najpierw nie poświęcili dużej części swojego życia na studiowanie wybranej dziedziny naukowej, a następnie prowadzenie badań i analiz.
Badania naukowe tworzą nową wiedzę, służą do opracowywania innowacji i tworzenia nowych produktów oraz przyczyniają się do wzrostu wydajności pracy i konkurencyjności. To z kolei prowadzi do wzrostu dobrobytu. Aby postęp w tej dziedzinie był widoczny, to przede wszystkim potrzebne są środki finansowe. USA wydają zdecydowanie więcej pieniędzy na sektor B+R (badania + rozwój) niż kraje UE. Wynikiem tego jest pogłębiająca się dysproporcja w wydajności pracy. Według raportu Europejski Semestr – Zestawienie Informacji Tematycznych. Badania Naukowe i Innowacje różnica w wydajności pracy między USA i UE wynosi już 12% na korzyść amerykańskiego państwa i w ciągu ostatnich 10 lat jeszcze się pogłębiła.
Po drugie zaś potrzeba solidnej współpracy uczelni najczęściej powiązanych z sektorem publicznym, będących bazą naukową oraz przedsiębiorstw prowadzących działalność innowacyjną, aby istniała przestrzeń do tworzenia i wprowadzania w życie innowacji. Z tych powodów Unia Europejska wspiera sektor B+R i przeznacza na niego pieniądze z unijnego budżetu. Celami tej unijnej polityki są:
Badania naukowe i innowacje(…) wzmocnienie pozycji Unii w dziedzinie nauki, wzmocnienie innowacji przemysłowych, m.in. poprzez inwestycje w kluczowe technologie, lepszy dostęp do kapitału i wsparcie dla małych firm, poszukiwanie rozwiązań najważniejszych problemów społecznych, takich jak zmiany klimatu, transport przyjazny dla środowiska, energia ze źródeł odnawialnych, zagwarantowanie, że odkrycia naukowe zostaną wykorzystane do produkcji pożytecznych towarów posiadających rzeczywisty potencjał komercyjny – poprzez nawiązanie współpracy między przedstawicielami przemysłu i rządów, zintensyfikowanie współpracy międzynarodowej w dziedzinie badań naukowych i innowacji.
Źródło: Badania naukowe i innowacje, dostępny w internecie: europa.eu [dostęp 27.11.2019 r.].
W Polsce w ostatnich latach rosną wydatki na sektor B+R, co zostało przedstawione na wykresie.
Czy w związku z tym Polska staje się coraz bardziej konkurencyjna w stosunku do innych państw? Na to pytanie poszukaj samodzielnie odpowiedzi, czytając założenia polityki państwa w zakresie nauki i innowacji.
Innowacje dla gospodarkiDla silnego rozwoju Polski kluczowa jest ścisła współpraca nauki i biznesu. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego stale pracuje nad rozwiązaniami korzystnymi dla naukowców i przedsiębiorców, aby współpraca na rzecz rozwoju polskiej gospodarki była jak najmocniejsza.
Pozycja polskiej gospodarki w rankingach innowacyjności i konkurencyjności, polskich uczelni w rankingach akademickich oraz polskich naukowców w rankingach osiągnięć badawczych są ważne, gdyż wpływają na decyzje inwestorów o lokowaniu innowacyjnych przedsięwzięć, a także na decyzje najbardziej utalentowanej młodzieży o wyborze kraju studiowania, a w konsekwencji i zamieszkania. Na obecnej kondycji badań naukowych odcisnęły piętno lata niskich nakładów, zarówno z funduszy publicznych, jak i ze źródeł prywatnych. Krajowe nakłady Polski na badania i rozwój są mniejsze od nakładów na B+R pojedynczych międzynarodowych koncernów. Odpowiedzią na współczesne wyzwania rozwojowe muszą być zmiany mające na celu zapewnienie skutecznego transferu wiedzy do gospodarki oraz współpracy nauki z biznesem, szczególnie w obszarach wskazanych jako strategiczne w ramach polityki rozwojowej państwa. (…) Innowacje dla gospodarki to przede wszystkim:
korzyści dla przedsiębiorców;
korzyści dla naukowców;
korzyści dla społeczeństwa;
instrumenty finansowe dla innowacji.
Źródło: Innowacje dla gospodarki, dostępny w internecie: gov.pl [dostęp 27.11.2019 r.].
Słownik
ciąg działań, które wytyczają kierunek, prowadzą do wykreowania, wyprodukowania nowych produktów czy stworzenia procesów technologicznych albo systemów organizacyjnych
proces prowadzący do wzrostu wydajności pracy, lepszego wykorzystania zasobów naturalnych, kapitałowych i ludzkich w celu osiągnięcia lepszych rezultatów (np. większego zysku w firmie)
przejście do gospodarki opartej na automatyzacji i wykorzystaniu technik informacyjno‑komunikacyjnych w przemyśle i życiu codziennym człowieka