Ilustracja interaktywna. Obraz przedstawia portret starszego mężczyzny. Jest łysiejący, ma pociągłą twarz ze zmarszczkami i głęboko osadzone oczy. Ubrany jest w ciemny surdut. 1. Isidore Auguste Marie François-Xavier Comte Urodził się w Montpellier w 1798 r. w rodzinie urzędnika o katolickich i rojalistycznych przekonaniach. Sam jednak wcześnie stracił wiarę i, burząc się przeciwko autorytarnym rządom Napoleona, zaczął sympatyzować z rewolucyjno-republikańskimi ideami. Studia podjął w paryskiej Szkole Politechnicznej. Choć osiągał znakomite wyniki w nauce, w 1816 r. — po tym, jak kierownictwo uczelni obrało rojalistyczne stanowisko — został z niej usunięty za organizację buntu studentów przeciw jednemu z wykładowców. Comte pozostał w Paryżu, zarabiając na skromne utrzymanie korepetycjami z matematyki, a przede wszystkim poświęcając czas lekturom z zakresu ekonomii, historii, fizyki i matematyki. Tej ostatniej dziedzinie nauki poświęcił też kilka swoich pierwszych drobnych prac.
Zdjęcie przedstawia kilkupiętrową kamienicę. Na parterze znajduje się lokal z witryną._{Rezydencja Auguste Comte od 1818 do 1822 roku w Dzielnicy Łacińskiej w Paryżu, Hermann Junghans.}
W 1817 r. został sekretarzem Saint-Simona, a ich współpraca zaowocowała z czasem wzajemnym oddziaływaniem, choć oczywiście to do Saint-Simona należało pierwszeństwo w formułowaniu pewnych ważnych dla nich obu idei. Ponieważ jednak rola Comte’a w owej współpracy rosła i narastał też jego krytyczny dystans wobec niektórych pomysłów mistrza, więc po siedmiu latach, na rok przed śmiercią Saint-Simona, nastąpiło zerwanie — jego bezpośrednim powodem było wykorzystanie przez Saint-Simona w Katechizmie industrialnym obszernego tekstu Comte’a bez podania nazwiska autora. Jeszcze przed tym zerwaniem Comte sporządził "Plan badań naukowych niezbędnych do reorganizacji społeczeństwa", stanowiący podstawę do dalszych jego samodzielnych prac (opublikowany w 1883 r. jako Plan des travaux scientifiques nécessaires pour réorganiser la société). 2. Mniej więcej pod koniec lat 20. XIX w. filozof rozpoczął prace nad swoim wielkim sześciotomowym dziełem Cours de philosophie positive (Wykład filozofii pozytywnej), którym towarzyszyły regularne wykłady prezentujące jego treść. Comte wygłaszał je w swym prywatnym mieszkaniu przed wąskim audytorium, składającym się z kilku najwybitniejszych uczonych tamtej epoki. Dzieło zostało opublikowane w latach 1830—1842. Ostatni jego tom stanowił otwarty atak na najwyższe instytucje francuskiej edukacji i nauki, jakimi były Akademia i Uniwersytet, reprezentujące interesy wielkiej burżuazji. Comte zarzucał im hamowanie postępu nauki i propagowanie mętnej metafizyki. Krył się za tym atakiem także motyw osobisty: filozof od lat nie mógł doczekać się stanowiska profesora w Szkole Politechnicznej (o którego obsadzie decydowała Akademia), stałe dochody osiągał jedynie z niepewnej posady korepetytora i egzaminatora w tej Szkole. Na efekty nie trzeba było długo czekać — Comte w wyniku swego wystąpienia utracił pracę, a sprzedaż podręcznika jego autorstwa wstrzymano. Mimo tych szykan Comte’owi udało się przetrwać dzięki temu, że jego "filozofia pozytywna" budziła coraz większe zainteresowanie i uznanie zarówno we Francji, jak i za granicą.
