Przeczytaj
Receptory skóry człowieka
ReceptoryReceptory skórne to zakończenia nerwów czuciowych, które przesyłają odebrane impulsy do ośrodkowego układu nerwowego.
Biorąc pod uwagę rodzaj odbieranego bodźca, receptory możemy podzielić na mechaniczne (mechanoreceptorymechanoreceptory), termiczne (termoreceptorytermoreceptory) i bólowe (nocyceptorynocyceptory).
Mechanoreceptory
MechanoreceptoryMechanoreceptory odpowiadają za odczuwanie dotyku i ucisku. Są wśród nich zarówno wolne zakończenia nerwowe (ciałka Merkla), jak i otorbione łącznotkankową torebką (ciałka Meissnera, ciałka blaszkowate, ciałka Ruffiniego).
Ciałka Merkla (łąkotki dotykowe Merkla)
Ciałka dotykowe (ciałka Meissnera)
Ciałka blaszkowate (ciałka Vatera–Paciniego)
Termoreceptory
TermoreceptoryTermoreceptory to ciałka zmysłowe odpowiadające za czucie zimna i ciepła. Ich reakcja na bodziec termiczny jest zależna od temperatury ciała. Na przykład letnia woda, w której zanurzymy zimne ręce i z której zrobimy okład na gorące czoło, mimo takiej samej temperatury wywoła inne reakcje: w pierwszym przypadku będziemy odczuwać ciepło, w drugim przyjemny chłód. Receptory nieosłoniętej części ciała wykazują większą wrażliwość na różnice temperatur od tych, którą są okryte odzieżą.
Ciałka Ruffiniego
Kolby końcowe (ciałka buławkowate, Krausego)
Nocyceptory
Rozmieszczenie receptorów w skórze
Receptory skórne są umieszczone obok siebie, ale ich rozłożenie jest nierównomiernie w różnych obszarach skóry, znajdują się też na różnych głębokościach.
Receptory bólu (nocyceptorynocyceptory) to wolne, niczym nieosłonięte zakończenia włókien nerwowych . Często są to wypustki jednego włókna, ale położone w różnych miejscach skóry. Wyspecjalizowane są w odbieraniu silnych bodźców termicznych, mechanicznych, chemicznych i elektrycznych – uszkadzających tkanki i zagrażających życiu. Jednak ich wrażliwość na ból może być różna: te nocyceptorynocyceptory, które mają włókna zmielinizowane, przewodzą impulsy szybciej, przez co są bardziej wrażliwe, a te, których aksonyaksony nie są zmielinizowane, przewodzą impulsy wolniej, wolniej też reagują na bodźce.
Różna jest czułość miejsc na skórze. Punkty o największej wrażliwości – w których znajduje się najwięcej receptorów dotyku i bólu – rozsiane są w skórze dość rzadko. Stopień wrażliwości skóry można wyznaczyć np. za pomocą cyrkla: dotykając jego ramionami jednocześnie dwóch punktów na ciele.
Bodziec pobudzający receptory charakteryzują: siła, czas trwania i czas jego narastania. Dla powstania wrażenia zmysłowego i jego intensywności najważniejsze znaczenie ma czas wzrastania bodźca – im jest krótszy, tym intensywność wrażenia zmysłowego jest większa. Podczas utrzymującego się bodźca o tej samej sile następuje zjawisko adaptacji receptora do danego bodźca.
Na powierzchni skóry znajdują się pola odbiorcze (recepcyjne)pola odbiorcze (recepcyjne) zawierające receptory, z których impulsy nerwowe przesyłane są do wspólnego włókna nerwowego. Im mniejsze pole odbiorczepole odbiorcze, tym mniej receptorów przypada na unerwiające je włókno i tym mniejsza jest precyzja czucia.
Słownik
zdolność do przystosowywania się receptora do działającego bodźca
długie włókno nerwowe, przekazujące impuls nerwowy do kolejnej komórki nerwowej
komórki tkanki łącznej produkujące m.in. kolagen
składnik tkanki nerwowej towarzyszący komórkom nerwowym; uczestniczy w odżywianiu i ochronie komórek nerwowych, tworzy osłonki mielinowe długich wypustek nerwowych
receptory, które odbierają informacje o czynnikach mechanicznych, takich jak dotyk, ucisk, wibracje, ruch, ciśnienie
tłuszczowa substancja z grupy glikolipidów powlekająca aksony komórek nerwowych; odpowiada za izolację elektryczną włókna oraz jego mechaniczną ochronę
receptory odbierające informacje o zmianach temperatury
wyspecjalizowane komórki zmysłowe, zakończenia nerwowe mające zdolność do przetwarzania energii bodźca na energię elektryczną impulsu nerwowego
obszar powierzchni zawierający receptory, dzięki którym jest zdolny do przyjęcia pobudzenia; im mniejsze pole odbiorcze tym większa precyzja czucia
receptory stanowiące wolne, niczym nieosłonięte zakończenia włókien nerwowych, wyspecjalizowane w odbieraniu silnych bodźców wywołujących wrażenie bólu