Przeczytaj
Na strukturę wieku i płci ludności Polski wpływają głównie dwa elementy ruchu naturalnego: współczynnik urodzeń oraz współczynnik zgonów. Jednym ze wskaźników ukazujących stan zdrowotny ludności oraz stopień rozwoju opieki medycznej w kraju są dane dotyczące przeciętnego dalszego trwania życiaprzeciętnego dalszego trwania życia. To liczba lat, jaką ma jeszcze do przeżycia osoba w wieku X przy założeniu umieralności z okresu, dla którego opracowano tablice trwania życia.
Odszukaj na wykresie przeciętnego trwania życia rok urodzenia twoich dziadków, rodziców oraz twój własny. Zwróć uwagę na długość życia kobiet oraz mężczyzn. Sformułuj wniosek dotyczący tendencji zmian długości przeciętnego trwania życia od czasu urodzenia twoich dziadków do dziś.
Zapoznaj się z opisem wykresu przeciętnego trwania życia. Zwróć uwagę na długość życia kobiet oraz mężczyzn. Sformułuj wniosek dotyczący tendencji zmian długości przeciętnego trwania życia od czasu urodzenia twoich dziadków do dziś.
Przeciętne dalsze trwanie życia w Polsce od wielu lat systematycznie wzrasta. Niemowlę urodzone kilka dni temu ma szansę na przeżycie około 75‑80 lat. Jak możesz odczytać z wykresu, przeciętne trwanie życia kobiet w Polsce jest o około 8 lat dłuższe niż życie mężczyzn. Żyjemy coraz dłużej, powiększa się też liczba osób, które ukończyły 100 lat. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na koniec 2017 roku w Polsce żyło 4 900 osób, które obchodziły już setne urodziny.
Stulatków możemy określić, jako „żyjące historie”. Najstarszą mieszkanką naszego kraju w 2019 r. była pani Tekla Juniewicz – superstulatka, która ukończyła 113 lat! Pani Tekla Junkiewicz urodziła się w 1906 r., czyli jeszcze zanim Polska odzyskała niepodległość. Za jej życia miały miejsce I i II wojna światowa oraz wiele innych historycznych wydarzeń, o których czytasz dzisiaj w podręcznikach do historii XX wieku.
Stanisław Kowalski ze Świdnicy (ur. 14.04.1910 r.) to nie tylko najstarszy żyjący w Polsce mężczyzna, ale również rekordzista halowych mistrzostw Europy weteranów w lekkoatletyce. Jest najstarszą osobą w Europie, która ukończyła bieg na 100 metrów. Ciekawostką jest fakt, że pan Stanisław zaczął uprawiać biegi, dopiero kiedy ukończył 104 lata.
Umieralność w Polsce
W 2016 roku zmarło w Polsce 388 tys. ludzi, ale w 2018 już ponad 414 tys. - wskaźnik zgonówwskaźnik zgonów (najczęściej podawany w promilach), określany jako liczba zgonów na 1000 mieszkańców, wyniósł w 2016 roku 10,10‰. Najwyższy wskaźnik zgonów na 1000 mieszkańców odnotowano w województwie łódzkim (12,14‰), a najniższy - w podkarpackim (8,98‰). Statystycznie częściej umierają mężczyźni, w niektórych przedziałach wiekowych różnica między liczbą zgonów kobiet i mężczyzn jest na tyle duża, że zjawisko to określane jest jako „nadumieralnośćnadumieralność mężczyzn”.
Główne grupy chorób zagrażających życiu Polaków
Mimo postępu medycyny, szczególnie w zakresie diagnostyki oraz leczenia, nie udało nam się wyeliminować z życia człowieka chorób. Nawet w krajach o wysokim stopniu rozwoju gospodarczego, a tym samym wysokiej jakości usług medycznych, nadal istnieją tzw. choroby społeczne. Chorobami społecznymiChorobami społecznymi określa się schorzenia występujące u co najmniej 10% populacji. Mają one najczęściej charakter przewlekły, a proces ich leczenia jest długotrwały. Z tego względu koszty ponoszone przez społeczeństwo na kurację i rekonwalescencję stanowią znaczne obciążenie budżetu państwa.
W krajach rozwijających się oraz o wysokim stopniu rozwoju gospodarczego do chorób o znacznym zasięgu społecznym zaliczane są:
choroby sercowo‑naczyniowe, w tym nadciśnienie tętnicze, choroby niedokrwienne serca, udary, zawały
choroby związane z układem pokarmowym, np. choroba wrzodowa, zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia)
choroby dróg oddechowych, takie jak: astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc
cukrzyca
nowotwory
nadwaga i otyłość
alergie
Ponieważ cechą wspólną wielu schorzeń występujących w krajach wysokorozwiniętych jest podobny zbiór przyczyn, określamy je wspólnym mianem chorób cywilizacyjnychchorób cywilizacyjnych.
