Przeczytaj
Warto przeczytać
O życiu Ptolemeusza wiadomo bardzo niewiele, mimo jego sławy jako astronoma i geografa. Prawdopodobnie pochodził z Ptolemais Hermii niedaleko Teb w Egipcie (Rys. 1.), ale według innych źródeł urodził się w Peluzjonie.
Nic nie wiadomo o jego rodzinie i pochodzeniu. Był Grekiem zamieszkałym w Egipcie, albo Egipcjaninem całkowicie przesiąkniętym grecką kulturą. Jego działalność tradycyjnie wiąże się z Aleksandrią, ponieważ, jak sam pisze w Almageście, prowadził obserwacje na równoleżniku, na którym leży to miasto. Możliwe, że mieszkał i prowadził obserwacje także w położonym w pobliżu Aleksandrii porcie Kanopos.
Obserwacje astronomiczne zanotowane w jego najważniejszym dziele, Almageście, obejmują lata 127‑151, a ponieważ podobno osiągnął wiek 78 lat, wnioskuje się, że żył w przybliżeniu w latach 100‑178, w czasach rzymskich cesarzy Trajana, Hadriana, Antoninusa i Marka Aureliusza.
Był człowiekiem bardzo wykształconym i oczytanym, czego dowodem są jego liczne dzieła. Wykształcenie na wyższym poziomie mógł zdobyć tylko w aleksandryjskim Muzeumaleksandryjskim Muzeum, którego świetność już wtedy przeminęła, ale nadal pozostawało najważniejszą instytucją naukową ówczesnego świata.
Chociaż był mieszkańcem Imperium rzymskiego, pisał swe dzieła po grecku, w języku będącym wówczas językiem uczonych. Spośród jego zachowanych dzieł najważniejsze to Almagest, Hipotezy planetarne, Geografia i Optyka. Napisał także Czworoksiąg (Tetrabiblos), dzieło poświęcone szerzącej się wtedy astrologii; nie przynosi ono autorowi chwały, ponieważ zebrał w nim bezkrytycznie babilońskie i egipskie przepowiednie.
Almagest i Geografia Ptolemeusza pozostawały podstawą wiedzy astronomicznej i geograficznej przez następnych kilkanaście stuleci, aż do XV wieku. Ich autor był zatem jedną z najważniejszych postaci w historii nauki.
Słowniczek
(ang.: Musaeum at Alexandria) ośrodek naukowy i dydaktyczny, funkcjonujący w starożytności w Aleksandrii. Na ośrodek składała się biblioteka, obserwatorium astronomiczne, ogrody zoologiczny i botaniczny, sala do studiowania anatomii. Został założony na początku III w.p.n.e. przez egipskiego władcę Ptolemeusza I Sotera. Działalność ośrodka, finansowana przez państwo egipskie, obejmowała wszystkie dziedziny ówczesnej nauki. (z greckiego: Mouseion - ‘dom muz’).