Przeczytaj

Na temat powstania języka Python Guido van Rossum napisał:

Guido van Rossum
W grudniu $1989$ roku, szukałem hobbistycznego projektu programistycznego, który wypełniłby mi czas w przedświątecznym tygodniu. Moje biuro miało być zamknięte, ale dysponowałem domowym komputerem. Zdecydowałem się więc napisać interpreter nowego języka skryptowego, który zaprzątał mi wówczas myśli: wyobrażałem sobie pochodną języka ABC, przemawiającą do hakerów Uniksa i C. Jako roboczą nazwę wybrałem „Python” – jestem bowiem wielkim fanem „Latającego Cyrku Monty Pythona”.
cytat1 Źródło: Guido van Rossum. Cytat za: Mark Lutz, Wprowadzenie do Programming Python, wyd. O'Reilly.

Python znalazł zastosowanie między innymi w:

serwisie YouTube – do zarządzania platformą wykorzystuje się skrypty napisane w Pythonie,
serwisach Dropbox, Instagram, Spotify, Reddit – powstały one przy użyciu języka Python,
ponad $60$ projektach prowadzonych przez agencję NASA; należy do nich APOD (Astronomy Picture of a Day) – mikroserwis udostępniający różne zdjęcia.

Python: ewolucja języka i zasady licencjonowania napisanych w nim programów

Pierwsza wersja języka Python powstała w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Jednak pomimo upływu czasu Python jest projektem ciągle rozwijanym przez społeczność programistów całego świata.

Dla zainteresowanych

Polacy mają swój udział w rozwoju języka Python. W wersjach $3.8$ i $3.9$ Release Managerem jest Łukasz Langa.

Rozwijanie języka Python odbywa się z wykorzystaniem tzw. dokumentów PEPPEPPEP (Python Enhancement Proposal). Są to wnoszone przez programistów sugestie zmian w języku. PEP zawiera opis proponowanych modyfikacji języka, ich uzasadnienie (Rationale) oraz aktualny status. W momencie, kiedy wszyscy dyskutujący osiągną kompromis co do zmian, są one przyjmowane i włączane do standardu Pythona.

R1PlSaazcMcOI1

LOGO licencji GPL

Źródło: licencja: CC BY-ND 4.0.

Czy wolno sprzedawać programy napisane w języku Python? Odpowiedź brzmi: tak. Licencja Pythona jest zmodyfikowaną licencją GPLlicencja GPLlicencją GPL, która pozwala tworzyć i sprzedawać aplikacje komercyjne.

Licencja

Definicja: Licencja

Licencja oprogramowania jest umową między użytkownikiem a osobą (firmą), której przysługują prawa autorskie lub majątkowe do dzieła. Licencja opisuje sposób, w jaki użytkownikowi wolno korzystać z oprogramowania.

Dla zainteresowanych

Autorzy oprogramowania rozpowszechnianego na zasadach open source (w szczególności licencja GPLlicencja GPLGPL) przekazują użytkownikowi cztery zasady/reguły (zwane także swobodami lub wolnościami):

zasada $0$ : swoboda uruchamiania programu w dowolnym celu,
zasada $1$ : prawo do analizowania programu oraz dostosowywania go do własnych potrzeb,
zasada $2$ : prawo do rozpowszechniania kopii programu,
zasada $3$ : swoboda w dziedzinie udoskonalania (samodzielnego modyfikowania!) programu i rozpowszechniania własnych ulepszeń; w rezultacie korzysta z nich cała społeczność przestrzegająca zasad open source.

Zasady te opisane są dokładnie na stronie projektu GNU.

IDE – środowiska do pisania programów

Podczas pisania aplikacji wykorzystywane są specjalne edytory kodu (środowiska IDEIDEśrodowiska IDE). Python oddaje do dyspozycji programisty IDLE – proste, towarzyszące interpreterowi języka środowisko uruchomieniowe. IDLE jest jednym z narzędzi dopuszczonych do używania podczas egzaminu maturalnego z informatyki.

Istnieje również zaawansowane środowisko o nazwie PyCharm, które jest produktem firmy JetBrains. Jest ono wykorzystywane przez zaawansowanych programistów. Dostępne są dwie wersje opisywanego środowiska:

Community – darmowa edycja typu open source (rozpowszechniana na licencji GPLlicencja GPLlicencji GPL)
Professional – odmiana komercyjna (płatna); wspomaga ona tworzenie projektów wykorzystujących frameworki Django i Flask.

