Przeczytaj

Parlament – definicja

ParlamentparlamentParlament jest podstawowym organem władzy ustawodawczej, najwyższym organem przedstawicielskim w krajach demokratycznych oraz jednym z trzech filarów władzy w myśl trójpodziału władzy według Monteskiusza. W większości krajów europejskich istnieją parlamenty dwuizbowe. W niektórych państwach, np. Szwecji, Finlandii, Danii, Grecji i Portugalii, są jednak parlamenty jednoizbowe. W zależności od kraju kompetencje izb parlamentarnych są różne.

Funkcje Parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej

RxAIUGx6zIiFT1
Mapa myśli. Lista elementów: Nazwa kategorii: [bold]funkcje [br]polskiego [br] parlamentu[/]{value=40}Elementy należące do kategorii [bold]funkcje [br]polskiego [br] parlamentu[/]{value=40}Nazwa kategorii: [bold]ustrojodawcza[/] {value=32}Elementy należące do kategorii [bold]ustrojodawcza[/] {value=32}Nazwa kategorii: konstytucja{value=25}Elementy należące do kategorii konstytucja{value=25}Nazwa kategorii: uchwalanie {value=25}Nazwa kategorii: zmiana{value=25}Koniec elementów należących do kategorii konstytucja{value=25}Koniec elementów należących do kategorii [bold]ustrojodawcza[/] {value=32}Nazwa kategorii: kontrolna{value=32}Elementy należące do kategorii kontrolna{value=32}Nazwa kategorii: wotum [br]zaufania {value=25}Nazwa kategorii: wotum [br]nieufności{value=25}Nazwa kategorii: żądanie [br]informacji [br]w danej[br] sprawie{value=25}Nazwa kategorii: żądanie[br] obecności[br]na posiedzeniu[br] organu osób[br] sprawujących[br] kontrolowane[br] urzędy{value=25}Koniec elementów należących do kategorii kontrolna{value=32}Nazwa kategorii: prawodawcza{value=32}Elementy należące do kategorii prawodawcza{value=32}Nazwa kategorii: uchwalanie[br] ustaw{value=25}Elementy należące do kategorii uchwalanie[br] ustaw{value=25}Nazwa kategorii: ustawa[br] budżetowa {value=25}Nazwa kategorii: ustawa[br] w trybie [br]pilnym{value=25}Nazwa kategorii: ustawy[br] ratyfikujące [br]umowy[br] międzynarodowe{value=25}Nazwa kategorii: ustawy [br]przekazujące [br]organom [br]międzynarodowym [br]niektóre kompetencje [br]organów władzy [br]państwowej{value=25}Nazwa kategorii: ustawy[br] zwykłe{value=25}Koniec elementów należących do kategorii uchwalanie[br] ustaw{value=25}Koniec elementów należących do kategorii prawodawcza{value=32}Nazwa kategorii: kreacyjna {value=32}Elementy należące do kategorii kreacyjna {value=32}Nazwa kategorii: powoływanie [br]i odwoływanie [br]innych organów[br] władzy{value=25}Elementy należące do kategorii powoływanie [br]i odwoływanie [br]innych organów[br] władzy{value=25}Nazwa kategorii: powoływanie [br]i odwoływanie[br] całego rządu, [br]premiera oraz [br]poszczególnych[br] ministrów {value=25}Nazwa kategorii: wybór lub [br]powoływanie[br] na stanowiska {value=25}Elementy należące do kategorii wybór lub [br]powoływanie[br] na stanowiska {value=25}Nazwa kategorii: sędziów[br] Trybunału[br] Konstytucyjnego {value=25}Nazwa kategorii: członków [br]Trybunału [br]Stanu{value=25}Nazwa kategorii: Prezesa NIK{value=25}Nazwa kategorii: Rzecznika [br]Praw[br] Obywatelskich {value=25}Nazwa kategorii: Prezesa NBP{value=25}Nazwa kategorii: członków KRS {value=25}Elementy należące do kategorii członków KRS {value=25}Nazwa kategorii: sejm [br]wybiera 15 [br]członków KRS[br]będących sędziami{value=23}Nazwa kategorii: sejm wybiera [br] czterech posłów,[br] a senat[br] dwóch senatorów{value=23}Koniec elementów należących do kategorii członków KRS {value=25}Nazwa kategorii: części członków [br]Krajowej Rady [br]Radiofonii [br]i Telewizji {value=25}Nazwa kategorii: 2/3 członków [br]Rady Polityki [br]Pieniężnej {value=25}Nazwa kategorii: prezesa i członków [br]Kolegium IPN{value=25}Nazwa kategorii: Prezesa [br]Urzędu [br]Ochrony Danych [br]Osobowych{value=25}Koniec elementów należących do kategorii wybór lub [br]powoływanie[br] na stanowiska {value=25}Koniec elementów należących do kategorii powoływanie [br]i odwoływanie [br]innych organów[br] władzy{value=25}Koniec elementów należących do kategorii kreacyjna {value=32}Koniec elementów należących do kategorii [bold]funkcje [br]polskiego [br] parlamentu[/]{value=40}

