Przeczytaj
Globalizacja
Benjamin BarberBenjamin Barber napisał: żyjemy w świecie, w którym wszystko jest zglobalizowane
– rynek pracy, produkcja, choroby, terroryzm, migracje. Uznał, że postępuje redukcja praw pracowniczych, a liberalizacja rynku pracy spowoduje, iż bogaci nadal będą się jeszcze bardziej bogacić kosztem ubogich
. To aspekt politologiczny McŚwiata. Aspekt drugi – kulturowy, lecz osadzony w analizach socjologicznych i ekonomicznych, opisał George RitzerGeorge Ritzer, amerykański socjolog, który zasłynął dwiema publikacjami. W książce McDonaldyzacja świata (1993) przedstawił zjawiska współczesnego kapitalizmu, uogólniając zasady wypracowane przez koncern McDonald’s, stąd popularna metafora makdonaldyzacjimakdonaldyzacji zachowań człowieka.
W swojej prowokacyjnej, ze swadą napisanej książce Ritzer uznał ewolucję sieci restauracyjnej McDonald’s za modelowy przykład działania nowoczesnego kapitalizmu. System ten produkuje m.in. fast food, a równocześnie tworzy określony styl życia oraz organizuje procesy ekonomiczne, które dehumanizują pracę człowieka. Ritzer wskazał, że zracjonalizowane systemy zarządzania, z ich głównymi atrybutami: wydajnością, przewidywalnością, efektywnością i kontrolą, znalazły szerokie zastosowanie w działalności człowieka. Są wykorzystywane w organizacji wypoczynku i podróży, w produkcji i usługach konsumenckich, edukacji, polityce, organizacji życia religijnego, a zwłaszcza w pionierskiej pod tym względem branży restauracyjnej.
Bohaterowie McŚwiata
W stronę antropologii przestrzeni. Flâneur – szkic do portretuWalter Benjamin […] antycypuje ujmowanie przez przyszłych badaczy […] flâneuraflâneura jako uosobienie „naszego konsumpcyjnegokonsumpcyjnego sposobu bycia w świecie”, jako wzór, który w dobie ponowoczesności uległ umasowieniu i, straciwszy swój dawny refleksyjno–krytyczny potencjał, stał się powszechną strategią kultury konsumpcyjnej […].
Znamiennym rysem wielkomiejskiego spacerowicza jest jego ambiwalentny stosunek do ulicznego tłumu. Flâneur nie istnieje bez konfrontacji z nim, bez owego w nim zatopienia. Stłoczona na ulicy ciżba ludzka jest dla niego świętem codziennych masek i przebrań, wielkim theatrum. Z jednej strony jako wyznawca niczym nieograniczonego indywidualizmu kultywuje samotność i anonimowość, lecz z drugiej strony instynktownie zmierza w rejony tłumne, by w nich się schronić i rozkoszować obfitością wrażeń, jakie mają mu do zaoferowania. Samotność w tłumie cechująca flâneura nie jest więc tutaj tradycyjnym symbolem alienacji wielkomiejskiej, lecz stanowi fenomen przyjmowany z afirmacją.
Źródło: Michał Dzionek, W stronę antropologii przestrzeni. Flâneur – szkic do portretu, dostępny w internecie: http://www.anthropos.us.edu.pl/anthropos2/texty/dzionek.htm [dostęp 2.05.2021].
Ludzie z McŚwiataPojęcie „McŚwiat” przeszło do języka debaty publicznej. Oznacza rzeczywistość wirtualną, życie toczące się w mediach społecznościowych. Swoje powstanie zawdzięcza nie tylko postępowi technologicznemu, ale likwidowaniu międzynarodowych barier handlowych i globalnej integracji politycznej. Ludzie żyjący w „McŚwiecie” to społeczeństwo konsumpcyjne, którego symbolem jest „złote” logo znanego nam wszystkim fast foodu. Tożsamość „McŚwiata” oparta jest na jak największym zysku oraz pragnieniu posiadania, a także niczym nieograniczonej konsumpcji. To po prostu wielkie rozrywkowe zakupy.
Barber zastanawiał się, jak naprawić liberalną demokrację, jak odtworzyć wielki projekt społeczeństwa obywatelskiego. Uważał, że państwa narodowe nie wytrzymały konkurencji z globalizacją, nie zaproponowały nic atrakcyjniejszego. Utrzymywał, że teraz za światową politykę odpowiadają burmistrzowie wielkich miast, którzy mogą się dzielić swym doświadczeniem. […] Uważał też, że największym wyzwaniem współczesnej demokracji jest zdefiniować się na nowo. I wrócić do elementarnej zasady solidarności.
