Czy to nie ciekawe?
Nie ma chyba dziś człowieka, który nie zauważyłby, że Słońce porusza się po niebie, pojawiając się po jednej stronie horyzontu i znikając po jego drugiej stronie. Bardziej uważny obserwator stwierdzi, że Księżyc wykonuje podobny ruch, choć nieco inaczej. Astronom‑amator doszuka się analogicznych prawidłowości w ruchu gwiazd, a wytrawny astronom także w ruchu planet. Użycie coraz dokładniejszych przyrządów pokazuje coraz dobitniej, że wszystkie te ruchy są znacznie bardziej skomplikowane, niż „od pierwszego wejrzenia” (Rys. a.).
Jak to wszystko opisać? Jak połączyć cechy wspólne ruchów różnych ciał na niebie z niepowtarzalną specyfiką każdego z ich torów? Jak dotrzeć do tego jednego, ogólnego przepisu „na ruch wszystkiego na niebie”? A jak dotrzeć do tej jednej, ogólnej zasady, która tym wszystkim rządzi? Czy w ogóle jest taka zasada? Pytania te nurtowały ludzi od wielu tysiącleci.
Sapiens dominabitur astris (Mądry [człowiek] zapanuje nad gwiazdami).
Klaudiusz Ptolemeusz, któremu przypisuje się to powiedzenie, zebrał, uporządkował i opracował dorobek wielu pokoleń myślicieli. Ale:
- Czy pchnął przez to naukę do przodu?
- Czy jego opis sposobu, w jaki poruszają się ciała na niebie, był dokładny? Czy był prawdziwy?
- Czy jego „przepis na ruch ciał niebieskich” zniechęcił astronomów do poszukiwania rozwiązań alternatywnych? Do szukania odpowiedzi na pytanie o przyczyny takiego ruchu?
- Czy Klaudiusz Ptolemeusz, poprzez swój niekwestionowany autorytet, zahamował rozwój astronomii i fizyki na kilkanaście wieków?
To tylko niektóre pytania, które przychodzą do głowy, gdy przywołujemy tę niezmiernie ciekawą postać.
przedstawisz wybrane elementy życiorysu Ptolemeusza na tle wydarzeń w regionie śródziemnomorskim na początku naszej ery,
omówisz rolę, jaką odegrało Muzeum Aleksandryjskie i pracujący w nim uczeni w ukształtowaniu dorobku Ptolemeusza, scharakteryzujesz ten dorobek,
objaśnisz podstawy geocentrycznego modelu świata, przeanalizujesz schematy przedstawiające najważniejsze elementy tego modelu,
przedstawisz i ocenisz argumenty, zarówno na poparcie jak i na odrzucenie tezy, że dorobek Ptolemeusza nazbyt jednostronnie ukierunkował rozwój astronomii i fizyki przez kilkanaście następnych stuleci.