Wraz z rozwojem gospodarczym kraju wzrasta w populacji zachorowalność na te schorzenia. Ze względu na powszechność występowania chorób, przyczyn należy poszukiwać w ogólnych warunkach życia, między innymi w stanie środowiska przyrodniczego oraz stylu życia, jaki prowadzimy. Większość z tych schorzeń nie ma nagłego przebiegu, ale „zapracowujemy” sobie na nie przez wiele lat. Skutki naszych zaniedbań widoczne są dopiero w dojrzałym lub w podeszłym wieku i stanowią wówczas bezpośrednią przyczynę zgonów. Gdybyśmy zmienili nasze codzienne nawyki i uzależnienia, moglibyśmy znacząco poprawić stan własnego zdrowia.
Dla każdego z podanych lat uszereguj przyczyny zgonów w kolejności od najczęściej występującej. Porównaj przyczyny zgonów, wskaż te schorzenia, których udział w liczbie zgonów w Polsce wzrósł lub zmalał.
Wymień, które z naszych codziennych zachowań czy nawyków mogą tłumaczyć udział chorób wskazywanych jako główne przyczyny zgonów wśród Polaków.
W Polsce od kilkudziesięciu lat główną przyczyną zgonów są choroby układu krążenia, między innymi choroby: nadciśnieniowa, miażdżyca oraz choroba niedokrwienna serca, w tym zawał. Chociaż udział tych chorób w ogólnej liczbie zgonów nieznacznie maleje, to z tego powodu w 2016 roku zmarło około 168 tys. Polaków. Stanowi to 43% przyczyn zgonów ludności naszego kraju.
Na drugim miejscu znajdują się choroby nowotworowe, które były w 2016 roku przyczyną ponad 27% zgonów. Z tego powodu zmarło niemal 106 tys. osób. W odróżnieniu od chorób układu krążenia, na choroby nowotworowe z roku na rok umiera coraz więcej osób. Największy udział w zgonach mają nowotwory złośliwe układu oddechowego (płuc), układu rozrodczego kobiet oraz mężczyzn, nowotwory układu pokarmowego (żołądka, trzustki, jelita grubego), nowotwory sutka u kobiet.
Na kolejnych miejscach wśród przyczyn zgonów znajdują się choroby układu oddechowego (powikłania pogrypowe, zapalenie płuc), układu trawiennego oraz zewnętrzne przyczyny zatruć i urazów, w tym wypadków komunikacyjnych.
Przyczyny zgonów według wieku i płci
Znasz już główne przyczyny zgonów mieszkańców naszego kraju. Okazuje się jednak, że ryzyko zgonu z danej przyczyny jest zróżnicowane i zależy między innymi od wieku osoby oraz jej płci.
Przyczyną zgonów osób do 44 roku życia są najczęściej tzw. przyczyny zewnętrzne (przyczyny nienaturalne). Zaliczane są do nich zatrucia, urazy i wypadki, w tym głównie komunikacyjne, utonięcia oraz samobójstwa. Większość ofiar w tej grupie wiekowej stanowią mężczyźni.
Wraz z wiekiem zmienia się główna przyczyna zgonów. Dla mężczyzn miedzy 45 a 59 rokiem życia, są to choroby układu krążenia, a dla kobiet - nowotwory złośliwe. Po 60 roku życia dominują choroby typowe dla seniorów, które określane są jako choroby wieku podeszłegochoroby wieku podeszłego. Zalicza się do nich choroby układu nerwowego (choroba Parkinsona, Alzheimera, demencja starcza), nadciśnienie tętnicze, choroby miażdżycowe (udar mózgu, zawał serca) oraz choroby zwyrodnieniowe stawów i kręgosłupa. Wzrasta również ryzyko zachorowania na cukrzycę oraz nowotwory złośliwe. Dla obu płci w tym przedziale wiekowym główną przyczyną zgonów są choroby układu krążeniowego oraz nowotwory złośliwe.
Słownik
zespół chorób występujących głownie w państwach o wysokim stopniu rozwoju gospodarczego
zespół chorób typowych dla seniorów, zachorowalność na nie wzrasta proporcjonalnie do wieku człowieka
przewlekłe choroby dotykające znaczną część danego społeczeństwa. Są trudno wyleczalne, wymagają długotrwałego leczenia i obciążają system opieki zdrowotnej
zjawisko występowania nadmiernej wobec przeciętnej umieralności w danej grupie społecznej, kulturowej lub wiekowej
średnia liczba lat jaką ma do przeżycia, przy danych warunkach umieralności populacji, osoba w wieku X ukończonych lat
liczba zgonów w stosunku do liczby ludności danego regionu w przeliczeniu na 100 lub 1000 mieszkańców, podawana w % lub ‰