Zdjęcie przedstawia portret starszego mężczyzny. Ma krótkie włosy, okulary oraz kwadratową twarz ze zmarszczkami. Mężczyzna siedzi na krześle. Ubrany jest w surdut. We Francji jej propagowaniem w prasie zajął się uczeń Comte’a, Emil Littré (1801—1881), filolog, lekarz, filozof, późniejszy członek Akademii Francuskiej, autor wartościowego do dzisiaj słownika języka francuskiego (Dictionnaire de la langue française). W Anglii do zaznajamiania czytelników z ideami Comte’a przyczynił się John Stuart Mill, który żywo zainteresował się "filozofią pozytywną" i podjął trwającą kilka lat korespondencję z Comte’em. W wyniku rozszerzania się grona entuzjastów nowej filozofii Comte otrzymywał zaproszenia do prowadzenia prywatnych lekcji oraz korzystał z prywatnych subsydiów. 3. Obraz przedstawia barykadę na ulicy. Znajdują się na niej ludzie. Grupa osób chwyta mężczyznę w surducie. Część osób ucieka w popłochu. Za barykadą unosi się dym. W tle stoją kamienice. Przedstawiwszy w Wykładzie… teoretyczne zręby swojego systemu, Comte zaczął przemyśliwać nad sposobami wprowadzenia jego zasad w życie społeczne, nad efektywnym, pozytywnym systemem polityki i moralności. Znalazło to wyraz w opublikowanej w 1844 r. Rozprawie o duchu filozofii pozytywnej. Skutkiem dalszych refleksji Comte’a na ten temat była idea "religii ludzkości", która po raz pierwszy została przez niego wyartykułowana w Rozprawie o całokształcie pozytywizmu (1848). Jednymi z jego ostatnich opublikowanych dzieł, kontynuujących tę moralno-polityczną, a nawet religijną wykładnię pozytywizmu był czterotomowy Système de politique positive (System polityki pozytywnej, 1851—1854) oraz Catéchisme positiviste (Katechizm pozytywistyczny, 1852). Z tym drugim okresem twórczości Comte’a wiąże się wydarzenie noszące wszelkie znamiona iście romantycznej egzaltacji. Niektórzy interpretatorzy w nim właśnie upatrują — nie jest pewne, czy słusznie — przyczyn zwrócenia się filozofa ku motywom religijnym. 4. Obraz przedstawia portret młodej kobiety. Ma ciemne, półdługie włosy, rumiane policzki i owalną twarz. Ubrana jest w suknię z dekoltem. Otóż w 1844 r. Comte poznał panią Klotyldę de Vaux, kobietę piękną i inteligentną, do której zapałał miłością i w której widział uosobienie wszelkich ideałów ludzkości. Wierzył, że ludzkość jako organizm społeczny trwa i rozwija się dzięki moralności przełamującej egoizm jednostek i promującej uczucia altruistyczne, a te mogą zrodzić się jedynie pod wpływem miłości — miłości mężczyzny do kobiety, rodziców do dzieci, jednostki do całej ludzkości. Uważał wprawdzie, że kobieta nie dorównuje intelektualnie mężczyźnie, ale jako wcielenie miłości stoi na straży moralności oraz więzi społecznych i dlatego powinna być otoczona kultem. Klotylda stała się w jego oczach żywym przykładem takiego wzniosłego uczucia, wiodącego aż do umiłowania wszystkich ludzi. Niestety po roku życia w szczęśliwym uniesieniu nadszedł nieoczekiwany cios — śmierć Klotyldy. Comte wpadł w ciężką depresję, ale żarliwa pamięć o zaletach ukochanej pozwoliła mu potraktować swoje kolejne prace jako wypełnienie jej misji wobec całej ludzkości. Powrócił do aktywnego życia, które oprócz pisania polegało teraz na działalności politycznej. 5. Przez całe lata Comte prowadził jako prelegent, w ramach zorganizowanej akcji mającej na celu szerzenie oświaty wśród robotników, wykłady z astronomii. W 1847 r., na rok przed rewolucją, wykłady poświęcił aktualnej sytuacji politycznej, co miało ten skutek, że wokół prelegenta zaczęła skupiać się grupka robotników, studentów Szkoły Politechnicznej i kilku uczonych, gotowych podjąć jakieś czynne działania. W momencie wybuchu rewolucji w 1848 r. Comte założył na bazie tej grupy Towarzystwo Pozytywistyczne, mające odgrywać rolę partii politycznej o zadaniach zbliżonych do wczesnego programu jakobinów z okresu Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Prezesem Towarzystwa został Fabien Magnin (1810—1884), stolarz, który potem przez lata propagował pozytywizm wśród robotników i reprezentował Towarzystwo na międzynarodowych zjazdach robotniczych. Większej politycznej roli Towarzystwo Pozytywistyczne jednak nie odegrało, gdyż po zamachu stanu Ludwika Napoleona Bonapartego, którego Comte wówczas poparł, większość jego uczniów zajęła przeciwne stanowisko, wskutek czego doszło do rozłamu i radykalnego zmniejszenia i tak niewielkiej liczebności Towarzystwa. Sam Comte również zniechęcony do polityki Ludwika Napoleona, odkąd ten mianował się cesarzem, poświęcił się nauczaniu i szerzeniu kultu ludzkości. 6. Tym sposobem Towarzystwo Pozytywistyczne stało się zalążkiem Kościoła pozytywistycznego z Auguste’em Comte’em jako Najwyższym Kapłanem Religii Ludzkości. W ostatnich swoich publikacjach filozof z detalami opracował pozytywistyczny kalendarz obowiązujący w tym Kościele, kult jego świętych, na których zostali desygnowani najwybitniejsi filozofowie, uczeni i artyści całej historii, a także zestaw sakramentów wzorowanych na sakramentach obowiązujących w religii katolickiej. Wyniósł też na ołtarze pozytywizmu postać Świętej Dziewicy, a w jej obliczu nietrudno było rozpoznać rysy Klotyldy de Vaux. Na dwa lata przed swoją śmiercią Comte sporządził testament, w którym wyznaczył na swego następcę na stanowisku Najwyższego Kapłana i Prezydenta Pozytywizmu wiernego swego ucznia, Pierre’a Laffitte’a (1823—1903).