Oś symetrii figury jest to prosta, względem której ta figura jest do siebie osiowosymetryczna. Oś symetrii dzieli figurę na dwie przystające części.
By mówić o osi symetrii wykresu funkcji, trzeba sporządzić jej wykres.
Przykład 1
Wyznaczymy oś symetriioś symetrii figuryoś symetrii wykresu funkcji
Rozwiązanie:
Aby narysować wykres funkcji należy narysować najpierw wykres funkcji i przesunąć go o wektorprzesunięcie wykresu funkcji o wektorprzesunąć go o wektor
R1RVwfZ66mQZ9
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych. Zaznaczono na nim wykres funkcji wyrażonej wzorem Przez punkt będący wierzchołkiem funkcji przebiega przerywana prosta oznaczona wzorem jest ona osią symetrii wykresu funkcji.
Wykres funkcji ma jedną oś symetrii:
Przykład 2
Wyznaczymy oś symetrii paraboli będącej wykresem funkcji
Rozwiązanie:
Ze wzoru funkcji odczytujemy jej miejsca zerowe: ; . Odciętą wierzchołka paraboli obliczymy ze wzoru , stąd i .
Narysujemy wykres tej funkcji.
R14Vmy7Ad7hnT
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych. Zaznaczono na nim wykres funkcji kwadratowej w postaci paraboli wyrażonej wzorem Przez wierzchołek paraboli przebiega oś symetrii zaznaczona przerywaną linią. Wzór funkcji osi symetrii to
Ten wykres ma oś symetrii; osią symetrii jest prosta o równaniu .
Zauważmy, że oś symetrii zawsze przechodzi przez wierzchołek paraboli i jest prostą równoległą do osi .
Przykład 3
Wyznaczymy osie symetrii wykresu funkcji
Rozwiązanie:
Narysujemy wykres tej funkcji. Zauważmy, że:
argumenty i wartości funkcji
RTyNyN7tOmYCo
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych, na którym zaznaczono wykres funkcji homograficznej wyrażonej wzorem znajduję się ona na drugiej oraz czwartej ćwiartce układu współrzędnych. Przez pierwsza oraz trzecią ćwiartkę przebiega pierwsza oś symetrii oznaczona wzorem Przez ćwiartkę drugą oraz czwartą przebiega druga oś symetrii wyrażona wzorem
Wykres tej funkcji ma dwie osie symetrii: i
Przykład 4
Sprawdzimy, czy wykres funkcji ma oś symetrii.
Rozwiązanie:
Narysujemy wykres tej funkcji. Zauważmy, że:
argumenty i wartości funkcji
RwROzgEJfhWWV
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych zaznaczono na nim wykres funkcji logarytmicznej wyrażonej wzorem . Wykres przebiega przez pierwszą oraz czwartą ćwiartkę układu oraz ma miejsce zerowe w punkcie 1 na osi odciętych.
Ten wykres nie ma osi symetrii.
Narysowaliśmy już wykresy funkcji, które nie mają osi symetrii, mają jedną oś symetrii bądź dwie osie symetrii.
Przykład 5
Wyznaczymy osie symetrii wykresu funkcji
Rozwiązanie:
Zauważmy, że prosta o równaniu oraz każda prosta prostopadła do tej prostej jest jej osią symetrii.
RJN0NLJOIGzLt
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z zaznaczonym wykresem funkcji liniowej wyrażonej wzorem Ma ona miejsce zerowe w punkcie minus dwa na osi odciętych oraz wyraz wolny w punkcie dwa na osi rzędnych. Przez prostą przebiegają cztery osie symetrii od p indeks dolny 1 koniec indeksu do p indeks dolny 4 koniec indeksu. Tworzą one z prostą kąt 90 stopni.
Zatem wykresy funkcji liniowych mają nieskończenie wiele osi symetrii.
Przykład 6
Wyznaczymy osie symetrii wykresu funkcji
Rozwiązanie:
Narysujemy wykres tej funkcji i zaznaczymy jej osie symetrii.
RPUKJhSio1Awu
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z zaznaczoną sinusoidą o wzorze przez wykres przebiegają osie symetrii o wzorach przecinek przecinek oraz .
Wykres funkcji sinus ma nieskończenie wiele osi symetrii.
Przykład 7
Napiszemy równanie paraboli, na której leży punkt i której osią symetrii jest prosta o równaniu , jeśli wartość największa funkcji, której wykresem jest ta parabola wynosi .
Rozwiązanie
Skoro oś symetrii paraboli ma równanie oraz wartość największa funkcji, której wykresem jest ta parabola wynosi , to ta parabola ma wierzchołek w punkcie . Zatem parabola jest opisana równaniem:
Skoro punkt należy do tej paraboli, to:
Szukana parabola ma równanie
Przykład 8
Narysujemy wykres funkcji , która spełnia jednocześnie następujące warunki:
dziedziną jest przedział ;
zbiorem wartości jest przedział ;
jest stała dla ;
jest rosnąca w każdym z przedziałów i ;
;
;
;
miejscem zerowym jest ;
jej wykres jest symetryczny względem prostej o równaniu .
Rozwiązanie
Skoro osią symetrii wykresu tej funkcji jest prosta , to:
miejscem zerowym jest również ;
funkcja jest malejąca w każdym z przedziałów: i ;
do wykresu funkcji należy punkt ;
.
Ponadto dla wartość funkcji wynosi .
Zatem wykres funkcji mógłby wyglądać następująco:
RJ6bcjxH4U8yW
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z zaznaczonym wykresem funkcji. Wykres ma miejsce zerowe w punkcie minus cztery. Funkcja jest malejąca w każdym z przedziałów i Do wykresu funkcji należy punkt . Oraz. . Przez wykres przebiega oś symetrii wyrażona prostą .
Przykład 9
Narysujemy wykres funkcji , jeśli jej wykres jest symetryczny względem prostej . Wyznaczymy współczynniki , , i .
Rozwiązanie
Narysujemy najpierw wykres tej funkcji w przedziałach oraz
R1cuvawUb5Zw0
Ilustracja przedstawia wykres funkcji. W przedziale jest ona funkcją kwadratową o wierzchołku w punkcie . W przedziale jest ona funkcją liniową. Zaznaczono prostą , odzwierciedlającą oś symetrii
Następnie dorysujemy wykres w pozostałych przedziałach, korzystając z jego symetrii względem prostej .
R4YXH95L6NhjP
Ilustracja przedstawia wykres funkcji. W przedziale jest ona funkcją kwadratową o wierzchołku w punkcie . W przedziale jest ona funkcją liniową. Zaznaczono prostą , odzwierciedlającą oś symetrii. Korzystając z symetrii względem prostej dorysowano wykres w pozostałych przedziałach. Powstała parabola ma wierzchołek o współrzędnych
Wyznaczymy teraz współczynniki , , i .
Skoro jej wykres jest symetryczny względem prostej , to wierzchołek obrazu paraboli jest punktem o współrzędnych , zatem równanie paraboli ma postać: .
Obrazem punktu w symetrii względem prostej o równaniu jest punkt , zatem obrazem prostej o równaniu w tej symetrii jest prosta o równaniu .
Zatem funkcja ma postać:
Słownik
oś symetrii figury
oś symetrii figury
prosta, względem której ta figura jest do siebie osiowosymetryczna
przesunięcie wykresu funkcji o wektor
przesunięcie wykresu funkcji o wektor
przesunięcie każdego punktu wykres funkcji o jednostek wzdłuż osi i o jednostek wzdłuż osi