RpLTf1uT9MQWJ

Ilustracja przedstawia dane dotyczące ołowiu zawarte w układzie okresowym pierwiastków. Na szarym tle prostokąta jest symbol Pb. Na dole napis: ołów. Po lewej stronie u góry jest liczba atomowa 86, po prawej stronie u góry jest średnia liczba masowa 207,2. Poniżej liczb są cyfry rzymskie II, IV - to najczęściej spotykane stopnie utlenienia. Następnie podano temperaturę topnienia 600,61 K, temperaturę wrzenia 2029,15 K, gęstość w gramach na centymetr sześcienny w temperaturze 20 stopni Celsjusza - 293,15 Kelwinów - gęstość ta wynosi 11,34 grama na centymetr sześcienny, S - oznacza ciało stałe - stan skupienia w warunkach normalnych. Podano konfigurację elektronową podpowłokową skróconą (zawierającą rdzeń gazu szlachetnego) w stanie podstawowym: $[\mathrm{X}\mathrm{e}]4f^{14}5d^{10}6s^{2}6p^2$.

Ołów należy do pierwiastków 14. grupy układu okresowego (do tzw. węglowców). Zaliczany jest do grupy metali. Jednym z parametrów opisujących pierwiastki jest ich symbol. W przypadku ołowiu jest to Pb. Symbol tego pierwiastka wywodzi się z jego łacińskiej nazwy plumbum nigrum oznaczający „czarna cyna”.

Wszystkie pierwiastki mają swoją unikatową liczbę protonów nazywaną liczbą atomową - dla ołowiu 82. Liczba ta jest również równa liczbie elektronów atomu. Atom ołowiu liczy zatem 82 elektrony. Podpowłokowa konfiguracja elektronowa w formie skróconej przyjmuje dla atomu ołowiu w stanie podstawowym następującą postać:

Izotopy ołowiu

Średnia masa atomowa ołowiu to 207,20 u. Ołów naturalnie składa się z czterech stabilnych izotopówizotopyizotopów o liczbach masowych 204, 206, 207 i 208 oraz śladowych ilości izotopów o krótkim okresie półtrwaniaokres półtrwaniaokresie półtrwania.

W przypadku każdej substancji można opisać jej stan skupienia w określonych warunkach. W temperaturze pokojowej i ciśnieniu atmosferycznym ołów jest ciałem stałym o szarej barwie wykazującej połysk.

Innymi wartościami stałymi i charakterystycznymi dla danego pierwiastka lub substancji w określonych warunkach są temperatury zmiany stanu skupienia – temperatura topnienia oraz temperatura wrzenia. W przypadku ołowiu temperatura topnienia to 327,46°C, a wrzenia 1756°C. Wartość temperatury topnienia dla ołowiu jest stosunkowo niska w porównaniu do innych metali (np. żelaza czy wolframu). Temperatura wrzenia natomiast jest najniższa w grupie węglowców.

RYmB63dZIepMQ

Zdjęcie przedstawia dwa kawałki ołowiu. Jedna ze ścian ma metaliczny połysk, pozostałe są matowe, szare.

Wysoka masa atomowa i gęsto upakowana regularna struktura komórki ołowiu powoduje, że pierwiastek ten wykazuje dużą wartość gęstości 11,35 $\frac{\mathrm{g}}{{\mathrm{cm}}^3}$ (w porównaniu do innych metali takich jak żelazo czy miedź). Wysoka gęstość ołowiu została wykorzystana do produkcji obciążników, gdyż dzięki dużej gęstości ich objętość i rozmiary są mniejsze.

Ciekawostka

Czy wiesz, że dzięki odporności ołowiu na korozję oraz jego wysokiej gęstości zużywając około 800 ton tego pierwiastka ustabilizowano Krzywą Wieżę w Pizie?

R1azxuBQ4Sd80

Zdjęcie przedstawia dolną część Krzywej Wieży. Od dołu do pewnej wysokości przy wieży są ułożone w pionowych stosach prostokątne płyty - przypominają długie cegły. Są szare.

Jest to miękki kowalny metal o twardości 1,5 w skali Mohsaskala Mohsaskali Mohsa przez co możliwe jest zarysowanie jego powierzchni paznokciem. Dzięki tej właściwości może służyć jako składnik smarów. Ołów słabo przewodzi prąd elektryczny oraz ciepło. Dzięki słabemu przewodnictwu elektrycznemu ołów wykorzystywany był do ochrony linii wysokiego napięcia.

Ponadto pierwiastek ten wykazuje wysoką zdolność absorpcyjną – to znaczy zdolność do pochłaniania promieniowania elektromagnetycznego jonizującego - promieniowania alfa, beta i gamma. Dzięki temu obudowy ołowiane chronią przed nadmierną ekspozycją na promieniowanie np. rentgenowskie.

Ponadto ołów jest odporny na działanie kwasów (reaguje z kwasami na gorąco) oraz na działanie tlenu (ulega pasywacji).

Podsumowując – ołów jest metalem o szerokim spektrum zastosowań. Jest on wykorzystywany w elektronice, przy produkcji obciążników ze względu na swoją wysoką gęstość. Ponadto chroni przed nadmierną ekspozycją na promieniowanie elektromagnetyczne.

Słowniczek

Bibliografia

Bielański A., Podstawy chemii nieorganicznej, t. 2, Warszawa 1997.

Encyklopedia PWN

Greenwood N. N., Earnshaw A., Chemistry of the Elements, 2nd Edition, Oksford 1997, s. 730, 806‑808, 900.

Trzebiatowski W., Chemia nieorganiczna, Warszawa 1978, wyd. 8.