Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
bg‑blue

Trendy w przemyśle chemicznym

Przemysł chemicznyprzemysł chemiczny Przemysł chemiczny stanowi jedną z największych branż na świecie. Dostarcza usługi i produkty do wielu gałęzi gospodarki. Polska branża chemiczna to nie tylko zakłady wielkiej syntezy organicznej, ale także: rafinerie, zakłady papiernicze, produkcja tworzyw sztucznych oraz chemii gospodarczej. Na terenie zakładów chemicznych w instalacjach produkcyjnych często występują substancje palne, toksyczne, a nawet wybuchowe. Ze względu na ryzyko wypadków oraz zagrożenie pożarowe, z roku na rok istnieje konieczność wprowadzania zmian mających na celu m.in. polepszenie warunków pracy i produkcji. Wśród priorytetów przemysłu chemicznego na całym świecie wymienić należy ograniczenie emisji tlenku węgla(IV) (CO2) w produkcji czy też wdrażanie materiałów biodegradowalnych do sprzedaży. Bodźcem do zmian są tutaj głosy konsumentów, którzy coraz baczniej śledzą etykiety produktów i zwracają uwagę na ich jakość.

Czy wiesz, jakie trendy istotnie wpływają na rozwój przemysłu chemicznego?

RDDYhWBnW4X5W1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
bg‑blue

Przemysł 4.0

Pojęcie Przemysłu 4.0przemysł 4.0Przemysłu 4.0 znają wszyscy Ci, którzy dążą do zmaksymalizowania wskaźników jakościowych i wydajnościowych w swoich firmach. Co oznacza pojęcie „Przemysł 4.0”? Po raz pierwszy termin ten (w oryginale, niem. Industrie 4.0) pojawił się w 2011 roku na targach w Hanowerze. Idea przemysłu 4.0 miała za zadanie promować cyfryzację w fabrykach, co w efekcie miało pobudzić wzrost technologiczny. Jak pokazuje historia, nowe technologie już trzy razy fundamentalnie zmieniały porządek w przemyśle. Tymczasem Przemysł 4.0 jest efektem nadejścia czwartej rewolucji przemysłowej.

R1YCtFTrIGjG4
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.

Indeks górny źródło: Przemysł 4.0, dostępny w Internecie: przemysl‑40.pl [dostęp: 26.04.2021 r.] Indeks górny koniec

bg‑blue

Przemysł chemiczny w Polsce

Ciekawostka

W zależności od okresu, pojęcie „przemysłu chemicznego” ulegało wielu zmianom. Swego czasu za przemysł chemiczny uważano m.in.: cukiernictwo, syropiarstwo, przemysł spożywczy, ale także hutnictwo szkła czy cynku, czyli wszystkie gałęzie przemysłu, w których podczas produkcji zachodziły procesy chemiczne.

Ze względu na dość burzliwą i skomplikowaną historię Polski ciężko jest stwierdzić, kiedy zaczął funkcjonować w Polsce przemysł chemiczny. Na drodze kompromisu za początek historii polskiego przemysłu chemicznego uważa się rok odzyskania niepodległości – 1918. Oczywiście w okresie okupacji na terenie dzisiejszej Polski działały różne zakłady przemysłu chemicznego (m.in. zakłady rafineryjne, zakłady produkujące mydła czy kwas siarkowy), ale formalnie w tym okresie samodzielne państwo polskie nie istniało, a przemysł chemiczny był na różnym poziomie w zależności od zaboru. Okres międzywojenny także nie sprzyjał rozwojowi przemysłu chemicznego. Światowy kryzys gospodarczy spowodował znaczne obniżenie produkcji w wielu gałęziach przemysłu. Ważną rolę w tym okresie odegrał natomiast przemysł farmaceutyczny. Jego rozwój był spontaniczny – w 1939 roku na terenie Rzeczpospolitej Polskiej 487 firm produkowało środki lecznicze. Następnym ważnym wydarzeniem było utworzenie w latach 30. państwowego przemysłu azotowego. Uruchomono produkcję nawozów azotowych, karbiu i kwasu aztowego. Kolejny okres dynamicznych zmian obserwowano ponownie po II Wojnie Światowej od lat 50 do 70. Powstawało coraz więcej fabryk na terenie Polski, a produkcja zaczęła zaspokajać zapotrzebowanie konsumentów. Sytuacja ta utrzymywała się aż do początku lat 80., kiedy tempo rozwoju polskiej chemii zmalało.

Obecnie, według klasyfikacji Głównego Urządu Statystycznego, na polski przemysł chemiczny składają się:

  • produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych;

  • produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych;

  • produkcja wyrobów farmaceutycznych oraz produkty rafinacji ropy naftowej.

