Kazimiera Iłłakowiczówna

Kazimiera Iłłakowiczówna urodziła się w Wilnie (1889) i wychowała w Inflantach Polskich (Litwa, Łotwa), które ówcześnie stanowiły terytorium Rzeczpospolitej. Była owocem nieślubnego związku Klemensa Zana (syna Tomasza Zana – przyjaciela Adama Mickiewicza) oraz Barbary Iłłakowicz, która wcześnie osierociła córeczkę. Przyszłą poetkę wychowywała hrabina Zofia Buyno z Plater‑Zyberków, która długo nie zdradzała dziewczynie, kim jest. Dzięki przybranej matce zdobyła gruntowne klasyczne wykształcenie, z łatwością uczyła się języków obcych. W dorosłym życiu była poliglotką.

Zadebiutowała wierszem Jabłonie (1905) na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”. Zaangażowała się w walkę kobiet o równe prawa, a w czasie I wojny działała jako siostra miłosierdzia. Przeżyła wówczas religijne nawrócenie.

W okresie międzywojennym należała do ważnych postaci życia literackiego. Przyjaźniła się ze skamandrytami, a szczególnie z Julianem Tuwimem. Była osobistą sekretarką Józefa Piłsudskiego i urzędniczką w MSZ. W czasie II wojny przebywała w Rumunii w Klużu (Siedmiogród). Po wojnie osiadła w Poznaniu, gdzie zajęła się przekładami literatury europejskiej. Zmarła w 1983 roku. Została pochowana na warszawskim cmentarzu na Powązkach.

Twórczość Iłłakowiczówny porównywano z poezją Safony. Ta grecka poetka z przełomu VII i VI w. p.n.e. pozostawiła po sobie utwory będące świadectwem jej kobiecej wrażliwości, w których ważną rolę przyznawała uczuciom. 

RBq08KGip9Qb0

Zdjęcie przedstawia tablicę pamiątkową. Pośrodku umieszczona jest płaskorzeźba prezentująca owalną twarz dojrzałej kobiety. Oblicze postaci jest ukazane w całości. Kobieta ma krótkie włosy i dość wysokie czoło. Jej brwi są cienkie, a oczy głęboko osadzone. Postać ma prosty nos i głębokie zmarszczki marionetki. Górna warga jest wąska, dolna szeroka. Kąciki ust lekko się unoszą. Obok portretu umieszczono daty: od 1892 do 1983. Pod portretem znajduje się tekst: W tym domu mieszkała od 1947 do 1983 roku Kazimiera Iłłakowiczówna, poetka. Po prawej stronie tablicy umieszczono cytat: Kiedy trzeba będzie iść w daleką ciemność, niechby ta jedna nić została ze mnie.

Połów

W tomiku Połów Kazimiery Iłłakowiczówny (1926) roku został zamieszczony wiersz o takim samym tytule. Można w nim znaleźć zapowiedź tematów i motywów lirycznych wykorzystywanych przez poetkę. Są to: ludowość, fantastyka, nieograniczona wyobraźnia i wrażliwość na odbiór rzeczy i miejsc oswojonych i zwykłych, także wiejskich krajobrazów bliskich obserwacjom poetki. Autorka dyskretnie przemyca religijność i motywy biblijne w tytule i treści wiersza (niebieski połów, sieć pełna ptaków i aniołów). Dzięki snom dokonuje się świadoma i nieświadoma recepcja rzeczywistości, która staje się bliższa, głębsza i bardziej znacząca dla odbiorcy poezji „Iłły”.

Specyfika twórczości

W wierszach Iłłakowiczówny pojawiają się elementy groteski. Estetyka ta, polegająca na łączeniu różnych stylów i konwencji, była ważna w międzywojennej poezji, odnaleźć ją można w twórczości futurystów, ekspresjonistów, wreszcie skamandrytów, z którymi związana była poetka.

Iłłakowiczówna była mistrzynią wiersza tonicznego. W swoich utworach stosowała styl potoczny, ironię i humor. Jej dzieła są pogodne, obrazowe i melodyjne, rytmiczne i obfitujące w asonansowy rym.

Słownik