Ważną rolę w filozofii Husserla odgrywa oczywistość. Dla fenomenologa istotne i pewne jest to, co jest oczywiste. W jego rozumieniu nauka pierwsza, a jest nią filozofia, musi pozbyć się założeń – powinna ograniczać się do tego, co niewątpliwe. Ponieważ fenomenologia jest metodą, która pokazuje, jak należy badać fenomenyfenomenfenomeny, warto zauważyć, że możemy wskazać trzy wymiary fenomenu: 1. przedmiotowy – fenomen czegoś;
2. podmiotowy – fenomen dla kogoś i 
3. horyzontalny czy z horyzontu świata – fenomen, który pozostaje z relacji z innymi fenomenami.
Opis fenomenologiczny jest takim opisem przedmiotu, który musi naprowadzić czytelnika na takie samo widzenie fenomenu, jaki miał opisujący fenomenolog. Z tego wniosek, że opis fenomenologiczny powinien dotyczyć jakiejś kluczowej istoty fenomenu, oczywistości, bezpośredniości. Można więc powiedzieć, że fenomen to przede wszystkim istota. Fenomenologia zajmująca się istotą – eidos – nazywana jest nauką „ejdetyczną”. Husserl przypominał, że pytanie o istotę to pytanie brzmi „co?”. Istota dotyczy trzech wspomnianych wyżej wymiarów fenomenu. Można je pokazać na przykładzie krokodyla:
1. istoty krokodyla (postrzeganie czegoś),
2. krokodyla dla mnie (istota dla kogoś – krokodyl jest krokodylem dla mnie, dla mojego brata, dla kominiarza itd.),
3. krokodyla w relacji z innymi gadami, drapieżnikami (istota związana z innymi istotami).
Ważnym punktem fenomenologii Husserla jest stwierdzenie, że nie interesuje go, czy dany przedmiot jest rzeczywisty czy nie, bowiem istota przedmiotów rzeczywistych i nierzeczywistych jest taka sama.

Dla autora Idei fenomenologii bardzo ważne są przede wszystkim akty spostrzeżeń. Kiedy patrzę na złamany w wodzie kij, mogę powiedzieć „Kij jest złamany”, ale zgodnie z zasadami Husserlowskiej fenomenologii powinienem powiedzieć: „Widzę ten kij jako złamany”. W pierwszym wypadku interpretacja spostrzeżenia jest błędna, ponieważ wychodzę poza ścisłe granice spostrzeżenia i wprowadzam konstrukcje myślowe, których w spostrzeżeniu nie ma. W drugim wypadku mówię, co naprawdę widzę, zaczynam być fenomenologiem.

Husserl uważał, że tzw. naturalne poznanie nie jest poznaniem naukowym. Naturalne rozumowanie i widzenie świata jest złudne, ponieważ opiera się na naszej niewiedzy. Fenomenolog powinien te pozory przezwyciężyć. Pierwszym i koniecznym krokiem jest dokonanie epoché – redukcji, „wyłączenia” i wzięcia w nawias naszych założeń, nastawienia oraz naszej wiedzy o świecie. Nie ma tu mowy o negacji świata, lecz tylko o wzięciu w nawias – to, co wzięte w nawias. czasowo traci ważność. Czynność taką Husserl nazywa redukcją fenomenologicznąredukcja fenomenologicznaredukcją fenomenologiczną. Innymi słowy dokonanie epoché nie polega na tym, by przestać wierzyć w świat realny, lecz by nie czynić z naszych przekonań użytku w trakcie fenomenologicznego opisu.

Łacińskie słowo intentio oznacza zmierzanie, kierowanie się do czegoś, dążenie ku czemuś. Każdy pełny akt świadomości odnosi się zawsze do jakiegoś przedmiotu. Świadomość jest więc intencjonalna, ponieważ kieruje się ku jakiemuś przedmiotowi, a przedmiot jest intencjonalny, ponieważ jest przedmiotem świadomości. Fenomenologia bada przeżycia świadomości i intencjonalne przedmioty tych przeżyć. Przeżycia są ze swej istoty intencjonalne, ponieważ w świadomości intencjonalnej ujawnia się przedmiotowość. Akt świadomości Husserl nazywa neoeząnoezaneoezą, a odpowiadający mu przedmiot intencjonalny – noematemnoematnoematem. Według filozofa cały świat jest bytem intencjonalnym. Co to znaczy? Nie można świata pomyśleć bez założenia intencjonalnej świadomości ukierunkowanej na świat, czyli przedmiot intencjonalny. Intencjonalność jest źródłem jakiegokolwiek sensu świata i w akcie intencjonalnym możliwe jest uchwycenie samego procesu „zjawiania się”, czyli pierwotnego, ustanowionego w świadomości sensu.

