bg‑magenta

Usługi materialne i niematerialne

Istnieje wiele klasyfikacji usług. Zostały one przedstawione szczegółowo w materiale Zróżnicowanie sektora usług.

W niniejszym materiale zwrócono szczególną uwagę na usługi materialne i niematerialne, które są wyodrębniane w wyniku podziału usług według charakteru wykonywanych czynności oraz obiektu działania na podstawie Europejskiej Klasyfikacji Działalności (EKD).

Usługi materialne dotyczą oddziaływania na dobra materialne i zwiększania ich wartości. Zalicza się do nich np. transport pasażerski, łączność, usługi naprawcze, remontowe, porządkowe, hotelarskie, gastronomiczne, pralnicze, fryzjerskie, handel czy gospodarkę komunalną. Są one związane z przenoszeniem dóbr materialnych w przestrzeni, ich eksponowaniem, przekształcaniem i udostępnianiem odbiorcom. Dzięki nim możliwe jest także przemieszczanie osób oraz wpływanie na funkcjonowanie zakładów produkcyjnych i placówek usługowych. Usługi materialne zaspokajają usługi niższego rzędu i są dobrze rozwinięte w krajach o różnym poziomie rozwoju.

Źródło: Zimny Z., „ Usługi: charakterystyka i transakcje międzynarodowe”.

Można stwierdzić, że usługi materialne odróżnia się od dóbr materialnych, jednak w gospodarce przy liczeniu dochodu narodowego występuje między nimi wiele powiazań, które powodują, że różnice te się zacierają. Produkt niektórych usług przybiera często postać materialną np. raport konsumencki czy zbudowany dom. Prawie wszystkie dobra poza czynnikami siły roboczej jako czynnika produkcji wymagają użycia usług „nieczynnikowych” do produkcji. Podobnie produkcja usług nie może obyć się bez użycia dóbr fizycznych. Dystrybucja i sprzedaż dóbr nie byłaby więc możliwa bez usług transportowych, handlowych , finansowych i wielu innych. Wraz z nasilająca się konkurencją wartość dóbr materialnych składa się w coraz większym stopniu z wartości różnorodnych usług.
Rezultatem działalności usługowej nie jest produkt materialny, lecz zmiana stanu osoby lub rzeczy: przemieszczanie się w przestrzeni (transport), doznań duchowe (koncert symfoniczny) , lepszy wygląd (usługi fryzjerskie, kosmetyczne), spokój ducha (ubezpieczenia), sprawny samochód (usługi naprawcze) większa wiedza (raport konsultancki), uzyskanie bieżącej informacji (gazety i inne media).

Usługi niematerialne to z kolei czynności niemające bezpośredniego związku z dobrami materialnymi. Należą do nich np. usługi administracyjne, finansowe, edukacyjne, marketingowe, medyczne, kulturalne, związane z opieką społeczną, rekreacją czy sportem. Pośrednio jednak produkcja dóbr materialnych wpływa na usługi niematerialne, np. poprzez produkcję sprzętu medycznego, naukowego, dydaktycznego czy sportowego potrzebnego do ich świadczenia. Natomiast poziom usług niematerialnych wpływa na jakość i sposób wytwarzania dóbr materialnych, np. poprzez poziom usług zdrowotnych i edukacyjnych wpływa na wydajność pracy i kwalifikacje pracowników. Usługi niematerialne zaspokajają usługi wyższego rzędu i są dobrze rozwinięte jedynie w krajach o wyższym poziomie rozwoju.

Według JPK i na podstawie ustawy o podatku dochodowym do usług niematerialnych zalicza się szereg usług: doradczych, księgowych, prawnych, zarządczych, szkoleniowych, marketingowych, firm centralnych (head offices), reklamowych, badania rynku i opinii publicznej, w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych.

