Przeczytaj
Warunki klimatyczne obszaru Polski wynikają z położenia geograficznego na kontynencie europejskim. Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego grupy klimatów ciepłych typu przejściowego. Brak barier orograficznych o przebiegu południkowym umożliwia napływ zarówno mas powietrza o cechach kontynentalnych (znad wielkiego obszaru kontynentu azjatyckiego), jak i mas powietrza o cechach morskich (znad Oceanu Atlantyckiego), którego oddziaływanie na stosunki klimatyczne spotęgowane jest ciepłym Prądem Północnoatlantyckim.
Klimat to ogół zjawisk pogodowych na danym obszarze w okresie wieloletnim. Ustalany jest na podstawie wieloletnich obserwacji różnorodnych składników, najczęściej pomiarów temperatury, opadów atmosferycznych i wiatru.
Klimat jest to charakterystyczny dla danego obszaru (miejscowości, regionu, państwa itp.) układ stanów pogody, powtarzający się w cyklu rocznym. Składniki klimatu są identyczne jak składniki pogody. Podstawowymi elementami (składnikami) klimatu są: temperatura, wilgotność powietrza, zachmurzenie, nasłonecznienie, opady, ciśnienie atmosferyczne, kierunki i prędkość wiatru.
Klimat określany jest na podstawie obserwacji pogody dla danego regionu, a pomiary powinny być dokonywane przez przynajmniej 30 lat. Klimat na Ziemi kształtują trzy podstawowe procesy klimatotwórcze: obieg ciepła, obieg wody i krążenie powietrza, a także czynniki geograficzne: układ lądów i oceanów, wysokość bezwzględna. Klimat jest jednym z czynników ekologicznych ściśle powiązanych z występowaniem i życiem organizmów.
Scharakteryzowanie klimatu danego obszaru wymaga opisania głównych jego składników. Najważniejszymi elementami każdego klimatu są: średnia temperatura powietrza i sumy opadów atmosferycznych. Drugorzędne znaczenie mają wiatry, zachmurzenie, ciśnienie atmosferyczne, wilgotność powietrza, występowanie burz, mgieł czy innych zjawisk pogodowych.
Główne cechy klimatu Polski:
Duża zmienność pogody
Z dnia na dzień oraz z roku na rok (tzn. jeden rok może być upalny z suchym latem, a kolejny z chłodnym i deszczowym latem).
Występowanie 6 termicznych pór roku oraz nieregularność ich przebiegu - przedwiośnie, wiosna, lato, jesień, przedzimie, zima. Termiczne (klimatyczne) pory roku wyznacza się na podstawie przejścia średniej dobowej temperatury powietrza (t) przez odpowiednie progi termiczne, tj.:
przedwiośnie: 0° < t < 5°C;
wiosna: 5° < t < 15°C (najczęściej pojawia się: na zachodzie – na początku kwietnia; na wybrzeżu wiosna pojawia się stosunkowo późno, ponieważ Bałtyk się długo ogrzewa);
lato: t > 15°C (zaczyna się dość równomiernie na przełomie maja i czerwca; jedynie nad Bałtykiem kilka dni później);
jesień: 5° < t < 15°C (najwcześniej pojawia się na wschodzie kraju – pod koniec sierpnia);
przedzimie: 0° < t < 5°C;
zima: t < 0°C (najwcześniej pojawia się na północnym wschodzie kraju – pod koniec listopada).
Długość trwania poszczególnych termicznych pór roku w Polsce jest zróżnicowana regionalnie.
Przewaga wpływów wilgotnego powietrza morskiego na północy i zachodzie (mniejsze roczne amplitudy temperatur - klimatklimat łagodniejszy) oraz przewaga wpływów suchego powietrza kontynentalnego na wschodzie (większe roczne amplitudy temperatur - klimat ostrzejszy). Izarytmy średnich rocznych amplitud temperatur powietrza mają w naszym kraju układ zbliżony do południkowego. Najniższe wartości występują na południu. W wyższych partiach Sudetów i Karpat izotermy roczne spadają poniżej 17°C, co wynika z niskiej temperatury w czasie lata. Na pobrzeżu nad Morzem Bałtyckim izotermy spadają poniżej 18°C (około 17,5°C nad samym morzem), co wynika z ocieplającego wpływu Bałtyku w zimie i ochładzającego w lecie. Najwyższe wartości występują na wschodzie kraju - około 22,5°C. Wpływ na to ma „kontynentalizm” klimatu. Izoamplituda 20°C oddziela strefę oddziaływania klimatu morskiego od klimatu kontynentalnego - w przypadku Polski przebiega południkowo niemal przez środek kraju.
Średnia roczna suma opadów atmosferycznych w wysokości około 600 mm (poza górami). Miesięczne sumy opadów wahają się od 32 do 104 mm. Liczba dni z opadem atmosferycznym wynosi 160 w ciągu roku (średnio około 13 w miesiącu) – dużą część stanowią opady frontalne.
