Przeczytaj
W procesie rozwoju, państwa pełniły różne funkcjefunkcje realizowane przez ich reprezentantów w rozmaity sposób. Intensywność tych działań zależała od poziomu zaangażowania państwa w życie społeczne, dlatego rozróżniamy państwa minimalne i państwa opiekuńcze. Państwa minimalne to te, które całą odpowiedzialność za codzienne życie pozostawiają jednostce. Państwa opiekuńcze natomiast próbują wyręczyć jednostkę w podejmowaniu decyzji we wszystkich dziedzinach życia.
Co ciekawe, nie zawsze jednoznacznie można te działania połączyć z konkretnymi systemami politycznymi. Nie wiążą się one również z materialnym poziomem życia jednostki. Ten zawsze zależy od rozwoju gospodarczego. Wydaje się, że optymalne byłoby państwo, którego funkcje wykonywane są w takim stopniu, żeby zapewnić jednostce poczucie bezpieczeństwa, a równocześnie nie ograniczać zbytnio jej wolności wyboru. Każde z państw pełni dwie podstawowe funkcje: zewnętrznązewnętrzną i wewnętrznąwewnętrzną.
Funkcją państwa nazywamy całokształt działalności państwa w określonej dziedzinie. Przyjrzyjmy się obszarom, w które współczesne państwa powinny ingerować, aby ich mieszkańcy mogli dostrzec, że państwo spełnia swoje zadania wobec nich. Obszary te przedstawia poniższa tabela.
Oczekiwania społeczne | Instytucjonalne działania państwa |
---|---|
zapewnienie bezpieczeństwa | uprawomocniony suwerennymi działaniami instytucji państwowych monopol państwa na użycie przymusu fizycznego |
wolność | konstytucyjnie zagwarantowane prawa jednostki oraz podział władzy i poszanowanie praw mniejszości |
równość | zasada suwerenności narodu realizowana przez prawne gwarancje powszechności i równości prawa wyborczego oraz praw obywatelskich |
braterstwo | wprowadzenie zasady sprawiedliwości społecznej, system państwa opiekuńczego realizowany zgodnie z oczekiwaniami obywateli i możliwościami państwa |
ochrona środowiska naturalnego | prawna gwarancja każdego obywatela do życia w czystym środowisku naturalnym i wiedzy na temat działań państwa w celu hamowania dewastacji środowiska oraz jakości życia i wpływu zanieczyszczeń na życie i zdrowie jednostki |
Wymienione powyżej oczekiwania społeczne są realizowane przez wewnętrzne i międzynarodowe działania państw. Państwo, a właściwie jego instytucje, powinno działać zawsze w interesie jednostki. Współczesne państwa, które oparte są na konstytucyjnej legitymizacji władzy, spełniają swoje zadania przez funkcje przedstawione na schemacie.
Zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego to kolejna funkcja państwa. Wypełniając ją, państwo dba o bezpieczeństwo fizyczne obywateli, wchodzi w różne układy międzynarodowe i tworzy siły zbrojne. Inny sposób realizacji tej funkcji to układy międzynarodowe gwarantujące bezpieczeństwo ekonomiczne i ekologiczne mieszkańcom. W obu tych przypadkach realizacja funkcji zewnętrznej dotyczy całego zamieszkującego dane państwo społeczeństwa. Funkcja ta może być również spełniana na poziomie jednostki, kiedy państwo dba o jej interesy za pośrednictwem przedstawicielstw dyplomatycznych. Realizowana jest również w sytuacjach kryzysowych, niemniej najważniejszym zadaniem tak rozumianej funkcji państwa jest niedopuszczenie do kryzysów politycznych i militarnych.
Poszukaj w dostępnych źródłach przedstawicielstw dyplomatycznych Polski, do których możesz zwrócić się o pomoc.
Współczesne państwa pełnią wobec swoich obywateli różne, bardziej lub mniej dostrzegalne na co dzień funkcje. Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, do czego potrzebne jest nam państwo. Nie zadajemy sobie pytania, jak by nam się żyło, gdyby państwa nie było. Jego istnienie jest dla nas oczywiste. Nie zastanawiamy się również nad tym, czy nasz udział w życiu państwa wpływa stymulująco na jego funkcjonowanie. Nie szanujemy jego instytucji i nie przestrzegamy stanowionego przez nie prawa. Zastanówmy się, czy nie żyłoby się nam łatwiej i bezpieczniej, gdyby nasz stosunek do państwa i jego instytucji był bardziej przemyślany i odpowiedzialny?
Słownik
wszystkie działania państwa w stosunkach międzynarodowych mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa państwa i jego obywateli
wszystkie działania instytucji państwa, których celem jest regulowanie całości zadań politycznych, społecznych i prawnych związanych z codziennym funkcjonowaniem obywateli, ich relacji wzajemnych i relacji z państwem
kierunki działalności struktur państwowych realizujące działania, jakie państwo sobie stawia, a zakres tej działalności określany jest poprzez cele, które państwo chce osiągnąć
uwewnętrznienie; zachowania związane ze świadomym i dobrowolnym przyjęciem przez jednostkę obowiązujących norm społecznych