    • [bold]funkcje [br]polskiego [br] parlamentu[/]{value=40}
      • [bold]ustrojodawcza[/] {value=32}
        • konstytucja{value=25}
          • uchwalanie {value=25}
          • zmiana{value=25}
      • kontrolna{value=32}
        • wotum [br]zaufania {value=25}
        • wotum [br]nieufności{value=25}
        • żądanie [br]informacji [br]w danej[br] sprawie{value=25}
        • żądanie[br] obecności[br]na posiedzeniu[br] organu osób[br] sprawujących[br] kontrolowane[br] urzędy{value=25}
      • prawodawcza{value=32}
        • uchwalanie[br] ustaw{value=25}
          • ustawa[br] budżetowa {value=25}
          • ustawa[br] w trybie [br]pilnym{value=25}
          • ustawy[br] ratyfikujące [br]umowy[br] międzynarodowe{value=25}
          • ustawy [br]przekazujące [br]organom [br]międzynarodowym [br]niektóre kompetencje [br]organów władzy [br]państwowej{value=25}
          • ustawy[br] zwykłe{value=25}
      • kreacyjna {value=32}
        • powoływanie [br]i odwoływanie [br]innych organów[br] władzy{value=25}
          • powoływanie [br]i odwoływanie[br] całego rządu, [br]premiera oraz [br]poszczególnych[br] ministrów {value=25}
          • wybór lub [br]powoływanie[br] na stanowiska {value=25}
            • sędziów[br] Trybunału[br] Konstytucyjnego {value=25}
            • członków [br]Trybunału [br]Stanu{value=25}
            • Prezesa NIK{value=25}
            • Rzecznika [br]Praw[br] Obywatelskich {value=25}
            • Prezesa NBP{value=25}
            • członków KRS {value=25}
              • sejm [br]wybiera 15 [br]członków KRS[br]będących sędziami{value=23}
              • sejm wybiera [br] czterech posłów,[br] a senat[br] dwóch senatorów{value=23}
            • części członków [br]Krajowej Rady [br]Radiofonii [br]i Telewizji {value=25}
            • 2/3 członków [br]Rady Polityki [br]Pieniężnej {value=25}
            • prezesa i członków [br]Kolegium IPN{value=25}
            • Prezesa [br]Urzędu [br]Ochrony Danych [br]Osobowych{value=25}
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Zgromadzenie Narodowe w Polsce

Polski parlament tworzą dwie izby: Sejm RPSejm RPSejm RP i Senat RPSenat RPSenat RP. Razem tworzą one Zgromadzenie Narodowe, które zbiera się w celu wypełnienia konkretnych zadań. Na jego czele stoi marszałek sejmu, a w przypadku konieczności zastępstwa obraduje pod przewodnictwem marszałka senatu.

Kompetencje Zgromadzenia Narodowego są zawarte w Konstytucji RP:

  • Art. 130 – odebranie przysięgi od osoby wybranej na stanowisko Prezydenta RP;

  • Art. 131 – stwierdzenie trwałej niezdolności Prezydenta RP z powodów zdrowotnych do sprawowania urzędu;

  • Art. 140 – wysłuchanie orędzia Prezydenta RP;

  • Art. 145 – postawienie Prezydenta RP w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu.

