R1ep1iAa4aGmW1

Zdjęcie przedstawia starszego mężczyznę. Jest łysiejący, ma krótkie, siwe włosy, prostokątną twarz ze zmarszczkami oraz niebieskie oczy. Ubrany jest w garnitur z krawatem w małe kropki.

Zasady funkcjonowania Federacji Rosyjskiej określa konstytucja z 1993 roku, przyjęta w ogólnonarodowym referendum. Nadała ona systemowi politycznemu w tym kraju charakter półprezydenckisystem półprezydenckipółprezydencki, który cechuje się przewagą władzy wykonawczej nad ustawodawczą (w szczególności silną pozycją prezydenta) oraz dualizmem egzekutywydualizm egzekutywydualizmem egzekutywy (prezydent i rząd są odrębnymi organami konstytucyjnymi). W warunkach rosyjskich system ten wyewoluował w stronę reżimu autorytarnego.

Władzę państwową – na poziomie federalnym – sprawują w Rosji:

• Prezydent Federacji Rosyjskiej;

• rząd Federacji Rosyjskiej;

• Zgromadzenie Federalne;

• sądy Federacji Rosyjskiej.

Rosyjski parlament to Zgromadzenie Federalne. Jest organem władzy ustawodawczej, ale pełni także funkcje kontrolne wobec innych państwowych organów. Zgromadzenie Federalne składa się z dwóch izb: Rady Federacji oraz Dumy Państwowej. Oddaje to federacyjny charakter rosyjskiego państwa. Ten pierwszy organ, nazywany niekiedy izbą wyższą, reprezentuje podmioty federacjipodmiot federacjipodmioty federacji (republiki, obwody, kraje, okręgi i miasta wydzielone), drugi zaś, określany jako izba niższa – obywateli Rosji.

Rada Federacji

R18QKIKjF0YzE

Zdjęcie przedstawia salę obrad. Po lewej stoi podłużna, drewniana ława, przed którą jest mównica. Nad ławą na białej ścianie wisi dwugłowy, złoty orzeł. Po prawej stronie znajdują się ułożone półkoliście rzędy ław z zielonymi fotelami. Przy ławach siedzą w większości mężczyźni w garniturach. Mają przed sobą dokumenty, telefony oraz ekrany monitorów. Na ścianie z jasnobrązowymi panelami są loże na dwóch poziomach. Siedzą tam ludzie. Na ścianie wiszą również dwa monitory. W pomieszczeniu jest zielona wykładzina.

Rosja składa się z 22 republik, 46 obwodów, 9 krajów, 4 autonomicznych okręgów oraz 4 miast wydzielonych. Dwa z tych podmiotów – Republika Krymu oraz miasto Sewastopol - stanowią, według prawa międzynarodowego, terytoria Ukrainy, które w 2014 r. zostały jednostronnie anektowane przez Rosję.

Każdy podmiot federacji ma prawo do dwóch przedstawicieli w Radzie Federacji. Jeden reprezentuje lokalny parlament, drugi zaś – władzę wykonawczą danej jednostki. Dodatkowo, prezydent może mianować do 30 członków izby. Osoby zasiadające w Radzie Federacji nazywani są w Rosji senatorami. Organ ten nie ma określonej kadencji, a jego członkowie nie pochodzą z powszechnych wyborów.

Do kompetencji Rady Federacji należą m.in.: zatwierdzanie zmian granic między podmiotami Federacji Rosyjskiej, zatwierdzanie dekretu prezydenta we wprowadzeniu stanu wojennego i wyjątkowego, rozstrzyganie o użyciu sił zbrojnych poza granicami, zarządzenie wyborów prezydenta, usunięcie prezydenta z urzędu oraz powoływanie sędziów i Prokuratora Generalnego Federacji Rosyjskiej.

Duma Państwowa

R2JvVAszUcqyy

Zdjęcie przedstawia salę obrad. Po prawej wiszą na ścianie duże monitory oraz godło z dwugłowym, złotym orłem na czerwonym tle. Pod godłem jest podłużna, drewniana ława, przed którą stoi mównica. Po lewej stronie sali znajdują się rzędy ław z jasnymi fotelami. Siedzą przy nich mężczyźni w garniturach oraz kobiety w garsonkach. Mają przed sobą dokumenty oraz ekrany monitorów. W pomieszczeniu jest szara wykładzina, jasne ściany oraz oświetlające wnętrze żyrandole.

