Przeczytaj
Trendy w przemyśle chemicznym
Przemysł chemicznyPrzemysł chemiczny stanowi jedną z największych branż na świecie. Dostarcza usługi i produkty do wielu gałęzi gospodarki. Polska branża chemiczna to nie tylko zakłady wielkiej syntezy organicznej, ale także: rafinerie, zakłady papiernicze, produkcja tworzyw sztucznych oraz chemii gospodarczej. Na terenie zakładów chemicznych w instalacjach produkcyjnych często występują substancje palne, toksyczne, a nawet wybuchowe. Ze względu na ryzyko wypadków oraz zagrożenie pożarowe, z roku na rok istnieje konieczność wprowadzania zmian mających na celu m.in. polepszenie warunków pracy i produkcji. Wśród priorytetów przemysłu chemicznego na całym świecie wymienić należy ograniczenie emisji tlenku węgla() () w produkcji czy też wdrażanie materiałów biodegradowalnych do sprzedaży. Bodźcem do zmian są tutaj głosy konsumentów, którzy coraz baczniej śledzą etykiety produktów i zwracają uwagę na ich jakość.
Czy wiesz, jakie trendy istotnie wpływają na rozwój przemysłu chemicznego?
Przemysł
Pojęcie Przemysłu 4.0Przemysłu 4.0 znają wszyscy Ci, którzy dążą do zmaksymalizowania wskaźników jakościowych i wydajnościowych w swoich firmach. Co oznacza pojęcie „Przemysł ”? Po raz pierwszy termin ten (w oryginale, niem. Industrie ) pojawił się w roku na targach w Hanowerze. Idea przemysłu miała za zadanie promować cyfryzację w fabrykach, co w efekcie miało pobudzić wzrost technologiczny. Jak pokazuje historia, nowe technologie już trzy razy fundamentalnie zmieniały porządek w przemyśle. Tymczasem Przemysł jest efektem nadejścia czwartej rewolucji przemysłowej.
Indeks górny źródło: Przemysł , dostępny w Internecie: przemysl‑40.pl [dostęp: 26.04.2021 r.] Indeks górny koniecźródło: Przemysł , dostępny w Internecie: przemysl‑40.pl [dostęp: 26.04.2021 r.]
Przemysł chemiczny w Polsce
W zależności od okresu, pojęcie „przemysłu chemicznego” ulegało wielu zmianom. Swego czasu za przemysł chemiczny uważano m.in.: cukiernictwo, syropiarstwo, przemysł spożywczy, ale także hutnictwo szkła czy cynku, czyli wszystkie gałęzie przemysłu, w których podczas produkcji zachodziły procesy chemiczne.
Ze względu na dość burzliwą i skomplikowaną historię Polski ciężko jest stwierdzić, kiedy zaczął funkcjonować w Polsce przemysł chemiczny. Na drodze kompromisu za początek historii polskiego przemysłu chemicznego uważa się rok odzyskania niepodległości – . Oczywiście w okresie okupacji na terenie dzisiejszej Polski działały różne zakłady przemysłu chemicznego (m.in. zakłady rafineryjne, zakłady produkujące mydła czy kwas siarkowy), ale formalnie w tym okresie samodzielne państwo polskie nie istniało, a przemysł chemiczny był na różnym poziomie w zależności od zaboru. Okres międzywojenny także nie sprzyjał rozwojowi przemysłu chemicznego. Światowy kryzys gospodarczy spowodował znaczne obniżenie produkcji w wielu gałęziach przemysłu. Ważną rolę w tym okresie odegrał natomiast przemysł farmaceutyczny. Jego rozwój był spontaniczny – w roku na terenie Rzeczpospolitej Polskiej firm produkowało środki lecznicze. Następnym ważnym wydarzeniem było utworzenie w latach państwowego przemysłu azotowego. Uruchomono produkcję nawozów azotowych, karbiu i kwasu aztowego. Kolejny okres dynamicznych zmian obserwowano ponownie po Wojnie Światowej od lat do Powstawało coraz więcej fabryk na terenie Polski, a produkcja zaczęła zaspokajać zapotrzebowanie konsumentów. Sytuacja ta utrzymywała się aż do początku lat , kiedy tempo rozwoju polskiej chemii zmalało.
