Organizacja Narodów Zjednoczonych jest następczynią Ligi Narodów działającej w latach 1919–1946. Jest to uniwersalna organizacja międzynarodowa, której podstawowym celem jest zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego.

Geneza ONZ

RmANJYF0AsZmS1
12.6.1941 Deklaracja sojuszników Czytaj więcej...Podpisanie w Londynie Deklaracji sojuszników, której sygnatariusze zobowiązali się „do współpracy z innymi wolnymi narodami, zarówno w czasie wojny, jak i pokoju”. Wśród 13 sygnatariuszy był także przedstawiciel rządu polskiego. W przyjętej wspólnej deklaracji Belgia, Czechosłowacja, Grecja, Niderlandy, Jugosławia, Luksemburg, Norwegia, Polska, Wielka Brytania, Komitet Wolnej Francji oraz dominia brytyjskie zobowiązały się do kontynuowania walki aż do ostatecznego zwycięstwa., 14.8.1941 Karta atlantycka Czytaj więcej...Podpisanie Karty atlantyckiej przez Prezydenta USA Franklina D. Roosevelta i Premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla. W Karcie Atlantyckiej, czyli amerykańsko-brytyjskiej deklaracji określającej zasady ładu pokojowego po II wojnie światowej, określono cele wojenne obu Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii oraz zasady, według których należałoby ukształtować powojenny ład światowy:
– respektowanie prawa narodów do suwerenności i swobodnego wyboru formy ustroju;
– rezygnacja z podbojów i aneksji;
– wyrzeczenie się stosowania siły w stosunkach międzynarodowych;
– rozbrojenie państw-agresorów;
– uznanie wolności mórz i oceanów., 1.1.1942 Deklaracja Narodów Zjednoczonych Czytaj więcej...Podpisanie Deklaracji Narodów Zjednoczonych przez przedstawicieli 26 krajów alianckich walczących z państwami Osi w Waszyngtonie, m.in. Chiny, ZSRS, Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię, Polskę, Jugosławię i Czechosłowację. Sygnatariusze zobowiązali się do użycia posiadanych zasobów zarówno militarnych, jak i gospodarczych, przeciwko państwom, z którymi prowadziły wojnę (niemieckiemu, włoskiemu i japońskiemu) oraz niezawierania z nimi odrębnego rozejmu czy pokoju. W tej deklaracji państwa koalicji antyhitlerowskiej pierwszy raz nazwano Narodami Zjednoczonymi., 30.10.1943 Konferencja moskiewska Przedstawiciele ZSRS, Chin, USA i Wielkiej Brytanii podczas spotkania w Moskwie zaapelowali o utworzenie organizacji międzynarodowej, która działałaby, aby utrzymać pokój i bezpieczeństwo na świecie., 28.11.1943 - 1.12.1943 Konferencja teherańska Czytaj więcej...Opracowanie ogólnego zarysu przyszłej Karty Narodów Zjednoczonych przez przywódców Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i ZSRS podczas spotkania w Teheranie., 21.9.1944 - 7.10.1944 Konferencja w Dumbarton Oaks Konferencja w Dumbarton Oaks w Waszyngtonie, w czasie której uzgodniono cele, strukturę i zasady funkcjonowania przyszłej organizacji międzynarodowej., 4.2.1945 - 11.2.1945 Konferencja jałtańska Czytaj więcej...Podczas spotkania w Jałcie Prezydent USA, Premier Wielkiej Brytanii i przywódca ZSRS ustalili zasady głosowania w Radzie Bezpieczeństwa oraz listę państw, które miały wziąć udział w konferencji w San Francisco., 25.4.1945 - 26.6.1945 Konferencja w San Francisco Konferencja założycielska ONZ w San Francisco: uzgodnienie treści i podpisanie Karty Narodów Zjednoczonych, aktu prawnego będącego podstawą powstania ONZ. Kartę podpisały państwa założycielskie: Chiny, Związek Sowiecki, Francja, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania oraz państwa-sygnatariusze, wśród których była też Polska (choć podpisała dopiero 16.10.1945 r.). Sygnatariusze zobowiązali się do jej przestrzegania w ramach systemu prawa międzynarodowego. W Karcie określono m.in.:
– cele organizacji, w tym warunki utrzymania bezpieczeństwa i międzynarodowego pokoju;
– określono kryteria związane z członkostwem w ONZ;
– określono uprawnienia poszczególnych organów ONZ;
– określono zasady zintegrowania działalności ONZ z istniejącym prawem międzynarodowym., 24.10.1945 Ratyfikacja Karty Narodów Zjednoczonych Po ratyfikacji przez członków stałych Rady Bezpieczeństwa i większość państw-sygnatariuszy Karta Narodów Zjednoczonych wchodzi w życie; tym samym dochodzi do powstania Organizacji Narodów Zjednoczonych, 10.1.1946 Pierwsza sesja Zgromadzenia Ogólnego W Londynie odbyła się pierwsza sesja Zgromadzenia Ogólnego NZ., 17.1.1946 Pierwsze posiedzenie Rady Bezpieczeństwa W Londynie odbyło się pierwsze posiedzenie Rady Bezpieczeństwa., 24.1.1946 Podjęcie pierwszej rezolucji Została podjęta pierwsza rezolucja Zgromadzenia Ogólnego dotycząca pokojowego wykorzystania energii atomowej oraz eliminacji broni jądrowej., 1.2.1946 Wybór sekretarza Trygve Lie został wybrany pierwszym Sekretarzem Generalnym ONZ.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Członkostwo

