Przeczytaj
Ja – język – my
„Używanie języka” to podejście redukcjonistyczne, sprawia, że instrumentalizujemy język, podporządkowujemy go sobie i własnym celom. Podobnie jest, gdy nasze relacje z innymi ludźmi ograniczamy do wykorzystywania ich do własnych celów. W obu wypadkach rezygnujemy w uczestnictwa w czymś, co nas przekracza i dzięki temu może wzbogacić. Dlatego tak ważne jest czytanie różnych książek – pozwala nam sięgać do różnych wymiarów językowego doświadczenia i poznawać odmienne perspektywy patrzenia na świat. Podobnie jak słuchanie innych ludzi i rozmowa z nimi. Gra „Drzewo‑słów” opiera się na założeniach, że warto się językowo spotykać z innymi, bo to stanowi rzetelną lekcję komunikacji z sobą i z drugim człowiekiem.
Drzewo‑słów
„Drzewo‑słów” to opracowana w czterech językach (polskim, ukraińskim, angielskim i hiszpańskim) edukacyjna gra planszowo‑karciana. Nazwa gry to metaforycznie ujęta struktura doświadczenia językowego. Zgodnie z wyjaśnieniami autorów: z jednej strony przywołuje skojarzenie z drzewem, które rodzi słowa, z drugiej – jako zrost – wskazuje na hybrydę, która jest zarazem drzewem i słowem.
Obecne w niej zadania dzielą się na cztery obszary poznawania języka, czyli na cztery Konteksty:
Ponadto – w każdym z Kontekstów zadania dzielą się na pięć rodzajów:
Zgodnie z deklaracjami autorów 120 zadań drzewo‑słownych ma posłużyć za inspirację do samodzielnych zabaw z językiem. Ćwiczenia zaproponowane w dalszej części materiału odwołują się do kategorii zadań i Kontekstów z „Drzewo‑słowa”.
Czy znaczenia się nawarstwiają?
Słownik
(gr. archaíos – dawny) wyrażenie, które wyszło z użycia w danym języku
(łac. circulus vitiosus in demonstrando) sytuacja, gdy zdanie, które ma być dowiedzione, przyjmuje się za jedną z przesłanek jego dowodu (petitio principii); błędne koło może być bezpośrednie (w jednym dowodzie) lub pośrednie (w ciągu dowodowym); przykład błędnego koła bezpośredniego: „Adam to ideał, ma wszystkie zalety. Przedsiębiorczość to zaleta, więc Adam jest przedsiębiorczy”; przykład błędnego koła pośredniego: „Adam to ideał, nie ma żadnych wad. Marta twierdzi, że Adam ją zdradzał i oszukiwał. Agnieszka nie może się nachwalić opiekuńczości Adama. Wiola kocha jego optymizm. Człowiek jest jednoznaczny, nie może raz być zły, raz dobry. Najwyraźniej Marta jest złośliwa i nie rozumie, że za zachowaniem Adama musiały stać życzliwe intencje”
(fr. équivoque – dwuznacznik; łac. aequus - równy, gładki, vox, vocis – głos, dźwięk) błąd wieloznaczności polegający na użyciu w jednej wypowiedzi co najmniej dwukrotnie tego samego wyrażenia, ale w różnym znaczeniu; przykład: „Oddała mu swoje serce, choć nie było to serce wolne od kardiologicznych przypadłości”
(gr. néos - nowy, lógos - słowo, nauka) jednostka nowo wprowadzona do systemu językowego (wyraz, wyrażenie, forma gramatyczna, znaczenie lub konstrukcja składniowa)
(gr. palin – ponownie, psao – ścierać) w starożytności i średniowieczu tekst zapisany na materiale, z którego usunięto poprzedni tekst; zabieg stosowano dla oszczędności drogich materiałów piśmienniczych (np. papirusu, pergaminu); przenośnie: dzieło noszące ślady poprzednich wersji
grupy powiązanych ze sobą wyrazów, których znaczenie nie wynika z sumy znaczeń składających się na nie wyrazów, ale jest od nich niezależne i ma charakter przenośny, np. „Cisza jak makiem zasiał” oznacza, że jest bardzo cicho; „Masz mleko pod nosem” – że jesteś młody i niedoświadczony
(łac. usus – zwyczaj, praktyka) dominujący sposób posługiwania się systemem językowym w określonej wspólnocie komunikacyjnej