Przeczytaj
Zmiany ewolucyjne, w zależności od ich stopnia, możemy podzielić na aromorfozyaromorfozy i idioadaptacjeidioadaptacje.
Przykłady aromorfoz (kluczowych zmian ewolucyjnych)
Pojawienie się struny grzbietowej u bezczaszkowcówbezczaszkowców, która stała się pierwotną formą wewnętrznego szkieletu strunowcówstrunowców, było kluczową zmianą ewolucyjną. U kręgowców struna grzbietowa przekształca się w kręgosłup, a jej pozostałością są jądra miażdżyste dysków międzykręgowych.
Powstanie błon płodowych u owodniowcówowodniowców (gady, ptaki, ssaki) umożliwiło uniezależnienie rozwoju zarodka od zbiorników wodnych.
Więcej na temat rozwoju i funkcji błon płodowych przeczytasz tutaj.
Powstanie czaszki i chronionego przez nią mózgu u krągłoustychkrągłoustych.
Powstanie: szczęki, żuchwy i zębów u ryb.
Parzyste kończyny (podpierające ciało) u płazów i łączące się z kręgosłupem pasy: barkowy i miednicowy.
Kora mózgowa u gadów.
Pióra ptaków i włosy ssaków, umożliwiające utrzymanie stałocieplnościstałocieplności. Pozwala to na uniezależnienie temperatury wewnątrz ciała od temperatury otoczenia.
Powstawanie łagiewki pyłkowej roślin nasiennych.
Przykłady idioadaptacji (niewielkich zmian adaptacyjnych)
Zróżnicowanie aparatów gębowych owadów, przystosowanych do pobierania różnych rodzajów pokarmu.
Przekształcenia dziobów ptaków zależą do rodzaju spożywanego pokarmu.
Zróżnicowane kończyny ssaków umożliwiają funkcjonowanie w odmiennych środowiskach.
Przystosowanie roślin pustynnych do braku wody i intensywnego nasłonecznienia przez wykształcenie rozbudowanego systemu korzeniowego, zmniejszenie powierzchni liści (lub przekształcenie w kolce), pokrycie pędów grubą warstwą skórki.
Rośliny wyższych szerokości geograficznych (tundra) skracają okres wegetacyjny, a ich liście w celu ochrony przed przemarznięciem mają małą, skórzastą powierzchnię.
Słownik
zasadnicza i uniwersalna zmiana ewolucyjna w organizacji i funkcji organizmu umożliwiającą wykorzystanie bardzo różnych środowisk; może prowadzić do wyodrębnienie się wyższych taksonów
Acrania, Cephalochordata, podtyp strunowców; ok. 25 gatunków niewielkich zwierząt (do kilku cm długości), często nazywanych lancetnikami, występujących najczęściej w wodach przybrzeżnych ciepłych i umiarkowanych mórz, niekiedy masowo; mają strunę grzbietową, cewkę nerwową niezróżnicowaną na mózg i rdzeń, układ krwionośny zamknięty (brak serca), w przednim odcinku przewodu pokarmowego szczeliny skrzelowe (oddechowe); przedstawicielem bezczaszkowców jest lancetnik
adaptacja organizmu o charakterze wąskiej specjalizacji ograniczająca możliwości funkcjonowania do szczególnego typu siedliska
smoczkouste, Cyclostomata; niewyodrębniana obecnie gromada bezszczękowców, często z nimi utożsamiana
Amniota, kręgowce przechodzące rozwój zarodkowy w błonach płodowych, w jajach złożonych na lądzie, lub rozwijających się w organizmie matki
homoiotermia, homojotermia, zdolność zwierząt do utrzymywania temperatury wnętrza ciała na względnie stałym poziomie, w znacznym stopniu niezależnym od temperatury otoczenia
Chordata, najbogatszy typ zwierząt wtóroustych, ok. 44 tys. gatunków; obecna wtórna jama ciała (celoma); charakterystyczną cechą strunowców jest występowanie zespołu narządów osiowych, złożonych ze struny grzbietowej, obecnej przynajmniej we wczesnych fazach cyklu życiowego i pełniącej funkcję elastycznego szkieletu wewnętrznego, narządu oddechowego w przednim odcinku przewodu pokarmowego w postaci bogato unaczynionych szczelin oddechowych oraz położonej nad struną grzbietową cewki nerwowej (jej przednia część rozwija się w mózg); do typu strunowców zalicza się trzy podtypy: osłonice, bezczaszkowce, określane niekiedy jako strunowce bezkręgowe, oraz kręgowce