Husserl udowadniał, że sens przedmiotowy i aktywność intencjonalna świadomości są nierozerwalnie związane, ponieważ to intencjonalność doprowadza do świadomości rzeczy. Akt intencjonalny jest jednoczesnym otwarciem horyzontu poznawczego. Kiedy widzę z daleka bliżej nieokreślony kształt, moja świadomość kieruje się na przedmiot. Na początku mogę opisać ogólny widok, ale kiedy się zbliżam, szukam istoty tego zjawiska, które ujawnia się w mojej świadomości poprzez swój sens.
Husserl pisał, że to, co realne, istnieje dzięki „nadaniu sensu”. Twierdził, że intencjonalność sprawia, iż przedmioty naszego doświadczenia się konstytuują, czyli kształtują się przez to, że zyskują sens. Dlatego związek świata i świadomości należy rozpatrywać na płaszczyźnie sensu. Zdawał sobie sprawę, że trudno jest badać sens świata, będąc w nim uwikłanym, dlatego konstytucja sensu wymaga „wzięcia w nawias” nastawienia, że istnieje świat obiektywny. Należy przejść od doświadczenia świata i przedmiotów w obrębie świata do sensu świata i sensu przedmiotów. Ołówek istniejący realnie w „świecie” ma dla mnie sens, że właśnie jest ołówkiem. Sens nie jest tym samym co ołówek.  Ołówek możemy złamać, natomiast „sensu ołówka” – nie. Sens ołówka jest dany, dany mnie, dla mnie i przeze mnie. Husserl pokazywał, że każdy sens jest sensem czegoś – np. sensem ołówka. Jednak mówiąc o źródle sensu Husserl chce badać jego „warunek możliwości” ukonstytuowania się sensu, a nie być „stwórcą sensu”. Pytanie o sam warunek możliwości jest pytaniem o byt transcendentalny, do którego dostęp został uzyskany na drodze redukcji. Jeżeli z daleka widzę przedmiot na biurku, to w mojej świadomości pojawia się możliwość „sensu przedmiotu”, który widzę w zarysach, inaczej otwiera się „horyzont sensu”, np. sensu ołówka, który już postrzegam.

Według Husserla pytania które  pytań wyłaniają się z badania własnej świadomości, mogłyby brzmieć:
- Kim jestem „ja”, który widzi?
- Kim jest to „ja”, w którym odsłania się horyzont świata, w którym konstytuuje się sens?
- Kim jest to „ja”, które zadaje pytanie?
Fenomenolog dowodzi, że fenomenologiczne wzięcie w nawias świata, pozwala uchwycić „ja” w stanie czystym, ponieważ pozwala uchwycić siebie samego. Redukcja transcendentalna pozwala zrozumieć, że świadomość ma właśnie charakter transcendentalny, i jest zdolna „konstytuować sens”. Dla świadomości transcendentalnej człowiek staje się fenomenem człowieka, „ja” – fenomenem „ja”. Świadomość w metodzie transcendentalnej oczyszcza się z jednostkowych treści i staje się czystą świadomością. Husserl dochodzi do wniosku, że „ja” transcendentalne stanowi podstawę wszelkiej realności, należy więc badać różne aspekty jego funkcjonowania, co pozwoli na ujawnienie przebiegu procesu konstytucji świata. „Ja” transcendentalne jawi się jako „idealny obserwator”, widzący siebie i świat (stąd jego późne koncepcje nazywane są „idealizmem transcendentalnym”).
Autor Medytacji kartezjańskich twierdził, że wypowiadając „ja”, wypowiadamy pewną „tożsamość”, a dla Husserla bez istnienia tożsamości niemożliwe jest funkcjonowanie rozumu i istnienie sensu. Podkreślał on konieczność tożsamości podmiotu świadomości z sobą samym, bo bez niej człowiek skazany byłby na stałą zmienność, czyli bezsens.

Na pytanie, jakie jest największe niebezpieczeństwo człowieczeństwa, Husserl odpowiada krótko: znużenie. Według filozofa fundamentem powstania europejskiej filozofii było poszukiwanie prawdy. Wgląd teoretyczny, czyli „uniwersalny naukowy rozum”, pozwalał światu europejskiemu na wznoszenie się w świat samoodpowiedzialności. Człowieka od czasów greckich w Europie pochłaniała pasja „poznawania i rozważania świata”, ta pasja ma głęboko teoretyczny aspekt. Poszukiwana była, jak pisał Husserl, czysta wiedza, bez praktycznych planów. Jednak uniwersalne nastawienie krytyczne wpływało również na rozwój społeczeństw, a więc miało znaczenie kulturowe. Nauka stała się wspólnym dobrem narodów, była więc przekroczeniem granic etnicznych i tworzeniem „ducha europejskiego”. Zwracając uwagę na historię idei człowieczeństwa europejskiego, na jego perypetie w „świecie ducha” zwrócił uwagę, że pod wpływem różnych krytyk rozumu człowiek zwątpił w sensowność poszukiwań, stanął bezbronny wobec własnych instynktów. Gdzie więc Husserl dostrzegał źródło kryzysu europejskiego, gdzie upatrywał przyczyn upadku Europy? Te korzenie kryzysu widział w racjonalizmie, który ma wymiar uniwersalny, bez specjalizacyjnych podziałów i jednostronności. Kryzys europejskiego człowieczeństwa związany jest więc z kryzysem „naukowego rozumu”, z jego uwikłaniami w „naturalizm” i „obiektywizm”.