Co to jest zdanie o charakterze obiektywnym?

Przez obiektywnośćzdanie obiektywneobiektywność mamy na myśli sposób konstrukcji zdania. Zdanie obiektywne opisuje tak zwane zewnętrzne i dające się zweryfikować stany rzeczy, a nie nasze subiektywne odczucia.

W pierwszym przypadku zdanie jest subiektywnezdanie subiektywnesubiektywne . Żeby stwierdzić jego prawdziwość, musielibyśmy ustalić, czy rzeczona pizza faktycznie smakuje osobie wypowiadającej to zdanie. Ponieważ nie potrafimy tego z całą pewnością zweryfikować, skazani jesteśmy na domysły. Drugie zdanie, bez względu na to, czy jest słuszne, czy nie, jest już obiektywne – odwołuje się bowiem do konkretnego obiektywnego kryterium.

Obiektywność zdania najlepiej zdefiniować przez negację subiektywności. Zdanie jest obiektywne, kiedy nie jest subiektywne. Subiektywne zaś jest wtedy, gdy ustalenie jego wartości logicznej jest możliwe wyłącznie na podstawie nie dających się zweryfikować stanów wewnętrznych osoby wypowiadającej zdanie.

Możemy sobie uprościć zadanie rozpoznawania obiektywności lub subiektywności zdania zadając sobie pytanie o to, co trzeba ustalić, żeby sprawdzić jego prawdziwość. Wtedy też zazwyczaj okazuje się, że bardzo wielu ludzi formułuje zdania o konstrukcji zdania obiektywnego, podczas gdy w istocie mają na myśli wypowiedź subiektywną. Jeśli ktoś komunikuje nam na przykład, że pizza jest smaczna, w gruncie rzeczy jedynie niepoprawnie wyraża swój sąd, albowiem powinien powiedzieć:

Jeżeli więc wartość logiczną jakiegoś zdania możemy ocenić tylko sprowadzając je do zdania zaczynającego się od „x lubi…”, „x czuje, że…”, „x wierzy, że…”, „x uważa, że…” to znaczy, że jest to zdanie o charakterze subiektywnym.

Z przedstawionych tu wywodów wyprowadzamy kolejną zasadę rzetelnej dyskusji:

W zasadzie powyższej użyliśmy określenia „staraj się”, żeby podkreślić, że granica między subiektywnością a obiektywnością bywa nieostra. Całkowite jej wyrugowanie może się okazać trudne, zaś próba przeprowadzenia radykalnego rozdzielenia może okazać się zgubna w skutkach. Przykładem tego jest rewolucja języka, jaką wymarzyli sobie przedstawiciele filozofii neopozytywistycznej z przełomu XIX i XX wieku. Opracowali oni koncepcję zdań protokolarnychzdanie protokolarnezdań protokolarnych, postulując, aby we wszelkiej komunikacji, która rości sobie prawo do rzetelności, ograniczyć się tylko do takich zdań. Zdania protokolarne to proste stwierdzenia, które powstają w trakcie protokołowania zapisu eksperymentu naukowego. Są to więc zdania typu:

Rqa2KuuC59sKF

Na zdjęciu dwie kobiety. Są ubrane w białe kitle. Kobieta po prawej ma założone okulary ochronne oraz trzyma tacę z probówkami. Kobiety stoją przy biurku. Na biurku są dwa ekrany komputera, klawiatura, myszka oraz otwarta książka. W tle znajdują się maszyny laboratoryjne.

Żeby się komunikować, ludzie muszą używać skrótów myślowych, przenośni, opierać na nieprecyzyjnym wrażeniu, konsensusie, umowie – dialog sprowadzający się tylko do zdań protokolarnych byłby bardzo długi, żmudny i bezbarwny. Wyobraź sobie na przykład, jak poprzez tego rodzaju dialog mogłoby wyglądać wyznanie miłości.

Wydaje się, że nikt by nie chciał, żeby tak wyglądały tego rodzaju rozmowy. W logice należy dążyć więc do zdań możliwie najbardziej obiektywnych wtedy, gdy jest to osiągalne i na tyle, na ile jest osiągalne. Tak należy interpretować przedstawioną tu zasadę.

Słownik