W skład Dumy Państwowej wchodzi 450 deputowanych, którzy wybierani są w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję. Bierne prawo wyborcze mają obywatele Rosji, którzy ukończyli 21 lat, stale zamieszkujący na terytorium kraju. Połowa deputowanych wybierana jest w 225 okręgach jednomandatowych. W każdym okręgu wygrywa kandydat, który uzyskał najwięcej głosów. Pozostali wybierani są z list partyjnych – w okręgach wielomandatowych, przy czym w podziale mandatów uczestniczą tylko partie, które uzyskały co najmniej 5% głosów. Oznacza to, że każdy wyborca ma dwa głosy, a system wyborczy obowiązujący w wyborach do Dumy jest systemem większościowoordynacja większościowawiększościowo-proporcjonalnymordynacja proporcjonalnaproporcjonalnym. Duma Państwowa może w szczególnych przypadkach zostać rozwiązana przez prezydenta przed upływem kadencji. Dzieje się tak obligatoryjnie w sytuacji trzykrotnego odrzucenia przez nią kandydata na premiera lub gdy dwukrotnie udzieli ona rządowi wotum nieufności, a prezydent – fakultatywnie – zdecyduje się na skrócenie kadencji Dumy.

Duma powołuje i odwołuje przewodniczącego Banku Centralnego Federacji Rosyjskiej i Rzecznika ds. Praw Człowieka oraz wyraża zgodę na powołanie przez Prezydenta Federacji szefa rządu. Izba uprawniona jest do ogłaszania amnestii, a także stawiania Prezydenta Federacji Rosyjskiej w stan oskarżenia.

Obie izby Zgromadzenia Federalnego obradują co do zasady oddzielnie. Zbierają się razem jedynie w celu wysłuchania orędzia prezydenta, prezesa sądu konstytucyjnego oraz goszczących w Rosji przywódców innych państw. Deputowany Dumy Państwowej nie może być jednocześnie członkiem Rady Federacji ani deputowanym parlamentu w żadnej jednostce federacyjnej. Wszystkim członkom parlamentu konstytucja gwarantuje immunitetimmunitetimmunitet – bez zgody odpowiedniej izby nie można żadnego z nich zatrzymać, aresztować ani poddać rewizji osobistej.

Proces legislacyjny

Podstawową funkcją rosyjskiego parlamentu jest uchwalanie ustaw. Prawo wnoszenia projektów ustaw przysługuje wymienionym przez konstytucję podmiotom. Są to:

• Prezydent Federacji Rosyjskiej;

• Rada Federacji;

• członkowie Rady Federacji;

• deputowani do Dumy Państwowej;

• rząd Federacji Rosyjskiej;

• parlamenty podmiotów federacji.

Prawo inicjatywy ustawodawczej mają także – w sprawach należących do ich kompetencji – organy władzy sądowniczej:

• Sąd Konstytucyjny;

• Sąd Najwyższy;

• Naczelny Sąd Arbitrażowy.

Projektem ustawy zajmuje się w pierwszej kolejności Duma Państwowa, która po rozpatrzeniu wniosku może ustawę uchwalić większością ustawowej liczby swoich członków. Następnie ustawa trafia do Rady Federacji, która ma prawo ją odrzucić. W takim wypadku konstytucja przewiduje możliwość powołania komisji rozjemczej, składającej się z członków obu izb parlamentu. Duma może jednak nie zgodzić się z decyzją Rady Federacji i ponownie uchwalić ustawę – w takiej sytuacji jednak wymagana jest większość 2/3 całkowitej liczby jej członków. Ustawę może również zawetować prezydent. Sprzeciw głowy państwa wobec ustawy zostaje oddalony, gdy obie izby Zgromadzenia Federalnego ponownie ją przyjmą – większością 2/3 głosów wszystkich swoich członków.

Słownik