Ośrodek przyspieszający pracę serca znajduje się w części piersiowej rdzenia kręgowego. Działa on za pośrednictwem włókien współczulnychwłókna współczulnewłókien współczulnych i powoduje uwalnianie z zakończeń pozazwojowych neuroprzekaźnika, jakim jest noradrenalinanoradrenalinanoradrenalina. Powoduje ona przyspieszenie pracy serca. Pod wpływem noradrenaliny serce kurczy się z większą częstością.

R14zvBqLF7DzO

Grafika przedstawia wzór strukturalny noradrenaliny o wzorze C indeks dolny 8 H indeks dolny 11 N O indeks dolny 3.

Ośrodek zwalniający pracę serca również znajduje się w rdzeniu przedłużonym. Ośrodek ten działa poprzez włókna przywspółczulnewłókna przywspółczulnewłókna przywspółczulne i powoduje uwalnianie z zakończeń pozazwojowych neuroprzekaźnika o nazwie acetylocholinaacetylocholinaacetylocholina. Ten mediator powoduje zwolnienie akcji serca. Acetylocholina sprawia, że serce kurczy się z mniejszą częstością.

R1HNznak2OHvz

Grafika przedstawia wzór strukturalny acetylocholiny o wzorze C indeks dolny 7 H indeks dolny 16 N O indeks dolny dwa.

Warto wspomnieć, że ośrodek zwalniający pracę serca dominuje w organizmie człowieka nad ośrodkiem przyspieszającym pracę serca. Świadczy o tym fakt, że po wyłączeniu działania obu tych ośrodków dochodzi do istotnego przyspieszenia czynności serca.

Znane są również czynniki przyspieszające pracę serca. Wytwarzana przez rdzeń nadnerczy adrenalinaadrenalinaadrenalina działa na pracę serca tak samo jak uwalniana z zakończeń pozazwojowych włókien współczulnych noradrenalina.

Czynniki, takie jak stres, utrata krwi, wysiłek fizyczny czy oziębienie, powodują zwiększenie uwalniania adrenaliny i noradrenaliny, co prowadzi do przyspieszenia czynności serca. Dzięki temu możliwe jest utrzymanie takiego dostarczania krwi do tkanek i narządów, które będzie pokrywać zapotrzebowanie organizmu na tlen i substancje odżywcze, również w sytuacjach, gdy zapotrzebowanie to jest zwiększone. Zapewnia to utrzymanie w organizmie homeostazyhomeostazahomeostazy.

Innym hormonem przyspieszającym pracę serca jest glukagon, wytwarzany w komórkach alfa trzustki, oraz produkowana przez tarczycę tyroksyna. Glukagon zwiększa częstotliwość rytmu serca poprzez zwiększone wydzielanie amin katecholowych. Tyroksyna to hormon zwiększający tempo przemian metabolicznych w organizmie, co ma odniesienie także do serca i tempa jego pracy.

Oprócz acetylocholiny istnieją także inne czynniki powodujące spowolnienie pracy serca. Należy do nich insulina, produkowana przez komórki beta trzustki. Hormon ten usprawnia transport glukozy do wnętrza komórek. W efekcie dochodzi do stopniowego obniżenia poziomu glukozy we krwi. Glukagon i insulina kojarzone są przede wszystkim z ich wpływem na poziom glukozy we krwi, jednak ich rola obejmuje również wpływ na pracę serca. I w tym przypadku ich działanie jest antagonistyczne (przeciwstawne) – glukagon przyspiesza, natomiast insulina zwalnia czynność serca.

Warto wspomnieć również o wpływie jonów potasu, wapnia oraz magnezu na czynność serca.

Potas odgrywa ważną rolę w utrzymaniu gospodarki wodnej oraz w zachowaniu równowagi kwasowo‑zasadowej. W organizmie występuje w postaci jonów, które wraz z jonami sodu i chloru tworzą odpowiednie stężenia po obu stronach błony komórkowej. Dzięki takiemu ich rozmieszczeniu odbywa się przewodzenie impulsów nerwowych i praca mięśni, w tym również mięśnia sercowego. Długotrwały spadek poziomu potasu prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi i zaburzeń rytmu serca. Zbyt wysoki poziom potasu (hiperkaliemiahiperkaliemiahiperkaliemia) może skutkować spowolnieniem tętna oraz zaburzeniami rytmu serca, z blokiem i zatrzymaniem akcji serca włącznie.

Wapń jest niezbędny do skurczu serca. Jego niedomiar może skutkować nawet zatrzymaniem pracy serca.

Odpowiednia ilość magnezu w organizmie przyczynia się do wzmocnienia naczyń krwionośnych i obniżenia ciśnienia krwi , co wpływa na efektywność pracy serca. Magnez rozszerza tętnice i chroni przed zawałem. Pomaga regulować poziom wapnia i poprawia wchłanianie potasu. Wpływa na utrzymanie prawidłowego rytmu serca i jest podawany dożylnie w celu zredukowania arytmii.

Słownik