Przeczytaj
Współczynnik przyrostu rzeczywistego – definicja
Wzajemny układ czterech zjawisk (urodzeń, zgonów, imigracji i emigracji) wpływa na liczbę ludności. Liczba ta może się zmniejszać lub zwiększać. Chcąc policzyć faktyczną zmianę liczby ludności na danym terytorium w danym roku, należy policzyć wielkość przyrostu lub ubytku rzeczywistego według poniższego wzoru:
O przyroście rzeczywistym mówimy wtedy, kiedy liczba ludności w danym roku zwiększyła się, a o ubytku rzeczywistym w momencie, gdy liczba ta zmniejszyła się. Przyrost lub ubytek rzeczywisty ludności jest miarą bezwzględną i nie umożliwia porównania dwóch lub więcej jednostek o różnej liczbie ludności. W takiej sytuacji należy policzyć współczynnik przyrostu rzeczywistego, czyli wartość przyrostu lub ubytku rzeczywistego odniesioną do liczby ludności na 1 000 mieszkańców.
Przykład
W gminie Przykładowo w 2018 roku mieszkało 15 000 osób. W tym samym roku na terenie gminy urodziło się 35 dzieci i zarejestrowano 48 zgonów. Jednocześnie na teren gminy przeprowadziło się 10 osób, a 5 wyprowadziło się na stałe. Zapiszmy dane:
15 000 – liczba ludności
35 – liczba urodzeń
48 – liczba zgonów
10 – liczba imigrantów
5 – liczba emigrantów
Obliczenia przedstawiono w tabeli poniżej:
Ruch naturalny | |
|---|---|
Saldo migracji | |
Ruch rzeczywisty ludności | |
Współczynnik przyrostu rzeczywistego |
współczynnik zgonów
Wartości bezwzględne (przedstawiają informację o wielkości zjawiska, nie dają możliwości porównania zjawiska w dwóch jednostkach o różnej liczbie ludności) | Wartości względne (umożliwiają porównanie dwóch lub więcej jednostek o różnej liczbie ludności) |
|---|---|
liczba urodzeń | współczynnik urodzeńwspółczynnik urodzeń |
liczba zgonów | współczynnik zgonówwspółczynnik zgonów |
przyrost/ubytek naturalny | współczynnik przyrostu naturalnegowspółczynnik przyrostu naturalnego |
saldo migracjisaldo migracji | współczynnik salda migracjiwspółczynnik salda migracji |
przyrost/ubytek rzeczywisty | współczynnik przyrostu rzeczywistego |
Słownik
liczba osób urodzonych na danym terytorium w danym roku
liczba osób zmarłych na danym terytorium w danym roku
dodatnia różnica pomiędzy liczbą urodzeń a liczbą zgonów na danym terytorium w danym roku; przyjmowane są wartości dodatnie, stąd w nazwie słowo „przyrost”:
PIndeks dolny n Indeks dolny koniecn = U - Z > 0, gdzie U – liczba urodzeń, Z – liczba zgonów w danym roku
różnica pomiędzy liczbą emigrantów i imigrantów na danym terytorium, może przyjmować wartości dodatnie lub ujemne:
SIndeks dolny mm = I - E, gdzie I – liczba imigrantów, E – liczba emigrantów
ujemna różnica pomiędzy liczbą urodzeń a liczbą zgonów na danym terytorium (stąd w nazwie słowo „ubytek). UWAGA: w literaturze można często spotkać się z określeniem ujemny przyrost naturalny. Z uwagi na to, że przyrost nie może być ujemny, lepiej jest stosować określenia jak wyżej:
UbIndeks dolny nn = U - Z < 0, gdzie U – liczba urodzeń, Z – liczba zgonów w danym roku
liczba urodzeń na danym terytorium, w danym roku, odniesiona do liczby ludności (w przeliczeniu na 1 000 ludności)
różnica pomiędzy liczbą urodzeń i liczbą zgonów na danym terytorium odniesiona do liczby ludności (w przeliczeniu na 1 000 mieszkańców); może przyjmować wartości dodatnie lub ujemne:
różnica pomiędzy liczbą emigrantów i imigrantów na danym terytorium odniesiona do liczby ludności (w przeliczeniu na 1 000 mieszkańców), może przyjmować wartości dodatnie lub ujemne:
liczba zgonów na danym terytorium, w danym roku, odniesiona do liczby ludności (w przeliczeniu na 1 000 ludności):