Źródło: Radosław Korzycki, Ludzie z McŚwiata, dostępny w internecie: https://www.tygodnikpowszechny.pl/marzyciel-z-mcswiata-147781 [dostęp 2.05.2021].
Efekty makdonaldyzacji, rozumianej jako przeniesienie zasad działania barów szybkiej obsługi na inne dziedziny życia społecznego, opisuje Marcin Świetlicki:
Baczność!Skończyło się dzieciństwo. Baczność! – mówi Pani.
Skończyło się! – od teraz będziemy chadzali
czwórkami. Lub parami. Już się nie schowamy.
Już będziemy zmuszeni głosować. I tańczyć
wszystkie przedziwne narodowe tańce.
Będziemy jednym ogromnym różańcem.Skończyło się dzieciństwo. Baczność! – mówi Pani.
Wszyscy wejdziemy przez Europę do
supermarketu‑katedry, tam Prezydent czeka
oraz czeka tam na nas przemiła Autorka
naszego podręcznika. Wszyscy zaśpiewamy
piosenkę napisaną przez to cudne Państwo.Skończyło się dzieciństwo. Baczność! – mówi Pani.
Napiszemy felieton do kolorowego
pisemka. To doprawdy jest
zajęcie dla prawdziwych mężczyzn. I poprowadzimy
telewizyjny program kulturalny.
Mieliśmy tonąć, jednak utrzymamysię na powierzchni. I skończyło się
dzieciństwo. Baczność! Już skończyło się.
Więc wywalczmy sobie dostęp
do ciepłych zagranicznych mórz i internetu.
Stworzymy jedną supersprawną zgodną
sieć komórkową. Baczność! Lepsze papierosy,lepszy alkohol. Wciąż lepsze i lepsze
podpaski i pampersy, samochody, proszki.
Na zajęciach rytmiki zapoznamy się
z muzyką techno. Kiedy patrzę w twoje
oczy – to się jak akwizytor czuję, mały,
przegrany, próbujący kupę śmiecia sprzedaćnikomu. Jeśli jesteś – przyślij mejla. To jest
najgorsza rola – akwizytor, który
wciska śmieci nikomu. Jeżeli istniejesz –
to przyślij esemesa. Mogę być ci wierny.
Nic mi nie pozostało. Bo skończyło się.
Kulę i bolę się.Źródło: Marcin Świetlicki, Baczność!, [w:] Marcin Świetlicki, Wiersze, Kraków 2011, s. 297.
Słownik
(łac. consumptio – zużycie, zniszczenie) – do przełomu XIX i XX wieku pojęcie kojarzone raczej pejoratywnie z ekspansywną gospodarką wolnorynkową i – jako styl życia i postawa życiowa – z powstaniem nowoczesnych form kultury popularnej; we współczesnym rozumieniu konsumpcjonizm to proces zaspokajania potrzeb społecznych przez nadmierną podaż dóbr gospodarczych; cecha ponowoczesnego społeczeństwa obwarowana globalizacją; w nurcie alterglobalistycznym obwiniana o bezkrytyczną dewastację zasobów naturalnych
globalny i specyficzny proces organizacji ludzkiej aktywności, m.in. edukacji, pracy, opieki zdrowotnej, podróży, wypoczynku, żywienia; jego cechy główne to zwiększanie wydajności, przewidywalności, efektywności i kontroli pracy; skutkuje określonym stylem życia związanym z konsumpcjonizmem i ekspansywną gospodarką wolnorynkową poddaną korporacjom ekonomicznym
(fr. postmodernisme < moderne – nowoczesny; łac. post - następnie, potem, po) – nurt w sztuce, literaturze i filozofii końca XX w., stanowiący krytykę nowoczesnej cywilizacji opartej na idei racjonalnego i jednolitego porządku istniejącego w świecie; także rodzaj dominanty estetycznej rozumianej jako współistnienie bardzo różnych cech, gustów i upodobań, takich jak fascynacja kiczem, serialami na platformach VOD, opiniami pism poradnikowych, magią reklamy, opiniotwórczością influencerów, dominacją komunikowania w mediach społecznościowych