Przeczytaj
Czym są okresy sensytywne w rozwoju człowieka?
Okresy sensytywne, nazywane również okresami wrażliwymi lub oknami rozwojowymi, to takie momenty w rozwoju dziecka, w których wykazuje ono szczególną zdolność i wrażliwość do rozwinięcia konkretnej umiejętności. W tym czasie dziecko jest bardziej wrażliwe na dany bodziec środowiskowy niż w innych momentach życia.
Odkrycie istnienia okresów sensytywnych zawdzięczamy włoskiej lekarce Marii Montessori, która jako pierwsza zauważyła, że w pewnych okresach rozwoju dzieci wykazują większe zainteresowanie daną czynnością czy rozwijaniem konkretnej umiejętności. Okresy sensytywne występują już od okresu prenatalnegookresu prenatalnego aż do osiągnięcia dojrzałości społecznej, czyli do ok. 18–20 roku życia.
Wspieranie dziecka w jego aktywnościach i odpowiednie stymulowanie rozwoju danych umiejętności może sprawić, że dziecko łatwiej niż w innych okresach nauczy się nowych rzeczy i rozwinie nowe talenty. Podczas okresu wrażliwego nauka danej umiejętności przychodzi dziecku niezwykle łatwo, co warto wykorzystać, by zapewnić mu harmonijny rozwój.
Kiedy obserwujemy okresy wrażliwe dla kluczowych umiejętności?
Szacuje się, że ok. 5–6 roku życia mamy największą liczbę połączeń nerwowych w korze mózgowej. W mózgu dziecka występuje nawet dwa razy więcej połączeń niż w mózgu dorosłych. Później następuje ich „wycinanie”, uzależnione od tego, czy dana zdolność jest utrwalana czy też nie. Nie oznacza to jednak, że w ciągu życia nie powstają nowe synapsysynapsy – człowiek jest zdolny do uczenia się przez całe życie.
Dojrzewanie mózgu to zatem także wycinanie nadmiaru połączeń – nawet 50 proc. z nich w konkretnym etapie dojrzewania mózgu przekłada się na zdolność zapamiętywania i horyzont zainteresowań. Na przykład pięcio- i sześciolatkowie interesują się wszystkim, zadają pytania na bardzo różne tematy, a dziesięcio- czy dwunastolatkowie zaczynają pytać: „po co mi to?”.
Jeśli okres sensytywny minie i dziecko nie otrzyma odpowiedniego bodźca oraz wsparcia od opiekunów w zakresie nauki danej czynności, nie oznacza to, że już nigdy nie nabędzie danej umiejętności. Jednak nauka nowych czynności poza okresem wrażliwym może być trudniejsza dla dziecka i wymagać więcej czasu oraz zaangażowania.
Mit okresów krytycznych dla procesów uczenia sięuczenia się w okresie wczesnego dzieciństwa sugeruje, że jeżeli dziecko nie otrzyma wystarczającej ilości informacji w odpowiednim czasie, to jego mózg nie będzie pracował poprawnie w przyszłości. Jeden z popularniejszych mitów dotyczy wieku, w jakim dziecko powinno rozpocząć naukę drugiego języka. Badania pokazują, iż nauczanie drugiego języka we wczesnych fazach rozwoju może ułatwić dziecku proces jego nabywania oraz późniejszą wymowę głosek specyficznych dla tego języka, to jednak nie ma badań, które sugerowałyby, że dorośli nie są w stanie nauczyć się posługiwać nowymi językami.
Indeks górny Źródło: Neuromity w nauczaniu szkolnym, Monika Sobczak‑Edmans. Indeks górny koniecŹródło: Neuromity w nauczaniu szkolnym, Monika Sobczak‑Edmans.
Okresy sensytywne w wieku szkolnym i licealnym
W wieku szkolnym i licealnym pojawiają się okresy sensytywne związane z rozwojem psychologicznym i osobowościowym. Dziecko intensywnie rozwija swoją świadomość, moralność, a także zaczyna rozumieć zjawisko sprawiedliwości oraz dobra i zła. W tym czasie młody człowiek poszukuje również własnego systemu norm i wartości. W okresach tych ważna jest rola nie tylko rodziców, ale i nauczycieli oraz wychowawców.
Słownik
obejmuje okres życia wewnątrzmacicznego, od momentu powstania zygoty do narodzin dziecka
miejsce kontaktu pomiędzy dwoma neuronami (komórkami nerwowymi) lub pomiędzy neuronem a efektorem, umożliwiające przekazywanie informacji nerwowej
proces poznawczy, w wyniku którego dochodzi do powstania nowych lub modyfikacji starych zachowań (jest to proces zdobywania informacji)