Przemysł chemiczny jest jednym z największych sektorów całego polskiego przemysłu. W 2017 roku stanowił on 17% wartości sprzedanej polskiej produkcji przemysłowej. Pod względem zatrudnienia jest to trzeci największy sektor przemysłowy w Polsce (w 2017 roku 12%).

Polski przemysł chemiczny dzieli się na cztery podstawowe segmenty:

  • chemię masową – produkty wysokotonażowe i masowo stosowane (z wyłączeniem paliw), m.in.: tworzywa sztuczne, nawozy i związki azotowe, włókna techniczne, barwniki i pigmenty, kauczuk syntetyczny;

  • przetwórstwo chemiczne – wytwarzanie produktów końcowych na bazie produktów wysokotonażowych, m.in.: wyroby z tworzyw sztucznych, farby, lakiery, kleje i substancje zapachowe;

  • paliwa i produkty rafinacji ropy naftowej;

  • chemię niskotonażową, czyli stosowane w niewielkich ilościach produkty wysokomarżowe – farmaceutyki, chemia domowa (m.in. mydła i kosmetyki) oraz środki ochrony roślin.

RqWMI4TVl4nM4
Wykres. Struktura produkcji chemicznej w Polsce w roku 2017. Wartości produkcji sprzedanej podane są w miliardach złotych.. Lista elementów:
  • Chemia masowa; Wartość: 39.9; Udział procentowy: 16,7%
  • Przetwórstwo chemiczne; Wartość: 92.1; Udział procentowy: 38,5%
  • Paliwa i produkty rafinacji ropy naftowej; Wartość: 80.3; Udział procentowy: 33,5%
  • Chemia niskotonażowa; Wartość: 27.1; Udział procentowy: 11,3%
Tworzywa sztuczne stanowią 5,2% ogółu wyrobów przemysłowych przemysłu chemicznego, farmaceutyki – 5,6%.
Źródło: www.pipc.org.pl
Źródło: dostępny w internecie: Źródło: www.pipc.org.pl.
Ciekawostka

W latach 50. XIX wieku dwaj młodzi polscy aptekarze – Ignacy Łukasiewicz i Jan Zeh, prowadzili badania nad płynem, który powstawał podczas zagęszczania oleju skalnego. Badania nad oczyszczonym płynem, znanym później jako nafta świetlna, wykazały, że pali się on mocnym, jasnym światłem. 31 lipca 1853 roku w szpitalu we Lwowie po raz pierwszy na świecie zabłysnęły lampy naftowe zaprojektowane przez Ignacego Łukasiewicza. Wydarzenie to traktowane jest jako początek polskiego i światowego przemysłu naftowego.

Przykłady przedsiębiorstw przemysłu chemicznego w Polsce

R1E0IP8EyvMFx
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.

Wyzwania przemysłu chemicznego

Aby sektor chemiczny w Polsce mógł się prężnie rozwijać, potrzebne są innowacyjne rozwiązania, również te związane z założeniami programu Green DealEuropejskiego Zielonego Ładu. Ważny aspekt stanowi także zrównoważony rozwój, dzięki któremu możliwe jest niwelowanie szkodliwego działania chemikaliów na środowisko. Istotną inicjatywą jest też program „Nowa Energia” – wdrożenie innowacyjnych technologii wodorowych.

Strategiczne działania obejmują także cyfryzację przedsiębiorstw chemicznych. W odpowiedzi na nowe kierunki rozwoju, wynikające z wdrażania rozwiązań czwartej rewolucji przemysłowej, Polska Izba Przemysłu chemicznego (PIPC) opracowała projekt „Przemysł 4.00 – Chemia 4.0”. Projekt ten:

1

stworzy platformę łączącą wytwórców, dostawców i odbiorców produktów i usług. Będzie okazją do budowy sieci kontaktów opartych o wspólne wartości, komplementarne potrzeby oraz ułatwi ich współdziałanie.

Indeks górny (źródło: Polska Izba Przemysłu Chemicznego, dostępny w internecie: pipc.org.pl [dostęp: 26.04.2021 r.]) Indeks górny koniec

Słownik

przemysł chemiczny
przemysł chemiczny

gałąź przemysłu przetwórczego, w której zasadnicze procesy produkcyjne są procesami chemicznymi; stanowi rozwinięcie techniczno‑użytkowego nurtu chemii, uprawianego od pradziejów w ramach rozmaitych rzemiosł

przemysł 4.0
przemysł 4.0

integracja inteligentnych maszyn, systemów oraz wprowadzanie zmian w procesach produkcyjnych

Bibliografia

Zieliński T., Przemysł chemiczny w Polsce – pozycja, wyzwania i perspektywy, 2021, online: https://biotechnologia.pl/technologie/przemysl‑chemiczny‑w-polsce‑pozycja‑wyzwania‑i-perspektywy,20463, dostęp: 02.08.2021.