Postęp cywilizacyjny

Postęp cywilizacyjny to proces, którego efektem jest ciąg pozytywnych przemian, takich jak choćby rozwój gospodarczy, kulturalny, technologiczny oraz społeczny. Postęp cywilizacyjny był obecny od początku ludzkości.

Rodzaje usług związanych z postępem cywilizacyjnym

UsługiusługiUsługi uczestniczą w tworzeniu produktu krajowego brutto (PKB). W państwach wysoko rozwiniętych ten dział gospodarki odpowiada za 60–70% PKB. To dzięki nim możliwa jest m.in. wymiana handlowa między krajami, kooperacja przedsiębiorstw czy rozwój turystyki. To, ile osób pracuje w usługach, określa poziom rozwoju gospodarczego danego kraju. Sprawne funkcjonowanie usług, ich wysoka różnorodność podwyższają jakość życia, pomagają w organizacji codziennych zajęć i zapewniają zaspokajanie rozmaitych potrzeb materialnych i niematerialnych.

W krajach wysoko rozwiniętych zakres usług jest ogromny, co stwarza problemy z ich jednoznaczną klasyfikacją. Obserwuje się rozwój usług wyspecjalizowanych. Wzrost zamożności społeczeństw pobudza zapotrzebowanie na turystykę, kulturę, gastronomię oraz handel hurtowy i detaliczny oferujący szeroką gamę towarów. Dużą wagę przywiązuje się do rozwoju szkolnictwa wyższego i placówek naukowo‑badawczych, które podejmują współpracę z zakładami przemysłu high‑tech. Wzrost roli usług dla firm i biznesu z branży bankowości, finansów, marketingu, reklamy czy usług teleinformatycznych spowodował wydzielenie się czwartego sektora gospodarki. Sektor ten bywa nazywany informacyjnym, gdyż w dużym stopniu związany jest ze zdobywaniem, przetwarzaniem i dostarczaniem informacji.

Usługi nowoczesne:

  • finansowe – bankowe, inwestycyjne i ubezpieczenia,

  • usługi edukacyjne – kształcenie zasadnicze, wyższe oraz działalność naukowa.

Usługi bankowe to czynności, które oferują instytucje bankowe, a ich grupą docelową są klienci indywidualni oraz firmy. Do usług bankowych zalicza się obsługę kasową klientów, obsługę inwestycyjną oraz obsługę produktów bankowych. Banki gromadzą fundusze należące do obywateli i przedsiębiorstw w danym kraju. W systemie bankowym przeprowadzane są również następujące operacje pieniężne:

  • usługowe – prowadzenie rachunków bankowych klientów oraz dokonywanie przelewów,

  • czynne – udzielanie pożyczek,

  • bierne – gromadzenie środków finansowych.

Giełda to rodzaj rynku, który charakteryzuje się wysokim poziomem rozwoju i efektywnością. Pozwala na określenie ceny instrumentów w sposób obiektywny. Ważną cechą giełd jest koncentracja popytu oraz podaży, określony i standardowy rodzaj podmiotu oraz cykliczne odbywanie się sesji.

RLsTOm0pmmr8t
Budynek giełdy NYSE przy Wall Street
Źródło: MarshalN20, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

Usługi ubezpieczeniowe pozwalają na pozyskanie odszkodowania za straty poniesione w majątku lub zdrowiu w postaci pieniędzy pochodzących ze składek.

Ubezpieczenia osobowe to rodzaj ubezpieczeń mających na celu zapewnić określone pokrycie (pełne lub częściowe) zapotrzebowania finansowego, które zostało zaburzone w wyniku zdarzeń losowych (np. choroba, kalectwo lub śmierć).

Ubezpieczenie majątkowe to rodzaj ubezpieczenia mający na celu pokrycie strat materialnych poniesionych w wyniku jakiegoś zdarzenia. Wyróżnia się m.in. ubezpieczenia morskie, budynków od ognia czy mieszkania od kradzieży.

Usługi edukacyjne wpływają na kształtowanie oraz rozwój społeczeństwa na świecie, powodując wzrost produktu krajowego brutto. Edukacja to ogół czynności i procesów mających na celu przekazywanie wiedzy, kształtowanie określonych cech i umiejętności.