Obecnie do ONZ należą 193 państwa.

Karta Narodów Zjednoczonych

Art. 4. Przyjęcie w poczet członków

1. Przyjęcie w poczet członków Narodów Zjednoczonych jest dostępne dla wszystkich miłujących pokój państw, które przyjmą zobowiązania zawarte w niniejszej Karcie i które, w mniemaniu Organizacji, są w możności i pragną wypełniać te zobowiązania.

2. Przyjęcie takiego państwa na członka Narodów Zjednoczonych nastąpi na podstawie uchwały Ogólnego Zgromadzenia, powziętej na wniosek Rady Bezpieczeństwa.

cytat5 Źródło: Karta Narodów Zjednoczonych, dostępny w internecie: libr.sejm.gov.pl [dostęp 16.07.2020 r.].

Cele i zasady ONZ

Cele ONZ są zapisane w art. 1 Karty NZKarta Narodów ZjednoczonychKarty NZ. Są to:

  • utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego (cel podstawowy);

  • rozwój przyjaznych stosunków między narodami, które opierają się na poszanowaniu zasady równouprawnienia i stanowienia narodów o sobie;

  • rozwój międzynarodowej współpracy w celu rozwiązywania problemów o charakterze gospodarczym, społecznym, kulturalnym i humanitarnym, opierając się na poszanowaniu praw człowieka i podstawowych swobód dla wszystkich bez różnicy rasy, płci, języka lub religii;

  • bycie ośrodkiem, w którym będzie uzgadniana działalność narodów, aby osiągnęły powyższe cele.

W kolejnym, 2 art. Karty NZ, są z kolei opisane zasady działalności ONZ:

  • suwerenna równość wszystkich członków;

  • członkowie, w dobrej wierze, wypełniają zobowiązania wynikające z Karty NZ;

  • rozwiązywanie sporów międzynarodowych środkami pokojowymi;

  • członkowie powstrzymują się od użycia groźby i siły dotyczących sporów przeciwko integralności terytorialnej lub niezawisłości politycznej któregokolwiek z krajów;

  • powstrzymanie się od udzielania pomocy państwu, na które zostały przez ONZ nałożone środki zapobiegawcze lub środki przymusu;

  • pilnowanie, aby państwa niebędące członkami ONZ postępowały według powyższych zasad na tyle, na ile jest to niezbędne do utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa;

  • ONZ nie będzie wtrącać się w sprawy należące do wewnętrznej kompetencji państw ani domagać się od członków, aby sprawy wewnętrzne rozwiązywały w trybie przewidzianym w Karcie NZ.

Słownik

Karta atlantycka
Karta atlantycka

deklaracja, w której przedstawiono zasady ładu pokojowego mające obowiązywać po II wojnie światowej, podpisana przez Premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla i Prezydenta USA, Franklina D. Roosevelta

Karta Narodów Zjednoczonych
Karta Narodów Zjednoczonych

umowa międzynarodowa, podpisana przez 51 państw w 1945 r., która ustanowiła i określiła ustrój Organizacji Narodów Zjednoczonych

misje pokojowe
misje pokojowe

(operacje pokojowe); misje ONZ mające na celu zapobieganie konfliktom i/lub tworzenie pokoju, i/lub utrzymanie pokoju, i/lub budowanie pokoju, i/lub wymuszenie pokoju