Przeczytaj
Przypomnijmy definicję ostrosłupa prawidłowego czworokątnego:
Ostrosłup prawidłowy czworokątny to ostrosłup, który ma w podstawie kwadrat, a ściany boczne są przystającymi trójkątami równoramiennymi.
Krawędzie ostrosłupa prawidłowego czworokątnego
Boki wielokąta znajdującego się w podstawie ostrosłupa nazywamy krawędziami podstawy.
Ostrosłup prawidłowy czworokątny ma cztery krawędzie podstawykrawędzie podstawy tej samej długości – będziemy je oznaczać literą . Każdy z odcinków łączących wierzchołki podstawy z wierzchołek ostrosłupa nazywamy krawędzią bocznąkrawędzią boczną – na rysunku oznaczony literą . Ostrosłup prawidłowy czworokątny ma cztery krawędzie boczne tej samej długości.
Najkrótszy odcinek łączący wierzchołek ostrosłupa z płaszczyzną podstawy nazywamy wysokością ostrosłupa – na rysunku oznaczony literą .
Spodek wysokości w ostrosłupie to rzut prostopadły wierzchołka na płaszczyznę podstawy. W ostrosłupie prostym spodek wysokości jest środkiem okręgu opisanego na podstawie tego ostrosłupa. W ostrosłupie prawidłowym czworokątnym jest to więc punkt przecięcia przekątnych podstawy.
Przekątna podstawy ostrosłupa prawidłowego czworokątnego
W podstawie ostrosłupa prawidłowego czworokątnego znajduje się kwadrat. Przekątną tego kwadratu nazywamy przekątną podstawyprzekątną podstawy ostrosłupa prawidłowego czworokątnego i będziemy ją oznaczać przez . Przypomnijmy, że .
Wysokości ścian bocznych w ostrosłupie prawidłowym czworokątnym
Ściana boczna ostrosłupa prawidłowego czworokątnego jest trójkątem równoramiennym.
Wysokość tego trójkąta wychodzącą z wierzchołka ostrosłupa nazywamy wysokością ściany bocznej i będziemy ją oznaczać przez . Jeżeli ściana boczna będzie trójkątem równobocznym (pamiętajmy, że nie musi tak być), to .
Oprócz wysokości poprowadzonej z wierzchołka ostrosłupa każda ze ścian bocznych ma jeszcze dwie inne wysokości tej samej długości poprowadzone z wierzchołków podstawy.
Wysokości dwóch sąsiednich ścian bocznych ostrosłupa prawidłowego czworokątnego poprowadzone na tę samą krawędź boczną mają wspólny koniec na tej krawędzi.
Wszystkie krawędzie ostrosłupa prawidłowego czworokątnego mają tę samą długość. Obliczymy miarę kąta pomiędzy wysokościami sąsiednich ścian poprowadzonymi na tę samą krawędź boczną.
Rozwiązanie
Oznaczmy przez długość krawędzi tego ostrosłupa. Przekątna podstawy tego ostrosłupa ma długość . Ściany boczne są trójkątami równobocznymi, więc wszystkie wysokości ścian bocznych mają długość .
Zróbmy rysunek pomocniczy:
Z twierdzenia cosinusów mamy:
Zatem:
Zależności między odcinkami w ostrosłupie prawidłowym czworokątnym
Rozważmy jeden z trójkątów, który powstaje przez poprowadzenie wysokości ściany bocznej – dzieli ona ścianę boczną na dwa trójkąty prostokątne.
Obliczymy długość krawędzi bocznej ostrosłupa prawidłowego czworokątnego przedstawionego na rysunku.
Rozwiązanie
Ponieważ trójkąt jest prostokątny to .
Czyli .
Odczytujemy wartość sinusa z tabeli wartości funkcji trygonometrycznych i otrzymujemy długość krawędzi bocznej
Rozważmy następnie jeden z trójkątów, których bokami są: wysokość ostrosłupa, odcinek łączący punkt przecięcia przekątnych podstawy ze środkiem krawędzi podstawykrawędzi podstawy i wysokość ściany bocznej.
Obliczymy wysokość ostrosłupawysokość ostrosłupa prawidłowego czworokątnego, którego wszystkie krawędzie mają długość .
Rozwiązanie
Ściana boczna tego ostrosłupa jest trójkątem równobocznym, a zatem
Obliczamy wysokość ostrosłupa korzystając z twierdzenia Pitagorasa
, a zatem .
Kolejnym trójkątem prostokątnym, który możemy wykorzystywać do obliczania długości odcinków w ostrosłupie prawidłowym czworokątnym, jest trójkąt zawierający wysokość ostrosłupawysokość ostrosłupa, połowę przekątnej podstawy i krawędź bocznąkrawędź boczną.
Obliczymy długość krawędzi bocznej ostrosłupa prawidłowego czworokątnego o krawędzi podstawy i wysokości .
Rozwiązanie
Obliczamy najpierw długość przekątnej podstawy .
A zatem .
Korzystając z twierdzenia Pitagorasa otrzymujemy
, a stąd .
Wróćmy do pytania zawartego we wprowadzeniu.
Obliczymy, ile szkła trzeba zużyć na szklaną piramidę stojącą przed Luwrem.
Rozwiązanie
Korzystając z twierdzenia Pitagorasa obliczamy wysokość ściany bocznejwysokość ściany bocznej
Czyli
Stąd
A zatem na wszystkie ściany zużyjemy ok. szkła.
Obliczymy odległość spodka wysokości ostrosłupa prawidłowego czworokątnego o krawędzi podstawy długości i wysokości długości od krawędzi bocznej.
Rozwiązanie
Zrobimy rysunek pomocniczy:
Trójkąt jest prostokątny oraz .
Obliczymy długość przeciwprostokątnej tego trójkąta. Z Twierdzenia Pitagorasa mamy:
Czyli .
Obliczmy pole trójkąta :
Odległość spodka wysokości od krawędzi bocznej obliczymy korzystając z pola trójkąta :
A stąd: .
W ostrosłupie prawidłowym czworokątnym krawędź boczna ma długość , a wysokość ostrosłupa . Obliczymy odległość spodka wysokości ostrosłupa od wysokości ściany bocznej poprowadzonej z wierzchołka ostrosłupa.
Rozwiązanie
Zrobimy rysunek pomocniczy
Zgodnie z danymi z treści zadania i .
Obliczymy długość krawędzi podstawy tego ostrosłupa. Najpierw obliczmy długość odcinka z twierdzenia Pitagorasa:
.
Zatem: .
Krawędź podstawy ma długość (odcinek to połowa przekątnej podstawy).
Mamy więc:
Trójkąt jest więc prostokątny i równoramienny, czyli i .
A zatem odległość spodka wysokości ostrosłupa od wysokości ściany bocznej opuszczonej na krawędź podstawy wynosi .
Słownik
bok wielokąta znajdującego się w podstawie ostrosłupa
przekątna wielokąta znajdującego się w podstawie ostrosłupa
odcinek łączący wierzchołek podstawy z wierzchołkiem ostrosłupa
najkrótszy odcinek łączący wierzchołek ostrosłupa z płaszczyzną podstawy
wysokość trójkąta równoramiennego będącego ścianą boczną poprowadzona z wierzchołka ostrosłupa na krawędź podstawy