PyCharm jest jednym z narzędzi dopuszczonych do używania podczas egzaminu maturalnego z informatyki.

Dla zainteresowanych

PyCharm obsługuje m.in. formaty JSON, XML, Markdown.

Sposoby instalacji Pythona w różnych systemach operacyjnych

LinuxLinuxLinux – w tym przypadku Python jest dostępny od razu, choć czasami bez IDLE. Środowisko to można zainstalować za pomocą graficznych narzędzi (takich jak Centrum oprogramowania) lub wydając komendy:

sudo aptaptapt install idle-pythonX.Y – (Debian/Ubuntu/Mint/Zorin - gdzie X.Y oznacza wersję Pythona, która jest dostępna w systemie)

sudo yum install python3‑idle – (RedHat/CentOS)

MacOSMacOSMacOS – należy skorzystać z instalatora na stronie python.org (zainstalowany zostanie Python oraz IDLE)

WindowsMicrosoft WindowsWindows – korzysta się z instalatora na stronie python.org (zainstalowany zostanie Python oraz IDLE)

Środowisko IDLE zgłasza się jako SHELLshellSHELL, zwany też REPLREPLREPL. Jest to podstawowy tryb pracy. Można wpisać w nim pierwsze polecenie w języku Python:

print( "Niech Moc będzie z tobą." )

W takim trybie trudno jest napisać duży program, który składa się z kilkudziesięciu poleceń.

Przykład 1

W IDLE można przygotować aplikację złożoną z wielu poleceń. Napiszemy teraz program, który wyświetli kilka linijek tekstu. W tym celu wybieramy opcję File | New File i w wyświetlonym oknie wpisujemy kilka komend, na przykład:

print( "Niech Moc będzie z tobą." )
print( "Zagraj to jeszcze raz, Sam. Zagraj: Jak mija czas." )
print( "Będzie potrzebna większa łódź." )

Później zapisujemy plik (np. pod nazwą cytaty_kino.py). Wydajemy w tym celu polecenie File | Save. Aby uruchomić kod, wybieramy komendę Run | Run module lub naciskamy klawisz $\text F5$ . Oto rezultat:

Python 3.6.9 (default, Nov  7 2019, 10:44:02) 
[GCC 8.3.0] on linux
Type "help", "copyright", "credits" or "license()" for more information.
>>> 
==================== RESTART: /home/python/cytaty_kino.py ====================
Niech Moc będzie z tobą.
Zagraj to jeszcze raz, Sam. Zagraj: Jak mija czas.
Będzie potrzebna większa łódź.
-----------------------------------------------------
>>>

IDLE i PyCharm nie są jedynymi środowiskami do tworzenia programów. Inne, podobne narzędzia opisano na stronie Wiki Pythona.

Ważne!

W filmach samouczkach wykorzystywany jest edytor PyCharm. W momencie tworzenia nowego projektu edytor ten tworzy pliki z szablonu, gdzie na końcu mamy specyficzną instrukcję warunkową, dzięki której kod programu wykonywany jest w momencie jego wywołania. Specjalna zmienna dunderdunderdunder o nazwie name zawiera nazwę modułu, a jeśli uruchamiamy bezpośrednio plik w języku Python, ma wartość "main".

if __name__ == "__main__":
    print("Ten plik nie powinien być wykonywany samodzielnie.")

R1Z4TbTB79u0Y

Zrzut ekranu edytora z kodem i komentarzami w języku Python: 1 # This is a sample Python script, 2 3 # Press Shift+F10 to execute it or replace it with your code., 4 # Press Double Shift to serach everywhere for classes, files, tool windows, actions, and settings., 5 6 7 def print_hi(name): 8 # Use a brakpoint in the code line below to debug your script., 9 print(f'Hi, {name}' # Press Ctrl+F8 to toggle the breakpoint., 10 11 12 # Press the gree buton in the gutter to run the script., 13 if __name__ == '__main__':, 14 print_hi('PyCharm'), 15 16 # See PyCharm help at https://www.jetbrains.com/help/pycharm/. — Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W momencie uruchomienia takiego programu w środowisku otrzymujemy efekt:

R9dUABa80LVZc

Zrzut ekranu edytora PyCharm z kodem i komentarzami w języku Python. Kod zawarty w oknie: def print_hi(name): print(f'Hi, {name}' if __name__ == '__main__': print_hi('PyCharm') . Poniżej okno z wykonanym programem. W oknie tekst: Hi, PyCharm. Pod spodem tekst: Proccess finished with exit code 0. — Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Taka konstrukcja nie jest nam niezbędna; wykorzystywana jest w dużych projektach. Jeśli chcemy już dzisiaj zobaczyć, do czego może posłużyć taka kostrukcja, zajrzyj do e‑materiału Szyfrowanie i deszyfrowanie w języku PythonDq808wX8ZSzyfrowanie i deszyfrowanie w języku Python.

