O autorze

RrqgGoibybMnE1

Zdjęcie przedstawia przemawiającego przy mównicy, starszego mężczyznę. Ma on siwe włosy, duże okulary na nosie. Ubrany jest w togę, na głowie ma biret.

Tadeusz Różewicz to jeden z najważniejszych polskich poetów XX wieku. Urodził się w 1921 roku, zmarł w 2014. Często był wymieniany jako kandydat do Literackiej Nagrody Nobla. Przeżyciem, które ukształtowało Różewicza jako artystę, była II wojna światowa. Trafił do konspiracjikonspiracjakonspiracji za namową starszego brata Janusza. Po odbyciu szkolenia w tajnej szkole podchorążych, został zaprzysiężony i ponad rok walczył w oddziałach partyzanckich. W 1944 roku zginął brat poety Janusz, najpierw pojmany, a następnie rozstrzelany przez Niemców. Wojna, odciskając na poecie trwałe piętno, zweryfikowała jego rozumienie człowieka i człowieczeństwa. W 1947 roku ukazał się tomik poetycki Niepokój, który część krytyków uznała za dzieło autobiograficzne, przywołujące doświadczenie wojny, inni widzieli w tych wierszach wielkie osiągnięcie artystyczne.

Problematyka moralna w poezji Tadeusza Różewicza

Tadeusz Różewicz należał do literackiego pokolenia Kolumbów, pisarzy urodzonych około 1920 roku, dla których II wojna światowa stanowiła przeżycie pokoleniowe. Był bacznym analitykiem i krytykiem nowego, powojennego świata, a także obserwatorem nowego człowieka. Tematami, które zajmowały go przez całe życie, były zagadnienia pamięci, wojny, etyki oraz słowa, w tym także ten szczególny rodzaj słowa, jakim jest poezja.
Temat pamięci i wojny jako katastrofy moralnej powraca przez cały okres jego aktywności pisarskiej zarówno w poezji (szczególnie widoczne jest to w tomie Niepokój), w prozie (np. Tarcza z pajęczyny), jak i w utworach dramatycznych (np. kontrowersyjny utwór Do piachu będący rozliczeniem z partyzancką mitologią).
Niemiecki filozof Theodor Adorno powiedział, że pisanie poezji po Auschwitz jest barbarzyństwem, a Tadeusz Różewicz dowiódł, że na gruzach starego życia jest to nie tylko możliwe, ale i konieczne. Weryfikując tradycyjne mity i ideały kultury, poeta wypracował nowe wartości i wykreował nową formę poetycką nazwaną wierszem różewiczowskim. Znamiennymi cechami języka poezji Różewicza są jego zwięzłość, oszczędność obrazowania i umiar myśli filozoficznej przy niezwykłości opisów rzeczywistości. Prostota, dążenie do braku ozdobników, rezygnacja z interpunkcji pełniły bardzo istotną funkcję - ich zadaniem było przeniesienie uwagi z estetyki na etykę. Tadeusz Różewicz pragnął przywrócić słowu znaczenie, walczył z pustosłowiem i dążył do maksymalnej precyzji.
Kazimierz Wyka tak pisał o Różewiczu:
„W tym pisarzu siedzi kawał zanurzonego w codzienność i rzeczywistość moralisty. Szczególnego moralisty, bo nie przez katechizm i przykazania się on wypowiada, wszystko jedno czy religijne, czy świeckie, ale poprzez niecierpliwą i wzmożoną obserwację wartości zaprzeczonych i podważonych (Kazimierz Wyka, Różewicz parokrotnie, Warszawa 1977, s. 27).

RWAGUyVEbRLW51

Fotografia przedstawia rzeźby z brązu. Ukazana jest głowa mężczyzny. Mężczyzna trzyma ją otwartą dłonią opartą o czoło, spogląda w dół.

Słownik