RNTP2832LP0t7
Zdjęcie przedstawia salę obrad polskiego Sejmu. Sala jest wypełniona posłami, którzy stoją. Sala ma kształt półkola - tu znajdują się ławy poselskie. Na końcu sali, na podwyższeniu zasiada Marszałek Sejmu, a po jego prawej stronie Rada Ministrów. Przed stołem Marszałka stoi mównica dla posłów.
Rozpoczęcie posiedzenia Zgromadzenia Narodowego 4.06.2014 r.
Źródło: Kancelaria Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, licencja: CC BY-SA 3.0.

Struktura polskiego parlamentu

R1Li2k7RnhFoW1
Mapa myśli. Lista elementów: Nazwa kategorii: parlamentElementy należące do kategorii parlamentNazwa kategorii: Sejm RPElementy należące do kategorii Sejm RPNazwa kategorii: Marszałek [br]Sejmu RP{value=30}Nazwa kategorii: Prezydium [br]Sejmu RP{value=30}Nazwa kategorii: Konwent [br]Seniorów{value=30}Nazwa kategorii: komisje [br]sejmowe{value=30}Koniec elementów należących do kategorii Sejm RPNazwa kategorii: Senat RPElementy należące do kategorii Senat RPNazwa kategorii: Marszałek [br]Senatu RP{value=30}Nazwa kategorii: Prezydium [br]Senatu{value=30}Nazwa kategorii: Konwent [br]Seniorów{value=30}Nazwa kategorii: komisje [br]senackie{value=30}Koniec elementów należących do kategorii Senat RPKoniec elementów należących do kategorii parlament

    • parlament
      • Sejm RP
        • Marszałek [br]Sejmu RP{value=30}
        • Prezydium [br]Sejmu RP{value=30}
        • Konwent [br]Seniorów{value=30}
        • komisje [br]sejmowe{value=30}
      • Senat RP
        • Marszałek [br]Senatu RP{value=30}
        • Prezydium [br]Senatu{value=30}
        • Konwent [br]Seniorów{value=30}
        • komisje [br]senackie{value=30}
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Marszałkowie obu izb wybierani są na ich pierwszych posiedzeniach. Marszałek Sejmu RP jest drugą osobą w państwie po Prezydencie Rzeczypospolitej Polskiej i w razie konieczności pełni jego obowiązki. Ponadto zarządza wybory prezydenckie. Marszałkowie Sejmu/Senatu RP przewodniczą obradom izb i organizują ich pracę.

Prezydia izb tworzą marszałkowie oraz wicemarszałkowie. Do zadań prezydiów należy zwoływanie posiedzeń izb, przygotowanie porządku obrad i przedstawienie go izbom do zatwierdzenia. Konwenty Seniorów składają się z prezydiów izb oraz przewodniczących klubów parlamentarnych. Mają zapewnić współpracę między poszczególnymi klubami oraz są ciałami doradczymi dla prezydiów.

Komisje sejmowe i senackie to organy izb powoływane do rozpatrywania i przygotowywania spraw, które są przedmiotem prac sejmu i senatu.

Ćwiczenie 1
RNGOPiCIbS4I6
Zapoznaj się z fragmentem wybranego posiedzenia sejmu. Następnie podaj, którą funkcją parlamentu tego dnia zajmował się sejm. (Uzupełnij).
Ćwiczenie 2
RfnAKqyhZZyKE
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: za pośrednictwem parlamentu, za pośrednictwem wyborów powszechnych) Uzasadnienie: (Uzupełnij).

Słownik

parlament
parlament

naczelny organ przedstawicielski w państwie, pochodzący z wyborów powszechnych, sprawujący głównie funkcję ustawodawczą, kontrolujący działalność rządu i administracji oraz egzekwujący polityczną odpowiedzialność rządu, premiera i ministrów

Sejm RP
Sejm RP

organ ustawodawczy RP, jedna z dwóch izb parlamentu; składa się z 460 posłów wybieranych w wyborach powszechnych na czteroletnią kadencję

Senat RP
Senat RP

organ władzy ustawodawczej RP, jedna z dwóch izb parlamentu; składa się ze 100 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych na czteroletnią kadencję; do jego kompetencji należy korekta procesu legislacyjnego ustaw uchwalanych przez sejm

Wprowadzenie
Schemat