R1RdCkbnF7AMv

Zdjęcie przedstawia mechanizm z żarówkami u dołu oraz kołami zębatymi, obok których umieszczono oznaczono liczby dwucyfrowe. Nad kołami zębatymi znajduje się napis po niemiecku. — Źródło: Tomasz Mikolajczyk, domena publiczna.

Zasady pisania kodu

Komentarze

Jeśli chcemy w kodzie umieścić komentarz, zaczynamy go od znaku krzyżyka (#). Komentarz kończy się wraz z danym wierszem kodu.

print( "Niech Moc będzie z tobą." ) # cytat pochodzi z serii "Star Wars"
print( "Zagraj to jeszcze raz, Sam. Zagraj: Jak mija czas." ) # cytat pochodzi z filmu "Casablanca"
print( "Będzie potrzebna większa łódź." ) # cytat pochodzi z filmu "Szczęki"

Wcięcia

Za pomocą wcięć wyznacza się poziomy wierszy, a tym samym sposób grupowania instrukcji. Jedno wcięcie wykonane tabulacją odpowiada czterem spacjom. Należy pamiętać, by w obrębie jednego kodu nie łączyć ze sobą wcięć zrobionych spacjami oraz tabulacjami.

Słownik

PEP

(ang. Python Enhancement Proposal) oficjalny dokument przeznaczony dla społeczności programistów Pythona; dokumenty tego typu służą między innymi jako opis nowych funkcji języka lub tzw. coding style – zalecenia dotyczące sposobu pisania programów w Pythonie

dunder

(ang. double under) – funkcja, metoda lub właściwość specjalnego przeznaczenia w języku Python

licencja GPL

(ang. General Public License) jedna z pierwszych licencji ruchu Wolnego Oprogramowania, opisana przez Richarda Stallmana i Ebena Moglena w $1989$ roku; pozwala ona legalnie dzielić się efektami własnej pracy z całym światem programistów; jest to podstawowa licencja systemów rodziny Linux

IDE

(ang. Integrated Development Environment) zintegrowane środowisko programistyczne; najczęściej zawiera edytor kodu źródłowego oraz wbudowany kompilator lub interpreter

apt

polecenie służące do instalacji oprogramowania w systemach Linux korzystających z pakietów DEB (dostępne jest też dla systemów MacOS jako projekt Fink)

shell

(powłoka); program, który interpretuje wpisywane polecenia (przykładowo, w systemie Windows jest to cmd.exe, w MacOS‑ie albo Linuksie bash); nazwa „shell” pochodzi od procesora poleceń systemu Multics, który był prekursorem Uniksa; shell został opracowany w latach sześćdziesiątych $\text{XX}$ wieku na uczelni MIT w USA

REPL

(ang. Read‑Eval‑Print Loop); czytaj–wykonaj–wypisz–skocz na początek – tryb wpisywania poleceń w Pythonie lub w innych językach programowania; komendy są wykonywane po naciśnięciu klawisza ENTER

Linux

rodzina systemów operacyjnych dostępnych na licencji GPL; więcej na ich temat przeczytasz w e‑materiale System operacyjny LinuxPMrLdvg0BSystem operacyjny Linux

MacOS

komercyjny system operacyjny dla komputerów firmy Apple, opierający się na systemie BSD (ma wiele cech wspólnych z Linuksem, ponieważ oba należą do rodziny systemów opartych na Uniksie)

Microsoft Windows

rodzina komercyjnych systemów operacyjnych firmy Microsoft

Film samouczek

Sprawdź się

Python: ewolucja języka i zasady licencjonowania napisanych w nim programów

IDE – środowiska do pisania programów

Zasady pisania kodu

Komentarze

Wcięcia

Słownik