Przeczytaj
BogurodzicaBogurodzica dziewica, Bogiem sławienaBogiem sławiena Maryja,
U twego syna GospodzinaU twego syna Gospodzina Matko zwolenazwolena, Maryja!
ZyszczyZyszczy nam, spuścispuści nam.
KyrieleisonKyrieleison.Twego dzielaTwego dziela Krzciciela, bożyczebożycze,
Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze.
Słysz modlitwęmodlitwę, jążjąż nosimy,A dać raczy, jegoż prosimy.
A na świecie zbożny pobytzbożny pobyt,
Po żywocie rajski przebytrajski przebyt.
Kyrieleison.
Kult maryjny w średniowieczu
Jednym z ważnych elementów średniowiecznej kultury był rozwijający się kult maryjny. Bogurodzica stanowi teologicznyteologiczny jego wyraz. Pieśni religijne, do których możemy zaliczyć Bogurodzicę, były włączane w obrzędy a jednocześnie stanowiły wyraz doktryny religijnej. W średniowieczu popularna była idea pośrednictwa - wierni nie śmieli zwracać się wprost do Boga. Zamiast tego swe modły kierowali do świętych, prosząc o wstawiennictwo. W Bogurodzicy lud zwraca się w pierwszej kolejności do Matki Boskiej postrzeganej jako patronki i opiekunki.
Bogurodzica – pochodzenie i autorstwo pieśni
Bogurodzica to pieśń tajemnicza, o zagadkowym autorstwie i pochodzeniu. Interesująca jest zwłaszcza jej tradycja; to, w jaki sposób była wykorzystywana przez społeczeństwo, w jakich okolicznościach wykonywana i co miało to na celu. W tradycji nazywa się ją carmen patriumcarmen patrium, czyli pieśnią ojczystą. Termin ten odnosi się do utworów średniowiecznych. To zresztą właśnie jej „ojczystość” staje się argumentem w sporze o pochodzenie Bogurodzicy. Wspomina o tym Stanisław Urbańczyk:
"Bogurodzica": problem czasu powstania i tła kulturowegoPod wpływem legendy o autorstwie św. Wojciecha nasuwa się przede wszystkim prowincjonalne Gniezno jako miejsce powstania Bogurodzicy. Będąc pieśnią „krakowską”, „stołeczną” miałaby ułatwiony awans na carmen patrium. Ale faktem jest, że z samym początkiem XV w. Gniezno miało doskonałą, bliską oryginałowi kopię lub oryginał. Na nim się opiera tekst krakowski I, a raczej kcyński.
Choć proweniencja tekstu jest religijna, związana z duchowością, szybko jej funkcje rozszerzyły się, zaczęła być bowiem wykonywana przed bitwami, stając się nie tylko rodzajem modlitwy, ale pieśni bojowej czy hymnu rycerskiego. Wykonywano ją również podczas koronacji, co przesunęło kontekst dzieła w sfery społeczne, a przede wszystkim – patriotyczne.
Słownik
(łac. pieśń ojczysta) szczególny rodzaj pieśni patriotycznej jednoczącej naród, kształtujący świadomość narodową, pełniący funkcję hymnu narodowego. Wykonywana w czasie ważnych wydarzeń historycznych i uroczystości państwowych
(gr. déēsis – modlitwa wstawiennicza, prośba) – sposób ukazywania w sztuce średniowiecza trzech osób: Chrystusa, Matki Bożej i Jana Chrzciciela. Centralną postacią przedstawienia jest Chrystus, miejsce po Jego prawej stronie zajmuje Maria, a po lewej – Jan Chrzciciel. Kompozycję wzbogacano czasem o postaci aniołów, świętych czy proroków, których sytuowano w dolnej części obrazu. Układ postaci ilustruje teologiczną ideę wstawiennictwa – wierni kierują swe błagania do Chrystusa za pośrednictwem Jego Matki oraz Jana Chrzciciela.
wypowiedź religijna, w której postać mówiąca zwraca się do Boga lub świętych; forma często stosowana w poezji religijnej
(gr. theos — bóg + logos — słowo, nauka) nauka o Bogu, jego naturze i relacji do świata i ludzi, odrębna dla każdej religii