W cieniu śmierci

R136AfWBQBujo

Zdjęcie przedstawia rzeźbę głowy kobiety na postumencie. Kobieta ma zamknięte oczy, pociągłą twarz, prosty nos i półdługie włosy. Po prawej jest roślina oraz napis na ścianie.

Urodzona w 1935 roku w Częstochowie poetka wcześnie zetknęła się ze śmiercią; gdy wybuchła wojna, miała zaledwie cztery lata. W 1945 roku rodzina Mygów (tak brzmi rodowe nazwisko Poświatowskiej) musiała przez dłuższy czas ukrywać się w zimnej, wilgotnej piwnicy. Halina i jej młodsza siostra Elżbieta chorowały, Elżunia zmarła pod koniec wojny. U Haliny poważne choroby (angina, zapalenie stawów i wsierdzia) poskutkowały nieuleczalną wadą serca. Dziewczynka spędzała czas głównie w szpitalach i sanatoriach. Jej matka robiła wszystko, by ratować zdrowie córki. Halina nie chodziła do szkoły jak jej rówieśnicy, bo każda kolejna infekcja mogła stanowić zagrożenie dla życia.

Niewskazany był też każdy większy wysiłek, nawet wchodzenie po schodach. Uczyła się więc przede wszystkim w domu, ale mimo to osiągała dobre wyniki w nauce. Bardzo dużo czytała, zwłaszcza poezję. Gdy stan jej zdrowia się poprawił, mogła rozpocząć wymarzoną naukę w liceum. Maturę zdała w wieku 20 lat. Wcześniej, podczas jednego z pobytów w sanatorium Halina poznała Adolfa Poświatowskiego, malarza i fotografa, studenta szkoły filmowej. Zakochali się w sobie i pobrali; Halina miała wówczas zaledwie 19 lat. Niestety Adolf zmarł nagle na serce w hotelu w Krakowie dwa lata po ślubie. W wieku 21 lat Halina została wdową.

– napisze po latach.

Uparte serce

Załamaną po śmierci męża młodą poetkę zachęca do pisania opiekujący się nią prof. Julian Aleksandrowicz (któremu potem dedykuje swój drugi tomik wierszy Dzień dzisiejszy). To dzięki kontaktom i poparciu profesora oraz innych literatów udało się wysłać Poświatowską do USA, na nowatorską w tamtych czasach operację serca. Zabieg odbył się w Filadelfii w 1958 roku, a w tym samym roku w Polsce ukazuje się pierwszy tomik wierszy poetki, zatytułowany Hymn Bałwochwalczy. Po operacji i rehabilitacji stan zdrowia Poświatowskiej poprawił się na tyle, że mogła rozpocząć studia. Otrzymała dwuletnie stypendium w przeznaczonym dla dziewcząt „z dobrych domów” Smith College w Northampton. Ten okres wykorzystała na intensywną naukę, zawieranie nowych znajomości i podróże. „Po raz pierwszy zaczynam się podejrzewać o coś takiego jak przyszłość”, napisała w jednym z listów do przyjaciół.

RuOYV3LjojG5k

Zdjęcie przedstawia parterowy budynek z wysokimi oknami i spadzistym dachem. Elewacja jest jasnożółta, okna są w zielonych ramach. Przed budynkiem jest ogród z trawnikiem, kwiatami oraz drzewami.

Po ukończeniu college’u w 1961 roku zdecydowała się wrócić do Polski. Podjęła studia filozoficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim, a po uzyskaniu dyplomu rozpoczęła pracę asystentki na Wydziale Filozofii UJ. Zamieszkała w Domu Literata przy Krupniczej 22 w Krakowie. Tam poznała swoją ostatnią wielką miłość – sporo starszego od niej aktora Jana Adamskiego, który był w tym czasie mężem poetki Anny Świrszczyńskiej. Romans trwał kilka lat, Adamski zdecydował się odejść od żony. Jednak stan zdrowia Poświatowskiej znowu się pogorszył i poetka trafiła po raz kolejny do kliniki w Krakowie. Skierowano ją na drugą operację serca, która odbyła się w 1967 roku w Warszawie. Kilka dni po operacji Halina Poświatowska zmarła, w wieku zaledwie 32 lat.

Kobiecość, ciało, krew

R1YiPLirSnj4V1

Zdjęcie przedstawia stojącą młodą kobietę. Ubrana jest w jasną sukienkę, trzyma w rękach torebkę, ma założone obcasy. Ma krótkie włosy i pociągłą twarz.

Halina Poświatowska wydała cztery tomiki poezji, jedną powieść autobiograficzną, jeden dramat. Część utworów ukazała się dopiero po jej śmierci.

Nieuleczalna choroba i ciągły lęk o życie, o serce „trzepoczące w piersi” jak ptak, znajdują odbicie w niemal wszystkich wierszach poetki, których napisała kilkaset podczas swego krótkiego życia. Jednocześnie jest w niej ogromny apetyt na życie, przeżywanie, na oglądanie świata, na miłość. Ta ostatnia jest w jej poezji przede wszystkim zmysłowa, cielesna, biologiczna.

Miłość ma moc ratowania przed lękiem:

Razem z miłością, która ocala, pojawia się też przeczucie końca – końca miłości, być może też fizycznej śmierci:

Słownik