O reżyserze

R1Qm9NkC0ijId1
Akira Kurosawa
Źródło: domena publiczna.

Akira Kurosawa był japońskim reżyserem, scenarzystą i producentem filmowym. Urodził się w 1910 w Tokio. Zadebiutował w 1943 Sagą o judo. Akcja najbardziej znanych filmów Kurosawy toczy się w feudalnej Japonii. Fabułę ponad połowy jego obrazów stanowią adaptacjeadaptacjaadaptacje dzieł Szekspira, np.: Tron we krwi został oparty na Makbecie, Zły śpi spokojnie na Hamlecie, Ran na Królu Learze. Wyreżyserował również adaptacje kilku rosyjskich powieści, m.in. Idioty Dostojewskiego i Na dnie Gorkiego. Inne znane filmy Kurosawy to: Rashōmon, Siedmiu samurajów (na podstawie którego nakręcono później western Siedmiu wspaniałych), Madadayo, Sobowtór, Rudobrody, Niebo i piekło, Sanjūrō: samuraj znikąd, Ukryta forteca, Pojedynek w ciszy. Akira Kurosawa był laureatem wielu najważniejszych nagród w świecie filmu, m.in. dwóch Oscarów dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego, honorowego Oscara za całokształt twórczości. Zmarł w 1998 roku w Tokio.

Twórcza zdrada – adaptacja Makbeta

Tron we krwi Akiry Kurosawy to ta forma adaptacji Makbeta Wiliama Szekspira, którą za Alicją HelmanAlicja HelmanAlicją Helman można nazwać twórczą zdradą. Japoński reżyser wykorzystuje fabułę i główną myśl Szekspira, ale przenosi akcję do średniowiecznej Japonii. Bohaterami filmu nie są średniowieczni rycerze, a samurajowiesamurajsamurajowie. Kurosawa, dokonując adaptacji dzieła Szekspira, nadał nowe imiona bohaterom literackim, wyeliminował postaci drugoplanowe, skrócił tekst oraz zmienił wymowę niektórych fragmentów, w tym zakończenia.

Alicja Helman
R1YbzOuDVqHkP1
Utagawa Kunisada, całopostaciowy portret młodego samuraja, ok. 1843–1845
Źródło: Ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, domena publiczna.
Krzysztof Loska Akira Kurosawa – współczucie i moralność

Świadomość rozpadu tradycyjnych wartości i kryzysu zasad moralnych towarzyszy bohaterom Tronu we krwi, alegorycznej opowieści o żądzy władzy, zazdrości i rywalizacji. Kurosawa stworzył epos historyczny wzorowany na przedstawieniach teatru z jego maskami, ruchem scenicznym, rolą chóru i akompaniamentem muzycznym, przy czym nie zrezygnował całkowicie z realizmu nawet w scenach stylizowanych na średniowieczne malarstwo tuszowe, wyróżniających się sugestywnością i pięknem wizualnym. W filmach historycznych przeszłość jest dla Kurosawy kluczem do współczesności oraz punktem wyjścia do refleksji nad naturą ludzką oraz problemem dobra i zła.

Rc7vV0IdoikGN
Grupa samurajów (XIX wiek).
Źródło: domena publiczna.

Scenariusz Tronu we krwi jest zasadniczo wierny duchowi dramatu, mimo że nie padają w nim żadne kwestie napisane przez angielskiego dramaturga; skróceniu uległy tylko niektóre wątki poboczne. Pierwsze sceny służą wprowadzeniu zasadniczych tematów i głównych postaci dramatu; pokazują jednocześnie, w jaki sposób Kurosawa zamierza czytać Shakespeare'a, przekonują o jego oryginalnym podejściu do pierwowzoru. Nie chodzi wyłącznie o odmienność kontekstu kulturowego, który warunkuje każdą interpretację dzieła sztuki, ani nawet o napięcie między konwencjami teatru elżbietańskiego a japońską tradycją estetyczną, ale o swoiste przetworzenie materiału przez reżysera, wejście w dialog z tekstem dramatu, wypracowanie własnego języka wizualnego [...].

przecz Źródło: Krzysztof Loska, Akira Kurosawa – współczucie i moralność, dostępny w internecie: www.academia.edu.
RIHtNUjwmhPOA
Kwitnące drzewa wiśni sakura – japoński symbol nadejścia wiosny.
Źródło: licencja: CC BY-SA 4.0.

Słownik

adaptacja
adaptacja

(łac. adaptatio – przystosowanie) – przystosowanie utworu literackiego do wystawienia na scenie lub do sfilmowania; również utwór literacki w ten sposób przystosowany

Bushidō
Bushidō

(jap. bushi – feudalny rycerz japoński) niepisany zbiór zasad etycznych samurajów

samuraj
samuraj

(jap. samuraj) nazwa feudalnego rycerza japońskiego, w Japonii nazywanego bushi

sutra
sutra

(sanskr. sūtra – nić, sznur) nazwa religijnych ksiąg buddyjskich, zawierających nauki Buddy

teatr
teatr

(jap.  – umiejętność, talent, sztuka) jest jednym z głównych gatunków klasycznego teatru japońskiego, który skrystalizował się na przełomie XIV i XV wieku. Cechą charakterystyczną tej formy teatralnej jest występowanie aktorów w maskach, które symbolizują określony typ postaci, a także bogato zdobione stroje i peruki