Rmg9LpkInx7d1
Naprawa samochodu to przykład usług materialnych.
Źródło: dostępny w internecie: https://pxhere.com/pl/photo/685629, domena publiczna.
R1I0mk2R6Cq9P
Usługi kulturalne to przykład usług niematerialnych.
Źródło: dostępny w internecie: https://pixnio.com/media/theatre-opera-queen-king-costume#, domena publiczna.
Polecenie 1

Wymień czynniki społeczne, gospodarcze, ekonomiczne, które wpływają na rozwój usług niematerialnych w krajach wysoko rozwiniętych.

R1aIWgFhpvgMs
(Uzupełnij).
bg‑magenta

Znaczenie i rola usług

Usługi pełnią ważną rolę w gospodarce i życiu społecznym. Zależą m.in. od:

  • poziomu rozwoju społeczno‑gospodarczego,

  • stopnia mechanizacji rolnictwamechanizacja rolnictwamechanizacji rolnictwa i poziomu automatyzacji przemysłu,

  • stopnia zamożności społeczeństwa i jego potrzeb,

  • poziomu wykształcenia ludności,

  • globalizacjiglobalizacjaglobalizacji.

R1PrcTyp4QLcY1
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: ZNACZENIE I ROLA USŁUG
    • Elementy należące do kategorii ZNACZENIE I ROLA USŁUG
    • Nazwa kategorii: wpływają na rozwój innych sektorów gospodarki narodowej
    • Nazwa kategorii: są czynnikiem wpływającym na postęp technologiczny i innowacje
    • Nazwa kategorii: stanowią źródło dochodu dla ludności
    • Nazwa kategorii: dostarczają wykwalifikowanej kadry
    • Nazwa kategorii: uczestniczą w tworzeniu PKB
    • Nazwa kategorii: zapewniają obsługę handlową
    • Nazwa kategorii: usprawniają organizację produkcji i zbytu dóbr
    • Nazwa kategorii: organizują życie społeczne
    • Nazwa kategorii: wpływają na bezpieczeństwo obywateli
    • Nazwa kategorii: wpływają na realizację potrzeb ludności
    • Nazwa kategorii: gromadzą, przetwarzają i porządkują informacje
    • Nazwa kategorii: finansują procesy produkcyjne
    • Nazwa kategorii: ułatwiają zarządzanie przedsiębiorstwem
    • Nazwa kategorii: zapewniają sprawne funkcjonowanie gospodarki narodowej
    • Koniec elementów należących do kategorii ZNACZENIE I ROLA USŁUG
Polecenie 2

Sklasyfikuj podane wyżej funkcje usług, dzieląc je na pełnione funkcje gospodarcze i pozagospodarcze.

Rae3N6xxgeaPk
(Uzupełnij).
bg‑magenta

Usługi a poziom rozwoju społeczno‑gospodarczego

Poziom zatrudnienia w usługach jest związany z poziomem rozwoju społeczno‑gospodarczego. Kraje wyżej rozwinięte odznaczają się większym udziałem usług w strukturze zatrudnienia, a kraje słabiej rozwinięte - mniejszym. Zagadnienie to zostało opisane szerzej w materiale Udział usług w strukturze zatrudnienia.

R1b6iMmlECqpy1
Usługi w krajach o różnym poziomie rozwoju
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Słownik

bezrobocie technologiczne
bezrobocie technologiczne

brak pracy wywołany wypieraniem działalności ludzi przez komputery i szybsze środki łączności

globalizacja
globalizacja

charakterystyczne i dominujące w końcu XX i na początku XXI w. tendencje w światowej ekonomii, polityce, demografii, życiu społecznym i kulturze, polegające na rozprzestrzenianiu się analogicznych zjawisk, niezależnie od kontekstu geograficznego i stopnia gospodarczego zaawansowania danego regionu

mechanizacja rolnictwa
mechanizacja rolnictwa

proces zastępowania pracy ręcznej w produkcji roln. pracą maszyn i urządzeń technicznych