William Wordsworth (1770–1850) to poeta uznawany za prekursora romantyzmu w literaturze brytyjskiej. Urodził się w Cockermouth w północnej Anglii, w tzw. Krainie Jezior (Lake District). Ten obfitujący w jeziora i góry obszar stanowił inspirację dla wielu artystów, szczególnie w dobie romantyzmu. Pejzażysta John Constable miał powiedzieć, że Kraina Jezior to najpiękniejszy w świecie krajobraz.
Jako 25‑latek, dzięki odziedziczonemu spadkowi, Wordsworth osiadł w hrabstwie Somerset, niedaleko posiadłości poety Samuela Taylora Coleridge’a (1772–1834). Tak zaczęła się długotrwała przyjaźń obu autorów. W 1798 roku wspólnie wydali pierwszy tom swych poezji, Ballady liryczne (ang. Lyrical Ballads), w którym znalazło się 19 wierszy Wordswortha i 4 utwory Coleridge’a. Zbiór ten uznaje się za pierwsze romantyczne dzieło w literaturze angielskiej.
Andrzej TretiakLiteratura angielska w okresie romantyzmu (1798–1831)
Sam tytuł miał już symboliczne znaczenie. Słowo „ballady” mówiło, że szukać w tych utworach trzeba czegoś ludowego, prostego, jak opowieść ballady, a zarazem czegoś mistycznego, ukrytego w pozornie prostej treści; określenie „liryczne” nadawało pewien odcień specjalny, wskazywało, że do tej mistycznej wewnętrznej treści trzeba dochodzić poprzez uczucie, jedyną istotną drogę poznania treści życia. Określenie „ballady liryczne” było śmiałym nowatorstwem [...]. Młodzi autorzy [...] puszczali w świat swoje utwory jako eksperyment i formalny, i treściowy.
bt Źródło: Andrzej Tretiak, Literatura angielska w okresie romantyzmu (1798–1831), Lwów 1928, s. 45.
Wordswortha i Coleridge’a połączyła fascynacja przyrodą. Obaj byli wrażliwi na jej piękno i w naturze poszukiwali inspiracji. Postrzegali przyrodę jako źródło doznań i natchnienia. Bliska była im idea antyurbanizmuantyurbanizmantyurbanizmu. Wordsworth zdecydowanie odrzucał wielkomiejski postęp, nieustannie podkreślając, że autentyczność i poczucie harmonii można osiągnąć jedynie na łonie natury. Najważniejszym zadaniem poezji według Wordswortha było natomiast wyrażanie potrzeby zespolenia człowieka ze światem przyrody.
RJzubL3q0fjjS
Antyurbanizm Wordswortha
Samotna żniwiarka to utwór, który powstał podczas podróży Wordswortha do Szkocji. Wraz z wierszem Świat ludzkich spraw zbyt wiele dla nas znaczy ukazał się w 1807 roku w tomie Poems, in Two Volumes. Wordsworth stworzył oba utwory w okresie wielkich przemian społecznych, politycznych i gospodarczych Wielkiej Brytanii i świata. Wielka Brytania zdobyła placówki kolonialne w Afryce Południowej, a dzięki potężnej marynarce wojennej i kontroli kluczowych szlaków handlowych miała wielki wpływ na europejski system gospodarczy. Nastąpił ogromny rozwój angielskich miast i przemysłu. Wraz ze wzrostem wykorzystania energii parowej i wodnej wiele prac, które wcześniej wykonywano ręcznie, zaczęto wykonywać przy użyciu maszyn. Angielska wieś opustoszała, jej mieszkańcy przenosili się do ośrodków miejskich, szukając pracy w nowych fabrykach. Utwory Wordswortha stały się wyrazem tęsknoty za przedindustrialnym stylem życia.
Kraina Jezior w malarstwie
RFRgSx0Zm0Wvf
R1RkHtDdZrZfR
R4dt1e4mFKxFm
RhPxPAvJNBYVk
R1AwTLwlbQ2is
R15pzO8S4dq1E
R19nst5jhWBJD
R1JgF8a7aMRMl
RwK5x41e0kQhh
Słownik
antyurbanizm
antyurbanizm
(łac. anti – przeciw, urbs – miasto) – postawa krytyczna wobec miasta; utożsamianie miasta ze złem, zakłamaniem, fałszem, chorobami cywilizacyjnymi
lakiści
lakiści
(od ang. lake – jezioro) – poeci jezior; grupa poetów angielskich urodzonych na początku lat 70. XVIII wieku, związana z Krainą Jezior, będąca pionierami romantyzmu w Anglii