Obecnie, według klasyfikacji Głównego Urządu Statystycznego, na polski przemysł chemiczny składają się:
produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych;
produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych;
produkcja wyrobów farmaceutycznych oraz produkty rafinacji ropy naftowej.
Przemysł chemiczny jest jednym z największych sektorów całego polskiego przemysłu. W roku stanowił on wartości sprzedanej polskiej produkcji przemysłowej. Pod względem zatrudnienia jest to trzeci największy sektor przemysłowy w Polsce (w roku ).
Polski przemysł chemiczny dzieli się na cztery podstawowe segmenty:
chemię masową – produkty wysokotonażowe i masowo stosowane (z wyłączeniem paliw), m.in.: tworzywa sztuczne, nawozy i związki azotowe, włókna techniczne, barwniki i pigmenty, kauczuk syntetyczny;
przetwórstwo chemiczne – wytwarzanie produktów końcowych na bazie produktów wysokotonażowych, m.in.: wyroby z tworzyw sztucznych, farby, lakiery, kleje i substancje zapachowe;
paliwa i produkty rafinacji ropy naftowej;
chemię niskotonażową, czyli stosowane w niewielkich ilościach produkty wysokomarżowe – farmaceutyki, chemia domowa (m.in. mydła i kosmetyki) oraz środki ochrony roślin.
W latach wieku dwaj młodzi polscy aptekarze – Ignacy Łukasiewicz i Jan Zeh, prowadzili badania nad płynem, który powstawał podczas zagęszczania oleju skalnego. Badania nad oczyszczonym płynem, znanym później jako nafta świetlna, wykazały, że pali się on mocnym, jasnym światłem. lipca roku w szpitalu we Lwowie po raz pierwszy na świecie zabłysnęły lampy naftowe zaprojektowane przez Ignacego Łukasiewicza. Wydarzenie to traktowane jest jako początek polskiego i światowego przemysłu naftowego.
Przykłady przedsiębiorstw przemysłu chemicznego w Polsce
Wyzwania przemysłu chemicznego
Aby sektor chemiczny w Polsce mógł się prężnie rozwijać, potrzebne są innowacyjne rozwiązania, również te związane z założeniami programu Green Deal – Europejskiego Zielonego Ładu. Ważny aspekt stanowi także zrównoważony rozwój, dzięki któremu możliwe jest niwelowanie szkodliwego działania chemikaliów na środowisko. Istotną inicjatywą jest też program „Nowa Energia” – wdrożenie innowacyjnych technologii wodorowych.
Strategiczne działania obejmują także cyfryzację przedsiębiorstw chemicznych. W odpowiedzi na nowe kierunki rozwoju, wynikające z wdrażania rozwiązań czwartej rewolucji przemysłowej, Polska Izba Przemysłu chemicznego () opracowała projekt „Przemysł 0 – Chemia ”. Projekt ten:
stworzy platformę łączącą wytwórców, dostawców i odbiorców produktów i usług. Będzie okazją do budowy sieci kontaktów opartych o wspólne wartości, komplementarne potrzeby oraz ułatwi ich współdziałanie.
Indeks górny (źródło: Polska Izba Przemysłu Chemicznego, dostępny w internecie: pipc.org.pl [dostęp: 26.04.2021 r.]) Indeks górny koniec(źródło: Polska Izba Przemysłu Chemicznego, dostępny w internecie: pipc.org.pl [dostęp: 26.04.2021 r.])
Słownik
gałąź przemysłu przetwórczego, w której zasadnicze procesy produkcyjne są procesami chemicznymi; stanowi rozwinięcie techniczno‑użytkowego nurtu chemii, uprawianego od pradziejów w ramach rozmaitych rzemiosł
integracja inteligentnych maszyn, systemów oraz wprowadzanie zmian w procesach produkcyjnych
Bibliografia
Zieliński T., Przemysł chemiczny w Polsce – pozycja, wyzwania i perspektywy, 2021, online: https://biotechnologia.pl/technologie/przemysl‑chemiczny‑w-polsce‑pozycja‑wyzwania‑i-perspektywy,20463, dostęp: 02.08.2021.