Działalność badawczo‑rozwojowa – kraje wysoko rozwinięte przeznaczają ogromne środki finansowe na prowadzenie badań, ponieważ przyczyniają się one do opracowywania nowych produktów i technologii.

Telekomunikacja to rodzaj nauki oraz techniki, a także działalności ludzkiej; zajmuje się dostarczaniem informacji na odległość z wykorzystaniem przede wszystkim sygnałów elektrycznych. Telekomunikację można podzielić ze względu na typ przekazywanej wiadomości na:

  • telefonię (głównie dźwięki mowy),

  • radiofonię (dźwięki mowy i muzyki),

  • telegrafię (znaki pisma), symilografię (obrazy nieruchome),

  • telewizję (obrazy ruchome wraz z towarzyszącym im dźwiękiem),

  • telemetrię (dane pomiarowe),

  • telemechanikę (impulsy sterujące),

  • teledację (dane cyfrowe).

Rozwój komunikacji

Komunikacja to dział gospodarki zajmujący się przemieszczaniem (przewożeniem, przenoszeniem, przesyłaniem) ładunków, osób i informacji. Komunikację można podzielić na:

  • transport – przemieszczanie ładunków i ludzi przy pomocy różnych środków transportu (np. samochodów, pociągów, samolotów, statków, rurociągów), a dawniej także zwierząt;

  • łączność – przekazywanie informacji przy pomocy poczty, telefonu, telegrafu, radia, telewizji, internetu i innych środków łączności.

Rozwój komunikacji jest ściśle powiązany z poziomem gospodarczym regionu. Na obszarach słabo rozwiniętych pod względem gospodarczym najważniejszą rolę odgrywa transport, zwłaszcza przewóz surowców i produktów. Wraz z rozwojem gospodarki rośnie rola łączności. Postęp, jaki dokonuje się wraz z globalizacją, wymusza coraz szybszy dostęp do wiedzy i coraz sprawniejsze przesyłanie informacji. Także życie codzienne (zwłaszcza na obszarach najbardziej rozwiniętych) ulega stopniowym przemianom. Coraz częściej dokonuje się zakupów w sklepach internetowych, opłaca rachunki czy obsługuje konto bankowe poprzez sieć.

Transport można podzielić na:

  • lądowy: drogowy, kolejowy, zaprzęgowy, juczny, pieszy;

  • wodny: śródlądowy, morski;

  • powietrzny: lotniczy, kosmiczny;

  • międzynarodowy: przesyłowy.

Rozwój transportu w turystyce

Rozwój transportu spowodował zwiększenie się mobilności społeczeństw i skrócenie czasu podróży. Zwiększyła się też dostępność komunikacyjna wielu zakątków globu. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na rozwój turystyki stał się internet, który pozwala rezerwować miejsca online i robić przelewy bankowe, co skraca czas potrzebny na przygotowanie podróży.

R9es2561iTl8n
Port lotniczy Atlanta – Hartsfield-Jackson. Największy port lotniczy na świecie
Źródło: C. Butz, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

Rozwój lotnictwa

Początki lotnictwa datuje się na pierwszą dekadę XX w., jednak do przewozu ładunków samoloty zaczęto wykorzystywać dopiero ok. 20 lat później. Szybki rozwój tego transportu w drugiej połowie ubiegłego wieku był możliwy dzięki ciągłemu postępowi technicznemu. Obecnie transport lotniczy jest najnowocześniejszą i jednocześnie najdynamiczniej rozwijającą się gałęzią transportu. Wynika to z następujących cech:

  • największej sieci infrastrukturalnej ze wszystkich gałęzi transportu,

  • stosunkowo małego wpływu na środowisko naturalne,

  • najmniejszej ilości zdarzeń katastrofalnych, czyli stosunkowo największego bezpieczeństwa ze wszystkich gałęzi transportu.

