Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Współczesne partie socjaldemokratyczne

Pierwsza fala modyfikacji programu w europejskich partiach socjaldemokratycznych nastąpiła w II połowie XX wieku. Zmiany uzasadniano koniecznością przystosowania się do ewoluujących realiów społeczno‑gospodarczych.

R3OMJrwIMsGUZ1
Mapa myśli. Lista elementów: Nazwa kategorii: przyczyny zmian programów politycznychElementy należące do kategorii przyczyny zmian programów politycznychNazwa kategorii: postępujące przekształcenia w strukturze klasowejNazwa kategorii: wzrost materialnego standardu życiaNazwa kategorii: przekształcanie społeczeństw z industrialnych w postindustrialneNazwa kategorii: powstawanie nowych warstw społecznychNazwa kategorii: zmiany w strukturze klasy robotniczej wynikające ze specjalizacji pracy i zróżnicowania poziomu wynagrodzeńNazwa kategorii: zmiany w postrzeganiu relacji pracodawca-pracobiorcaKoniec elementów należących do kategorii przyczyny zmian programów politycznych
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Anthony Giddens

W większości państw europejskich, w których działały silne partie socjaldemokratyczne, zostały sformułowane nowe programy oparte na postulatach, jak określił to Anthony GiddensAnthony GiddensAnthony Giddens, klasycznej lewicy.

Cechy charakteryzujące klasyczną lewicę wg A. Giddensa

RPHBmkD87Lpig
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑green

Oceń słuszność poglądów prezentowanych przez A. Giddensa. Odwołaj się do doświadczeń polskich.

Na przełomie XX i XXI wieku partie socjaldemokratyczne stanęły przed nowymi wyzwaniami. Musiały po raz kolejny zweryfikować swoje programy. Do nowych problemów A. Giddens zalicza globalizację, narastający indywidualizm, zatarcie się podziałów między prawicą i lewicą, brak alternatywy wobec systemu kapitalistycznego czy coraz bardziej palące problemy ekologiczneekologizacjaekologiczne. Z koncepcjami Giddensa zgadzają się również działacze partii socjaldemokratycznych. Wśród nich właśnie zaczęło się poszukiwanie nowych rozwiązań. Do polityków, którzy zaproponowali nowe idee socjaldemokracji, należy były brytyjski premier Tony BlairTony BlairTony Blair.

Tony Blair
Tadeusz Kowalik Spory wokół Nowej Trzeciej Drogi

(…) zmodernizowaną socjaldemokrację, głęboko przywiązaną do idei sprawiedliwości społecznej i celów centrolewicy, ale jednocześnie elastyczną, nowatorską i dalekowzroczną w doborze środków ich osiągania.

1 Źródło: Tadeusz Kowalik, Spory wokół Nowej Trzeciej Drogi, Warszawa 2001, s. 11.
Adam Płachciak Tony’ego Blaira koncepcja socjalizmu etycznego

Przywiązanie do wartości socjaldemokracji w Wielkiej Brytanii było charakterystyczną cechą politycznej wizji w koncepcji Tony’ego Blaira i jego New Labour Party – Nowej Partii Pracy. Zdaniem brytyjskiego premiera polityka to sprawa wartości, zalicza on do nich sprawiedliwość społeczną, solidarność międzynarodową, demokrację i wolność, stanowiące niejako moralny kręgosłup tradycyjnej socjaldemokracji. Katalog ten uzupełnia jednak wieloma innymi, wymieniając wśród nich: społeczeństwo obywatelskie, równą wartość wszystkich jednostek ludzkich, równe szanse dla wszystkich, patriotyzm, bogactwo. Celem socjalistycznego projektu Blaira, zwanego też „trzecią drogą”, było przeprowadzenie gruntownej modernizacji państwa, przede wszystkim – dopasowanie go do zmieniających się na świecie warunków. Krytycy przywódcy Nowej Partii Pracy zarzucali mu, że składane przez niego deklaracje były zbyt ogólnikowe, i wskazywali, iż nie mają one odzwierciedlenia w praktyce.

2 Źródło: Adam Płachciak, Tony’ego Blaira koncepcja socjalizmu etycznego, 2014 r., dostępny w internecie: annalesonline.uni.lodz.pl.
Gerhard Schröder

Z podobnymi propozycjami wystąpił również były kanclerz Niemiec Gerhard SchröderGerhard SchröderGerhard Schröder. Propozycje zmian w doktrynie socjaldemokratycznej, a potem w programach partii politycznych, można zawrzeć w kilku najważniejszych punktach:

R1Ot9GK51y8Ub1
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Tak można scharakteryzować wyzwania, przed którymi stają dzisiejsi zwolennicy idei lewicowych. W każdej z europejskich partii socjaldemokratycznych trwa dyskusja programowa, której celem jest skonstruowanie na nowo programów odwołujących się do tradycyjnych założeń socjalizmu, a jednocześnie wychodzących naprzeciw wyzwaniom współczesnego świata.

bg‑green

Wskaż, które z idei XIX‑wiecznej lewicy można dostrzec w poglądach współczesnych socjaldemokratów.

Słownik

ekologizacja
ekologizacja

kompromis między potrzebami gospodarki i obronności kraju a chęcią zachowania jak największych połaci dzikiej przyrody

integracja społeczna
integracja społeczna

termin w socjologii i innych naukach społecznych oznaczający w ogólności proces włączania się do zasadniczej części społeczeństwa różnorodnych, zwykle mniejszościowych grup społecznych na zasadach równouprawnienia i ochrony ich praw

realny socjalizm
realny socjalizm

termin wprowadzony przez oficjalną propagandę ZSRS w latach 70. XX wieku, określający ustroje polityczne ukształtowane w krajach bloku wschodniego (rządzonych przez partie komunistyczne, kraje tzw. „demokracji ludowej”), następnie przejęty przez krytyków realnego socjalizmu

redystrybucja
redystrybucja

ponowny transfer dochodu, majątku lub nieruchomości od jednego podmiotu do drugiego, spowodowany przez odpowiedni mechanizm społeczny mający niwelować nierówności społeczne

rewolucja cyfrowa
rewolucja cyfrowa

nazywana też rewolucją naukowo‑techniczną – przyjęcie i rozpowszechnienie się technologii cyfrowych, a także cyfrowe wytwarzanie treści graficznych; kluczową fazą rewolucji cyfrowej było wynalezienie internetu, rozwój sprzętu komputerowego oraz technologii komórkowej

wykluczenie cyfrowe
wykluczenie cyfrowe

podział cyfrowy, e‑wykluczenie, wykluczenie informacyjne, wykluczenie informatyczne – termin stosowany do określenia różnicy między osobami i społeczeństwami mającymi dostęp do techniki informatycznej a tymi, które takiego dostępu nie mają