Małe usłonecznienieusłonecznienie - średnie roczne sumy usłonecznienia wynoszą: od 1400 godzin (3,8 h na dobę) w Sudetach i na południowym zachodzie (minimalne wartości występują w okolicach Katowic – poniżej 1400 godzin), 1600 godzin (4,4 h na dobę) w środkowej Polsce (w Warszawie) i Pobrzeżu Bałtyckim, do prawie 1700 godzin (4,7 na dobę) we wschodniej Polsce – zaznacza się tu wpływ „kontynentalizmu”. Na Pobrzeżu Koszalińskim (szczególnie w okolicach Łeby) i Gdańskim dni w lecie są najdłuższe. Największe dobowe wartości usłonecznienia występują w czerwcu (we wschodniej części Niziny Mazowieckiej i na Nizinie Podlaskiej przekraczają one 8 godzin, zaś w Sudetach nie przekraczają 6 godzin). Najmniejsze dobowe wartości usłonecznienia obserwujemy w grudniu (dni są wtedy najkrótsze). Szczególnie niskie wartości usłonecznienia w zimie występują w północno‑wschodniej Polsce (jedynie 0,5 godziny na dobę).
R19MCWWYgIQKU Przewaga opadów latem - miesięczne sumy opadu w porze letniej są większe niż w zimowej, co wynika z występowania obfitych letnich opadów konwekcyjnych (letnie burze). Miesiącem o najwyższych opadach jest zwykle lipiec, jedynie w górach jest nim głównie czerwiec.
Zróżnicowanie ilości opadów w układzie przestrzennym - w obrębie nizin opady plasują się poniżej średniej krajowej. Najniższe opady występują w środkowej Polsce (około 500- 550 mm), szczególnie na Pojezierzu Kujawskim i Pojezierzu Pomorskim (około 500 mm), czyli obszarach leżących w cieniu opadowym Pojezierza Pomorskiego. W obrębie wyżej wyniesionych wzgórz morenowych Pojezierza Pomorskiego i Pojezierza Mazurskiego opady są zbliżone do średniej Polski lub nieco wyższe, najwyższe na Pojezierzu Bytowskim i Pojezierzu Kaszubskim oraz Wzniesieniach Elbląskich i Wzgórzach Szeskich. W pasie gór opady są wyraźnie powyżej średniej Polski: w Górach Świętokrzyskich – powyżej 650 mm, zaś w szczytowych partiach Sudetów i Karpat przekraczają 1000 mm. Najwyższe opady notuje się w Tatrach. Dochodzą one do 1700 mm - są to tzw. opady orograficzne.
Występowanie wiatrów lokalnych – halnego w górach i bryz nad morzem.
Przewaga wiatrów zachodnich.
Zróżnicowanie trwania okresu wegetacyjnegookresu wegetacyjnego - na nizinach: od 195 dni na wschodzie do ponad 220 dni na zachodzie i południu (najdłuższy okres wegetacyjny notuje się na Nizinie Śląskiej i w Kotlinie Sandomierskiej - ponad 225 dni). W górach wynosi poniżej 180 dni, w partiach szczytowych trwa od początku czerwca do początku września, a więc zaledwie ok. 100 dni.
Rtqi7gHvxaDrE Duże zachmurzeniezachmurzenie - średnie roczne zachmurzenie w skali 0‑10 wynosi aż 6,6 (w skali 0‑8 około 5,1). Największe zachmurzenie występuje w grudniu (wynosi 7,9), zaś najmniejsze - we wrześniu (wynosi 5,7). Największe zachmurzenie obserwujemy w północno‑wschodniej Polsce oraz w obrębie wysokich gór (około 7,0). Liczba dni pochmurnych wynosi około 155 w roku (czyli prawie 40%). Najwięcej jest ich w grudniu (około 9 dni), zaś najmniej w sierpniu (około 7 dni). Liczba dni pogodnych wynosi tylko 45 (czyli ok. 11%). Najwięcej jest ich w marcu (około 5 dni), zaś najmniej - w listopadzie (około 2 dni).
RQo8ManhUcJrS
Słownik
różnica między najwyższą a najniższą zmierzoną wartością temperatury w danym okresie
zespół zjawisk i procesów atmosferycznych (warunków pogodowych) charakterystycznych dla danego obszaru, kształtujący się pod wpływem właściwości fizycznych i geograficznych danego obszaru; ustalany jest na podstawie wyników wieloletnich obserwacji meteorologicznych
część roku, gdy roślinność może się rozwijać ze względu na dostateczną ilość wilgoci i ciepła; w Polsce jest to okres ze średnią dobową temperaturą powietrza powyżej 5° C
sumaryczny czas (w godzinach) w danym okresie (w ciągu doby, miesiąca lub roku), podczas którego na określone miejsce na powierzchni Ziemi padają bezpośrednio promienie Słońca
stopień pokrycia nieba przez chmury