Prawidłowe funkcjonowanie transportu lotniczego wymaga dużych nakładów finansowych oraz zatrudnienia osób o wysokich kwalifikacjach (pilotów, pracowników obsługi naziemnej). Dlatego też intensywny rozwój tej gałęzi transportu dotyczy głównie krajów wysoko rozwiniętych, zwłaszcza o dużych powierzchniach. Potęgą w transporcie lotniczym są Stany Zjednoczone, na które przypada ponad ⅓ światowych przewozów lotniczych. W USA ma swoje siedziby pięć największych, biorąc pod uwagę liczbę pasażerów, linii lotniczych. Są to: American Airlines, Southwest Airlines, Delta Air Lines, United AirlinesNorthwest Airlines. Do największych na świecie towarzystw lotniczych zalicza się również: Lufthansę, Air France, KLM, Sabenę, Iberię, JAL, Australia AirlinesAir India. Podobnie jak towarzystwa lotnicze innych krajów, są one zrzeszone w International Air Transport Association (IATA).

W ostatnich latach ważną rolę w przewozach pasażerów odgrywają tanie linie lotnicze. Oferują one stosunkowo niskie ceny dzięki:

  • korzystaniu z tańszych w obsłudze lotnisk położonych daleko od miast,

  • rezygnacji z bezpłatnych posiłków na pokładzie,

  • ograniczeniu bagażu podróżnych,

  • zmniejszeniu do niezbędnego minimum liczby członków załogi,

  • skróceniu czasu pobytu na lotnisku,

  • zagęszczeniu miejsc w samolotach,

  • sprzedaży biletów przez internet i telefon.

Największymi tanimi liniami lotniczymi w Europie są m.in. Air Berlin, TUI fly, Germanwings, easyJet, Ryanair, Wizz AirNorwegian. W światowej komunikacji lotniczej największe znaczenie mają transatlantyckie połączenia między Europą a Ameryką Północną, przeloty ze Stanów Zjednoczonych do Ameryki Łacińskiej i na Daleki Wschód oraz połączenia krajów europejskich z Bliskim i Dalekim Wschodem oraz Australią. Największe porty lotnicze ulokowane są na głównych szlakach lotniczych, w pobliżu wielkich aglomeracji miejskich, nierzadko w bezpośrednim sąsiedztwie stolic.

Rozwój nowych kierunków w turystyce

W trosce o zadowolenie klientów organizatorzy turystyki urozmaicają oferty, proponując:

  • turystykę kwalifikowaną, związaną z aktywnością sportową, wymagającą od uczestników fizycznego i psychicznego przygotowania,

  • turystykę biznesową i kongresową (podróże w interesach),

  • turystykę handlową (wyjazdy na zakupy),

  • turystykę motywacyjną, czyli wyjazdy turystyczne organizowane przez pracodawców dla pracowników,

  • wyjazdy na imprezy sportowe i muzyczne,

  • agroturystykę.

Ruch turystyczny na świecie

Po II wojnie światowej nastąpił gwałtowny wzrost ruchu turystycznego. Do najczęściej odwiedzanych krajów należą: Francja, Hiszpania, Stany Zjednoczone, Chiny i Włochy. Przyczyny wzrostu ruchu turystycznego to:

  • postęp techniczny (rozwój infrastruktury i transportu), skracanie czasu podróży,

  • zwiększenie potrzeb regeneracji sił w związku z tempem życia i odczuwanym stresem,

  • zmiany demograficzne (coraz więcej ludzi starszych dysponuje czasem wolnym),

  • intensywny rozwój gospodarczy, bogacenie się społeczeństw,

  • rosnąca urbanizacja wymuszająca poszukiwanie nowych miejsc wypoczynku,

  • stabilizacja sytuacji politycznej na świecie, wzrost bezpieczeństwa podróżowania,

  • zróżnicowanie i atrakcyjność oferty turystycznej, reklama,

  • wzrost wykształcenia i zainteresowania poznawaniem świata.

Słownik

usługi
usługi

dział gospodarki narodowej związany z podejmowaniem czynności o charakterze nieprodukcyjnym (nietworzących nowych dóbr materialnych); służą one zaspokojeniu materialnych i niematerialnych potrzeb ludzi lub określonych organizacji

wykluczenie cyfrowe
wykluczenie cyfrowe

brak dostępu do technologii informacyjno‑komunikacyjnych; przyczyną może być miejsce zamieszkania, brak infrastruktury, nieumiejętność obsługi urządzenia, względy kulturowe